Hacı Bektaş Veli ve ilk Osmanlılar: Aşıkpaşazade'ye eleştirel bir bakış
Hacı Bektaş Velî'nin modern Türk tarihçiliğince kabul gören tarihsel hayatı herhalde en güzel 15. yüzyıl Osmanlı tarihçisi Âşıkpaşazâde'nin şu sözleri ile özetlenebilir: "şeyhlikten ve müritlikten fariğ... bir meczup, budala aziz idi." Âşıkpaşazâde'nin meşhur Tevâ-rih-i Âl-i Osman't Hacı Bektaş'tan bahseden mevcut en eski kaynak olmamakla beraber hiç şüphesiz Hacı Bektaş'a dair en fazla teferruat içeren kaynaktır. Belki de bu yüzden, modern tarihçilerin Hacı Bektaş algısı üzerinde beriki adına yazılmış Menâkıbnâme de dâhil olmak üzere diğer bütün kaynaklardan daha fazla etkin olmuştur. Âşıkpaşazâde'nin çizdiği Hacı Bektaş resminin hâlen modern çalışmaların esasını teşkil ettiğini söylemek mümkündür. Hâlbuki dikkatli bir bakış Âşıkpaşazâde'nin bu meselede tarafsız olmadığını ortaya koyacaktır. Esasen tarihçinin eserinde bir bölümün sonuna koyduğu bu bahsin isteksizce yapılmış mecburî bir ekleme olduğu ve kendisini de yakından ilgilendirdiği anlaşılan birtakım iddialara cevap vermek amacıyla polemik üslubuyla yazıldığı açıkça görülmektedir. Aşıkpaşazâde'yi bu hususta kaynak olarak kullanırken onun kendi pozisyonu ve amaçlarını dikkate alarak yazdıklarının bu çerçevede değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Bu makale, Âşıkpaşazâde'nin bu meseledeki pozisyonunun böylesi bir kritiğe tâbi tutmayı amaçlamakta ve bu çerçevede Âşıkpaşazâde'nin Hacı Bektaş'la ilgili verdiği bilgilerin tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini savunmaktadır.
___
- ALPTEKİN, Ali Berat. (2004). Âşık Veysel-Türküz Türkü Çağırırız. Ankara: Akçağ Yayınları.
- ASLANOĞLU, İbrahim. (1965). Sivas Halk Şairleri Bayramı. Sivas.
- ASLANOĞLU, İbrahim. (1967). Âşık Veysel. Sivas: Ata Kitabevi.
- ASLANOĞLU, İbrahim. (1973). “Veysel’i Yetiştiren Çevre Şairleri” Sivas Folkloru Dergisi, 1(5) Haziran: 16-19.
- ASLANOĞLU, İbrahim. (1976). “1970 Yılından Beri Kaybettiğimiz Sivas Halk Şairleri, Âşık Veysel” Sivas Folkloru Dergisi, 43 Ağustos: 23-27.
- ARISOY, Süleyman. (1975). “Âşık Veysel” Sivas Folkloru Dergisi, 26: 3-6.
- BAŞGÖZ, İlhan. (2000). “Dostlar Seni Unutmadı Âşık Veysel” Kültür Bakanlığı CD Çalışması. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- BEYCEOĞLU, Ö. Faruk. (1982). “Veysel’in Müziği” Maya Dergisi, 41(4): 47.
- BULUZ, Hüseyin. (1982). “Hemşehrim Âşık Veysel” Maya Dergisi, 41(4): 45.
- CANBAZOĞLU, Cumhur. (2009). Kentin Türküsü Anadolu Pop Rock. İstanbul: Pan Yayıncılık.
- COŞKUN ELÇİ, Armağan.(2007). “Cem’de Âşık ile Müziğin Yeri ve Önemi” Yaşayan Âşık Sanatı Sempozyumu Bildirileri (Yayınlanmamış)
- ÇOBANOĞLU, Özkul .(2000). Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü. Ankara: Akçağ Yayınları
- DOĞAN, Ziya. (1997). “Ozan Yurdu Emlek Beyyurdu” Folklor/Edebiyat, II(12): 178-191.
- DEMİRAL, Abdullah. (1982). “Âşık Veysel’in İlk Yılları” Maya Dergisi, 41(4): 42-43.
- DURUCAN, Muhsin. (1974). “Veysel Baba’nın Ardından” Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, 296(15): 6931-6932.
- GÖKYAY, O. Şaik. (1974). “Veysel, Şiirleri ve Yaptığı” Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, 296(15): 6909.
- GÜNAY, Umay. (1993). “Âşık Veysel ve Âşık Tarzı Şiir Geleneği” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(1): 21-42.
- GÜZEL, Abdurrahman (1989). “Tekke Şiiri” Türk Dili Dergisi, LVII(445- 450):251-454
- HALICI, Feyzi. (1991). “Âşık Veysel” Türk Dili, 4(69): 15-22.
- KABAKLI, Ahmet. (1974). “Ne Sen Var, Ne Ben Var…” Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, 269(15): 6910.
- KAFTANCIOĞLU, Ümit. (1974). “Veysel (e)’ Ağlamanın Zamanı Geldi” Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, 269(15): 6914-6917.
- KAPLAN, Mehmet. (1974). “Veysel İçin Ne Dediler” Türk Folkloru Araştırmaları Dergisi, 269(15): 6930.
- KÖPRÜLÜ, M.Fuad (1989). Edebiyat Araştırmaları 1. Ötüken Yayınları; (1991) Türk Edebiyatında İlk Mutassavıflar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları
- KURNAZ, Cemal. (1990). “Veysel’in Şiirlerinde Klasik Kültürün Yeri” Milli Kültür, 70:21.
- MAKAL, T. Kutsi. (1990). Halkbilim ve Edebiyat. İstanbul.
- OĞUZ, M. Öcal (2001). Halk Şiirinde Tür, Şekil ve Makam.Ankara: Akçağ Yayınları; (1990). ‘Âşık Makamları Üzerine Bir Değerlendirme’, Milli Folklor 1 (7): 22-29.
- OĞUZCAN, Ü. Yaşar. (1991). Âşık Veysel Şatıroğlu/Dostlar Beni Hatırlasın. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- OY, Aydın. (1974). “Görmeyen Gözlerdeki Aydınlık” Türk Folkloru Araştırmaları Dergisi, 269(15): 6920-6921.
- ÖZ, Gülağ. (2007). “Âşık Veysel ve Gelişmesine Katkı Sağlayan Kaynaklar”. 2. Uluslar Arası Türk Kültür Evreninde Alevilik ve Bektaşilik Bilgi Şöleni. 17-19 Ekim, Ankara.
- ÖZBEK, Mehmet. (1992).“ Türk Halk Müziğinde Ayak Tabirinin Yanlış Kullanımı Üzerine”. Türk Halk Musikîsinde Çeşitli Görüşler. Ankara; Kültür Bakanlığı Yayınları.
- ÖZEN, Kutlu. (1998). Âşık Veysel/Selam Olsun Kucak Kucak. Sivas: Dilek Ofset Mabaacılık.
- PARLATIR, İsmail. (1993). “Dağlar Çiçek Açar Veysel Dert Açar” Türk Dili, 497: 333-341.
- REINHARD,Kurt ve Ursula.(2006). Türkiye’nin Müziği, Cilt 2. Çev:Sinemis Sun. Ankara:Sun Yayınevi
- REINHARD,Kurt. (1977). “Typen Von Âşık- Melodıen Im Vilâyet Sivas”. I.Uluslararası Türk Folklor Kongre Bildirileri: Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi
- ŞARDAĞ, Rüştü. (1974). “Halkı Aydına Getiren Sanatçı: Âşık Veysel” Türk Folkloru Araştırmaları Dergisi, 269(15): 6911-6912.
- ŞENEL, Süleyman. (1993). “Âşık Musikisi” İstanbul Ansiklopedisi c.1. s. 363- 364.
- ŞENEL, Süleyman. (2007). Kastamonu’da Âşık Fasılları: Türler- Çeşitler-Çeşitlemeler. İstanbul: Kastamonu Valiliği Yayını-12.
- TANRIKORUR, Çinuçen. (1965). “Türk Halk Musikisi ve Klasik Türk Musikisi” Erdem, 1(2): 564-576.
- TURAN, Metin. (1994). Aşık Veysel: Yaşamı,Sanatı, Şiirleri. Ankara: Ürün Yayınları.
- YARDIMCI, Mehmet. (2003). Aşık Edebiyatı Araştırmaları. Ankara: Ürün Yayınları.
- YILDIRIM, Dursun. (1999) “Dede Korkut’tan Ozan Barış’a Dönüşüm” Türk Dili, 570: 506-530.
- ISSN: 1306-8253
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1994
- Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Hacı Bektaş Veli ve ilk Osmanlılar: Aşıkpaşazade'ye eleştirel bir bakış
Metin dil bilimi açısından Hacı Bektaş Veli'nin şiirleri
Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi'nin 42-50. sayılarının bibliyografyası
Ali Emîrî'nin Vesâikü'l-Âsâr'ı