Elektronik Kaynak Lisans Anlaşmaları: Türkiye'de Kütüphane ve Kütüphanecilerin Durumu

Elektronik bilgi kaynaklarının kullanımının yaygınlaşması ile birlikte bu kaynakların sağlanmasında lisans anlaşmalarının önemi de artmıştır. Bu anlaşmalarda temel amaç alıcı (kütüphane) ile satıcı (yayıncı, sağlayıcı) arasında temel sınırlama ve izinlerin belirlenmesidir. Bu çalışma ile elektronik kaynak lisans anlaşmaları konusunda Türkiyedeki kütüphane ve kütüphanecilerin mevcut durumunu ortaya çıkarmak hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda hazırlanan anket üniversite ve araştırma kütüphanecilerine dağıtılmış ve 52 cevap alınmıştır. Araştırmada, kütüphanelerin çoğunda lisans anlaşmalarını standart hale getirmeye yardımcı olacak koleksiyon yönetimi dokümanı bulunmadığı, ancak araştırmaya katılan kütüphanecilerin lisans anlaşmaları ile ilgili bilgi sahibi olduğu ve kendilerini geliştirmeye açık oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Elektronik yayıncılık alanı sürekli geliştiğinden alandaki değişikliklerin takip edilmesi hem kütüphaneler hem de kütüphaneciler açısından büyük öneme sahiptir.

License Agreements f or Electronic Resources: The Current Situation of Turkish Libraries and Librarians

Parallel to the increase in the use of electronic resources, the license agreements to provide thesesources come into prominence. The main aim of the agreements is to determine main restrictionsand permissions between recipient (library) and vendor (publisher or provider). This paper targetsto reveal current situation of Turkish libraries and librarians on the subject of license agreements.To achieve this target, a questionnaire was distributed to university and research librarians and 52librarians responded to the questionnaire. As a result, it is founded that libraries don t have a collectiondevelopment document which helps to make license agreements standardized. On the other hand, thelibrarians have knowledge about license agreements and want to improve their knowledge levels. Itis important to follow changings on electronic publishing for libraries and librarians by the reason ofrapid developments on this area.

PDF

___

Al, U. ve Al, P. (2003). Elektronik bilgi kaynaklarının seçimi. Bilgi Dünyası, 4(1), 1-14.
Al, U. ve Tonta, Y. (2007). Tam metin makale kullanım verilerinin bibliyometrik analizi. Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu. Hacettepe Üniversitesi, 24-26 Ekim 2007, Ankara. Bildiriler içinde (ss. 209-217). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
Allison, D., Beth, M. N. ve Signe, S. (2000). Database selection: one size does not fit all. Faculty Publications, UNL Libraries. Paper 59.
ANKOS. (2013a). TRNSL ve lisans ilkeleri. 3 Mart 2014 tarihinde http://www.ankos.gen.tr/index.php/ haberler/134-trnsl-ve-lisans-ilkeleri adresinden erişildi.
ANKOS. (2013b). Lisans anlaşmaları grubu (LAG). 11 Aralık 2013 tarihinde http://www.ankos.gen.tr/ index.php/lag adresinden erişildi.
ANKOS. (2014a). Üyeler. 2 Mart 2014 tarihinde http://www.ankos.gen.tr/index.php/ankoshakkinda/ organizasyon/uyeler adresinden erişildi.
ANKOS. (2014b). Ankos abone olunan veri tabanları. 2 Mart 2014 tarihinde http://online.ankos.gen. tr/raporlar/vts.php?donem=2014 adresinden erişildi.
Association of Research Libraries. (1997). Principles for licensing electronic resources. Final Draft, July 15, 1997. 14 Ocak 2013 tarihinde http://www.arl.org/storage/documents/publications/ licensing-principles-1997.pdf adresinden erişildi.
Atılgan, D. ve Yalçın, Y. (2009). Elektronik kaynakların seçimi ve değerlendirilmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23, 769-802.
Cambridge Online Dictionary. (2011). License agreement. 14 Ocak 2013 tarihinde http://dictionary. cambridge.org/dictionary/business-english/licence-agreement?q=license+agreement adresinden erişildi.
Collins, M. (2007). SERU: an alternative to licensing - an interview with Selden Durgom Lamoureux. Serials Review, 33(2), 122-128.
Fischer, C. (2006). Electronic resources pricing: A variety of models. Against the Grain, 18(3), 18-22.
Hahn, K.L. (2007). SERU (Shared Electronic Resource Understanding): Opening up new possibilities for electronic resource transactions. DLib Magazine, 13,11-12.
Johnson, S., Evensen, O.G., Gelfand, J., Lammers, G., Sipe, L. ve Zilper, N. (2012). Key issues for e-resource collection development: a guide for libraries. Acquisition and Collection Development Section, IFLA. 14 Ocak 2013 tarihinde http://www.ifla.org/files/assets/acquisition- collection-development/publications/Key%20Issues%20for%20E-Resource%20Collection%20 Development%20-%20August%202012.pdf adresinden erişildi.
LibLicense. (2012). About LibLicense. 14 Ocak 2013 tarihinde http://liblicense.crl.edu/about-liblicense/ about-this-site/ adresinden erişildi. McKenzie, J. ve diğerleri. (2009). Digital collection development plan task force final report. 14 Ocak 2013 tarihinde http://www.lib.berkeley.edu/Collections/pdfs/digital_collection_development_ plan.pdf adresinden erişildi.
Metz, P. (2000). Principles of selection for electronic resources. Library Trends, 48, 711-728.
NISO. (2008). SERU: a shared electronic resource understanding: a recommended practice of the National Information Standards Organization. Baltimore, MD: National Information Standards Organization (NISO).
Okerson, A.S. (1996). Buy or lease? Two models for scholarly information at the end (or the beginning) of an Era. Daedalus, 125(4), 55-76.
Poynder, R. (2011). The big deal: not price but cost. Information Today. 14 Ocak 2013 tarihinde http:// www.infotoday.com/it/sep11/The-Big-Deal-Not-Price-But-Cost.shtml adresinden erişildi.
Reiners, L. A. (2012). Patron-driven acquisition: the experience of three university libraries. SCONUL Focus, 55, 33-37.
Soete, G. J. (1999). Managing the licensing of electronic products. Washington, DC: Association of Research Libraries.
Tonta, Y. (2000). Elektronik yayıncılıkta son gelişmeler. Bilgi Dünyası, 1, 89-132.
TÜBİTAK. (2010). TÜBİTAK ULAKBİM koleksiyon geliştirme politikası. 14 Ocak 2013 tarihinde http://goo.gl/gzM8D adresinden erişildi.
ULAKBİM. (2011a). TÜBİTAK ULAKBİM EKUAL hakkında. 14 Ocak 2013 tarihinde http://ekual. ulakbim.gov.tr/hakkinda/ adresinden erişildi.
ULAKBİM. (2011b). TÜBİTAK ULAKBİM EKUAL lisans anlaşmaları. 14 Ocak 2013 tarihinde http:// ekual.ulakbim.gov.tr/lisans/ adresinden erişildi.
Yu, H. ve Breivold, S. (2008). Electronic resource management in libraries: research and practice. New York: Information Science Reference.