Hasta kasım’ın rüya motifinin tahlili

Kültürümüzde rüya yoluyla âşık olmak oldukça yaygındır. Rüyada “pir” elinden bade içerek sanatçı kimliği kazanan bu kişilere halk arasında “hak âşığı” “badeli âşık” denmesinin ve onlarda kutsallık vasfının aranmasının asıl sebebi de bundandır. Türk Âşık Edeb iyatında birçok üstat âşığın rüyada bade alarak âşık oldukları bilinmektedir. XVIII. asır Azerbaycan âşık şiirinin önemli temsilcilerinden biri olan Hasta Kasım’ın da şiirlerinden, hayatı etrafında teşekkül eden rivayet ve halk hikâyesinden rüyada Hz. Ali’nin elinden bade aldığını öğreniyoruz. Hasta Kasım’ın rüya motifi, hazırlık devresi, rüya, uyanış ve ilk deyiş olmak üzere dört aşamalı geleneksel bir yapıya sahiptir.

The analysıs of khasta kasım’s dream motıf

Falling in love through dreams is rather widespread situation in our culture. The real reason why those who gain the artist forum by drinking bade from pathfinder, are called troubadour or bard with bade and the reason why they are felt holy characteristics is this. It is known that in Turkish ashug literature a lot of past master bards have become bards by drinking bade. Out of his poems and common sense we learn that Kasim is one of the eminent concessionaire of Azerbaijan ashug literature of XVIII. Century has taken bade from Caliph Ali. Khasta Kasim’s dream motif has a four phases traditional character with preparatory, dream, wakening and the first saying.

PDF

___

1. AKPINAR. Yavuz. (1994): Azeri Edebiyatı Araştırmalar. İstanbul. Dergâh Yayınları.

2. AXUNDOV.E. ABBASLI. İ. İSMAYILOV. H.(Tertib edenler) Azerbaycan Aşıq Şerinden Seçmeler. (2005): I C.Bakı. Şerq-Qerb Neşriyatı.

3. QEHREMANOV.C. (Tertib eden) Azerbaycan Klassik Edebiyyatından Seçmeler (1988): III C. XVII-XVIII Eserler Azerbaycan Şeiri Bakı. Elm Neşriyatı.

4. BABAYЕV. İmran. EFENDIYЕV. Paşa. (1970): Azerbaycan Şifahi Хalq Edebiyyati, Bakı, Maarif Neşriyatı.

5. ÇİFTLİKÇİ. Ramazan. (1996): “Halk Hikâyeleri ve Hikâyeciliği Üzerine Âşık Murat Çobanoğlu ve Âşık Şeref Taşlıova ile Bir Görüşme”, Yedi İklim, No:17–2, 38.

6. ÇOBANOĞLU. Özkul. (2000): Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü, Ankara: Akçağ Yayınları.

7. DASTANLAR (1993): (Tertib edeni E. Axundov), Bakı: Azerneşr Neşriyatı.

8. EFENDİYЕV. Paşa. (1981): Azerbaycan Şifahi Хalq Edebiyyatı. Bakı: Maarif Neşriyatı.

9. GÜNAY. Umay. (l999): Türkiyede Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları.

10. İMADEDDİN. Nesimi. (2004): Seçilmiş Eserleri, II. C. Bakı, Lider Neşriyatı.

11. KÖPRÜLÜ. M. Fuad. (1966): Edebiyat Araştırmaları, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.

12. MEHEMMED. Füzuli. (2005): Eserleri. I C. (Tertib eden Hemid Araslı), Bakı, Şerq- Qerb Neşriyatı.

13. NEBİYEV. Azad. (2004): Azerbaycan Aşıq Mektebleri. Bakı: Nurlan Neşriyatı.

14. OĞUZ. M.Öcal. vd. (2004): Türk Halk Edebiyatı. El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.

15. PAŞAYEV. Sednik. (1989): Azerbaycan Folkloru ve Aşıq Yaradıcılığı, Bakı: ADU Neşriyatı.

16. ULUDAĞ. Süleyman. (1995): Tasavvuf Terimler Sözlüğü. İstanbul, Erkam Yayınları.

17. TEHMASİB. Memmedhüseyn. (1972): Azerbaycan Хalq Dastanları (оrta eserler), Bakı: Еlm Neşriyatı.

18. QASIMLI. Meherrem. (2004): Xeste Qasım, Azerbaycan Edebiyyatı Tarixi, I c. Folklor ve Mifologiya. Bakı: Elm Neşriyatı.

19. XETAYİ. Şah İsmayil. (2005): Eserleri, (Tertib edenler Elyar Seferli, Xelil Yusifli), Bakı: Şerq-Qerb Neşriyatı.

20. XESTE. Qasım. (1373): (Tertib eden: Hüseyn Siyami) I C.Tebriz: Endişe Neşriyatı.

21. XESTE. Qasım. (1975): (Tertib eden: S. Paşayev) Bakı: Gençlik Neşriyatı.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi