Kızıldeli süreklerinde okunan nefesler

Alevi- Bektaşi kültür yapısı içinde şiir ve şiir türlerinin yeri çok önemlidir. Çünkü bu kültüre ait öğretilerin hem yaşatılması hem de nesilden nesle aktarılması bakımından şiire ihtiyaç duyulmaktadır. Şiirler kimi zaman bestelenmiş şekli kimi zamansa sözlü olarak cemlerde okunmakta, bu yolla kültüre ait özelliklerin hatırlanması sağlanmaktadır. Şiir türleri içinde Alevi- Bektaşi öğretisi için en önemli olan tür “nefes”tir. Bugün birçok Alevi topluluğu ifade edilen şiirlerin tamamını “nefes” olarak nitelendirmekte ve öğretinin aktarım aracı olarak nefeslere büyük önem vermektedir. Anadolu’da yaşayan her Alevi ocağı bu tür nefeslere sahiptir ve kendi ocaklarını temsilen bu nefesleri yaşatmaktadır. Bugün Kızıl Deli Ocağı olarak geçen ve Hacı Bektaş Veli Dergâhı’ndaki 12 posttan biri olan “Aşçı Postu”, Kızıl Deli Sultan’a ait olduğu bilinen ocakta da okunan nefesler mevcuttur. Bu çalışmada kızıl deli ocağına ait nefeslerin derlemesine yer verilmiştir.

(Nefes in Kızıldeli tradition)

Poem and the types of poetry have an important place in Alevi-Bektashi culture. Poem is needed in order to transfer doctrine belonging to this culture and keep them alive. The poems are sometimes sung in a musical way or read orally in cem rituals, so cultural components of this culture are remembered. Among these poetry types, “nefes” is the most essential one for Alevi-Bektashi doctrine. Today most of Alevi societies call all these poems as “nefes” and give a huge importance them as a means of transferring their doctrines. All of Alevi associations in Anatolia have these kind of nefeses and keep them alive on behalf of their associations. There are some nefeses sung in the association of Kızıl Deli Sultan called “Aşçı Postu,” which is named Kızıl Deli Association today and which is one of the 12 posts (the position of a sheikh in a dervish order) in Hacı Bektash Veli dervish lodge. In this study, the compiling of the nefeses belonging to Kızıl Deli Association.

___

DERGÂH. (1990). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, c.7.

GÖLPINARLI, Abdülbaki. (1963). Alevî-Bektaşî Nefesleri. İstanbul.

KILIÇ, Filiz (2006). Bektaşi Nefesleri Ve Çalçakırlar Köyündeki Örnekleri, Türk Kültürü ve

Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi Yıl: 13 • Sayı: 39, Temmuz-Ağustos-Eylül- 2006

KOCA, Turgut. (1987). Güldeste, Nefesler, Ezgiler. Ankara..

KOCA, Turgut. (1990). Bektaşi Alevi Şairleri ve Nefesleri (13.yy.dan 20.yy.a Kadar).

İstanbul: Maarif Kütüphanesi ve Matbaası A.Ş

YILDIRIM, Rıza (2007): Rumeli’nin Fethinde ve Türkleşmesinde Öncülük Etmiş Bir Gâzi

Derviş Seyyid Ali Sultan (Kızıldeli) ve Velâyetnâmesi, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.

2 Mehmet Can Dede’den yazılmıştır.