Batı’da yesevîlik çalışmaları

Türk sufiler silsilesinin başı olan Pîr-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevî, yüzyıllardır Türklerin manevi hayatında kalıcı bir iz bırakan önemli simalardan biridir. Türk Tasavvuf Edebiyatının kurucusu olarak dilimizin, edebiyatımızın ve kültürümüzün gelişmesine büyük katkı sağlayan bu ulu şahsiyetin hayatı, öğretisi ve hikmetlerine olan ilgi, henüz o hayattayken görülmeye başlanmıştır. Bunun neticesinde Sufi Muhammed Danişmend (12. yy.), Mevlana Safiyuddin Koylakî (12. yy.), Feridüddin-i Attar (12-13. yy.), İmam Sıgnâkî (13-14. yy.), İshak Ata (14. yy.), Ali Şir Nevaî (15. yy.), Fahreddin Ali Safi (15. yy.), Fazlullah Ruzbihân İsfehanî (16. yy.), Hasan Hâce Nisârî (16. yy.), Hazinî (16. yy.), Âlim Şeyh Azizân (17. yy.), Şeyh Zinde Ali (17. yy.), Muhammed Şerif Buharî (17. yy.), Haririzade (17. yy.), Ali (17. yy.), Lahorî (18. yy.), Seyyid Ahmed Merginanî (19. yy.), Hüseyin Vassaf (19-20. yy.), Köprülü (20. yy.) v.b. birçok yazar ilmî, tarihî, tasavvufî ve edebî eserlerinde Hoca Ahmed Yesevî ve muakkiplerinin hayat hikâyeleri, eserleri, görüşleri, Yesevîlik kâideleri hakkında geniş bilgi vermişlerdir. Son yüzyıllara doğru Doğu halkları gibi Batılı bilim adamları da Yesevîlik konusunu merak etmişlerdir. Büyük Pîr’in ve onun öğretilerini devam ettiren mutasavvıfların yaşayışlarını ve düşüncelerini anlatan kitap ve makaleler yazmışlar, eserlerinden parçalar çevirmişlerdir. Bununla birlikte Türkistan’da bulunan kutsî türbesine ilmî seyahatlar düzenlemişlerdir. Bu yazımızda konuyla ilgili Batı’da yapılan bu çalışmaları tanıtıp onlardan kısaca bahsedeceğiz.

Yassawi studies in west

Khoja Ahmad Yassawi, the leader of Turkic mystics, the elder of Turkistan, has been an important personality in the spiritual history of Turkic people for centuries. As the founder of the Turkic mystical literature, he made a great contribution to the development of our language, literature and culture. The examination and evaluation of the doctrine of this great personality, an attention to his life and his creativity began when he was alive. As a result of this interest, writers like Sufi Muhammad Danishmend (12th century), Mevlana Safiyuddin Koylaki (12th century), Fariduddin-i Attar (12-13th century), Imam Sıgnaki (13-14th century), Ishak Ata (14th century), Ali Sher Navai (15th century), Fahreddin Ali Safi (15th century), Fazlullah Ruzbihan İsfahani (16th century), Hasan Hace Nisari (16th century), Hazini (16th century), Âlim Sheikh Azizan (17th century), Sheikh Zinda Ali (17th century), Muhammad Sharif Bukhari (17th century), Haririzade (17th century), Ali (17th century), Lahuri (18th century), Sayyid Ahmad Marghinani (19th century), Huseyin Vassaf (19-20th century), Koprulu (20th century) and others in his books has widely covered information about the life, works and views of Khoja Ahmad Yassawi and his followers, as well as the principles of order Yassawiyya. Last century, researchers of the West have also started to become interested in the theme, Yassawiyya. The researchers have started to write books and articles about the life and thought of the great master and his successors, as well as translated excerpts from their works. Along with these, they organized research trips to the holy mausoleum which is located in Turkestan. In this article we will try to present and briefly evaluate these research works.

___

AHMED YASAVİ. (1970): Bolşaya Sovetskaya Ensiklopediya, Vol. 2. Moskova, s. 1372.

AHMEROV P. (1896): “Opisaniye peçati Ahmeda Yasevi. Nadpisi meçeti Ahmeda Yasevi”, Vostoçniye zametki. Stati i issledovaniya A. A. Divayeva, P. N. Ahmerova i N. O. Katanova. Kazan, s. 3-24.

ALANYALİ M.R. (1993): Menkıbeler içinde Ahmed Yesevi // Folklor Araştırmaları Kurumu, Romanya Kültür Bakanlığı ile birlikte düzenlenen Türk-Romen ilişkileri konulu sempozyum, Kostence.

ALİ ŞÎR NEVÂÎ (1979): Nesâyimü’l-mahabbe min şemâyimi’l-fütüvve: doktora tezi, Haz. Kemal Eraslan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul.

BABAOGLU N. (1993): Moldova kütüphanelerindeki kaynaklara göre Ahmed Yesevi // Folklor Araştırmaları Kurumu, Romanya Kültür Bakanlığı ile birlikte düzenlenen Türk-Romen ilişkileri konulu sempozyum, Kostence.

BARTHOLD W. (1964): K voprosu o rodine Hakîm Ata; Hakîm Ata; Soçineniya. T.II (2), Nauka, Moskova, s. 361-532.

BARTHOLD W. (1968): Soçineniya. T. 5, Nauka, Moskova, s. 117-183, 608-609.

BASİLOV V. (1975): O proishojdenii Türkmen Ata. Domusulmanskie verovaniya i obryadi v Sredney Azii, Moskova, s. 143-164.

BAUBEK H. (1993): Ahmed Yesevi Bibliografyası // Folklor Araştırmaları Kurumu, Romanya Kültür Bakanlığı ile birlikte düzenlenen Türk-Romen ilişkileri konulu sempozyum, Kostence.

BENNİGSEN, Alexandre. Chantal Lemercier-Quelquejay (1988): Le soufi et le commissaire. Les confreries musulmanes en URSS. Sufi ve Kommiser. Rusya’da İslam Tarikatları. Fransızcadan tercüme eden Osman Türer. Akçağ yayınları, İstanbul.

BLOCHET E. (1933): Catalogue des manuscripts Turcs, T.II, Paris, nr: 1191.

BODROGLİGETİ Andras J. E. (1986): “The Understanding and Interpretation of Ahmad Yasavi’s Divan-i Hikmat”, Ural-Altaic Yearbook. 58, pp. 127-138.

BODROGLİGETİ (1992:1): “Ahmad Yasavi’s concept of “Daftar-i Sani”, Milletlerarasi Ahmed Yesevî Sempozyumu Bildirileri, 26-27 Eylül, 1991. Halk kültürünü araştırma dairesi yay., Ankara, s. 1-11.

BODROGLİGETİ (1992:2): “The Impact of Ahmad Yasavi’s teaching on the cultural and political life of the Turks of Central Asia”, Türk Dili Araştırmaları yıllığı, Belleten, 1987’den ayrı basım, s. 35-41.

BODROGLİGETİ (1994): Yasavi ideology in Muhammad Shaybani Khan’s vision of an Uzbek Islamic Empire / Journal of Turkish Studies (Annemarie Schimmel Festschrift), XVIII, s. 41-57.

BODROGLİGETİ (1999:1): Ahmed Yesevî’nin Divan-ı Hikmet’ini anlamak ve yorumlamak. Çev: M.M.Tulum, Türk Dünyası Araştırmaları, S 118, Şubat, s. 1-12.

BODROGLİGETİ (1999:2): “The notion of Hubbu’l Vatan in Muhammad Shaybani Khan’s political view”. Üçüncü Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Bildirileri, 25-29 Eylül 1993, Ankara. C. 1, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara, s. 51-64.

BRAGİN A. (1984): Tretye rojdenie, Turkestanskaya povest, Alma-Ata.

BROCKELMANN Carl. (1917): Ali’s Qissa’i Jusuf. Berlin, p. 3-40.

BАSЕNОV T. (1972): Mеmоriаlnıy kоmplеks Аhmеdа Yassаvi. Аlmа-Аtа.

BЕRTЕLS Y. E. (1944): “Litеrаturnое prоşlое Turkmеnskоgо nаrоdа”, Sоvеt Edеbiyati, Аşhаbаt, no: 9-10.

BОRОVKОV А.K. (1948): “Оçеrki pо istоrii uzbеkskоgо yazıkа” (Оprеdеlеniе yazıkа hikmаtоv Аhmаdа Yasеvi). Sоvеtskое vоstоkоvеdеniе. T. V. Moskova-Leningrad, str. 229-250.

CARMUHAMMEDOĞLU M. (1996): “Ahmed-i Yesevî’nin Hayatı Hakkında Yeni Deliller ve Onun Yakında Bulunan Risale Eserinin İlmî Değeri”. Hoca Ahmed-i Yesevî Hayatı, Eserleri, Tesirleri, Yay. Haz. Mehmet Şeker, Necdet Yılmaz, İstanbul.

CHMİELOWSKA D. (1993): Ahmed Yesevi Polonya’da nasıl tanınıyor // Folklor Araştırmaları Kurumu. KKTC Kültür Bakanlığı ile ortaklaşa düzenlenen 6. Uluslararası Ahmed Yesevi ve Türk Halk Edebiyatı Semineri (7-10 Mayıs 1993, Lefkoşe).

CUNBUR, Müjgan (1997): Anadolu’nun Bütünleşmesinde Ahmed-i Yesevî’nin Yeri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 1997.

ÇAĞATAY Tahir Şakir (1939): Türkistan Milli Mefkûresi ve Ali Şir Nevai. Berlin.

DEMİDOV S.M. (1978): Sufizm v Turkmenii (evolutsiya i perejitki), Aşhabad.

DEWEESE Devin (1990): “Yasavian Legends on the Islamization of Turkistan”. Aspects of Altaic Civilization. III. Proceeding of the Thirtieth Meeting of the Permament International Altaistic Conference. Indiana University, June 19-25, 1987. Edit. D. Sinor. Bloomington, Indiana, pp. 1-19.

DEWEESE (1993): “A neglected source on Central Asian history: The 17 th -century Yasavi hagiography Manaqib al-akhyar”, Essays on Uzbek History, Culture and Language. Edit. B.Nazarov and D.Sinor with D.Deweese, Indiana University, Bloomington, Indiana, 1993, pp. 38-50.

DEWEESE (1996:1): “The Mashaikh-i Turk and the Khojagan: rethinking the links between the Yasavi and Naqshbandi sufi traditions”, Journal of Islamic Studies, 7: 2, pp. 180-207.

DEWEESE (1996:2): “Yasavi Shayhs in the Timurid era: notes on the social and political role of communal sufi affiliations in the 14 th and 15 th century”, Oriento Moderno. Vol. I. 15, no. 2. pp. 173-188.

DEWEESE (1999:1): “The Politics of sacred lineages in 19 th-century Central Asia: Descent groups linked to Kwaja Ahmad Yasavi in shrine documents and genealogical charters”, Middle East Studies, 31, pp. 507-530.

DEWEESE (1999:2): “The Yasavi order and Persian Hagiography in seventeenth-century Central Asia: Alim Shaykh of Aliyabad and his Lamahat min nafahat al-quds”, The Heritage of Sufism. Vol. III, Oxford, p. 389-414.

DEWEESE (2000): “Sacred Places and ‘Public’ Narratives: The Shrine of Ahmad Yasavi in Hagiographical Traditions of the Yasavi Sufi Order, 16 th-17 th Centuries”, Muslim Word, 90/3-4 (Fall 2000), pp. 353-376.

DEWEESE (2003:1): “Аhmаd Yаsаvi”. İslаm nа tеrritоrii bıvşеy Rоssiyskоy impеrii. Entsiklоpеdiçеskiy slоvаr. Vıp. 4. Moskova, str. 8-12.

DEWEESE (2003:2): “Hakim Ata”. Encyclopaedia Iranica, XI (fasc. 6) p. 573-574.

DEWEESE (2007) Ahmad Yasavi and the Dog-Men: Narratives of Hero and Saint at the Frontier of Orality and Textuality. Theoretical Approaches to the Transmission and Edition of Oriental Manuscripts. Proceedings of a symposium held in İstanbul. March 28-30, 2001. Edited by J.Pfeiffer, M.Kropp, Beirut, p. 147-173.

DEWEESE (2009) Three Tales from the Central Asian Book of Hakîm Ata. Tales of God’s Friends. İslamic Hagiography in Translation. Edited by J.Renard. Berkeley-Los Angeles-London, p. 121-135.

HARTMANN Martin (1904): Die ostturkischen Handscriften der Sammlung Hartmann. Von Martin Hartmann. Berlin, s.10, 15, 21.

HARTMANN (1907): Sbornik Berlinskogo Vostochnogo Instituta, T. 7, s. 7.

DMİTRİEVA L.V. (1980): Opisaniye tyurkskih rukopisey instituta Vostokovedeniya. III, Moskova, s. 17-27.

FLETCHER J. (1971): Central Asian Sufism and Ma Ming-Hsin’s new teaching. From Proceedings of the Fourth East Asian Altaistic Conference, ed. Ch’en Chien-hsien (Taipei).

FLETCHER J. (1977): “The Naqshbandiyya the Dhikr-i Arra”, Journal of Turkish Studies. Cambridge. Vol. 1, p. 113-119.

FRANCAİSE C. (1993): Turkistan’daki Ahmed Yesevi türbesi // Folklor Araştırmaları Kurumu, Romanya Kültür Bakanlığı ile birlikte düzenlenen Türk-Romen ilişkileri konulu sempozyum, Kostence.

GARRİTSKY A. (1923): “İz prеdislоviya k “Prеmudrоsti” Şеyhа Hоdji Аhmеdа Yesеviyskоgо”. Sbоrnik Turkеstаnskоgо Vоstоçnоgо İnstitutа v çеst Prоf. А. E. Şmidtа. Tаşkеnt.

GİBB E. J. W. (1958): A history of Ottoman poetry. M.R.A.S., Vol. I, London, p. 169.

GİBB E. J. W. (1999): Osmanlı Şiiri Tarihine Giriş. Tercüme A.Cüneyd Köksal, İstanbul.

GORDLEVSKY V. A. (1962): “Hodja Ahmed Yasevi”, İzbranniye soçineniya. C 3. Moskova, s. 361-368.

GÜZEL Abdurrahman (2007): Ahmed Yesevî’nin Fakr-nâme’si Üzerine Bir İnceleme. Öncü Kitap, Ankara.

HÂCE YUSUF-I HEMEDÂNÎ (1998): Ahmed Yesevî’nin Hocası. Hayat Nedir (Rutbet’ül-hayât), Tercüman Necdet Tosun, İstanbul.

HASAN Nadirhan (2009): “Arslan Bâb ve Ahmed Yesevî”. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma dergisi, S 24, s. 1-10.

HASANOV Nadirhan (1999): Sultan Ahmed Hazinî’nin ‘Cevahir ul-Ebrar min emvacil bihar’ eseri ve onun Yesevilik araştırmalarındaki ilmi-tarihi değeri, basılmamış doktora tezi, danışman Prof. Dr. İbrahim Hakkulov, Özbekistan Fenler Akademisi Ali Şir Nevai Dil ve Edebiyat Enstitüsü, Taşkent.

HAZİNÎ (1593): Cevâhirü’l-Ebrâr min Emvaci’l-Bihar, İstanbul Üniversitesi Ktp., TY Bölümü, no: 3893.

HAZİNÎ (1594): Câmiu’l-Mürşidîn, Berlin Staatsbibliothek Ms. Orient Oct. 2847.

HİKMET Tanju (1967): Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi yayınları, Ankara, s. 126.

HİSTOİRE GENERALE. DuIVe siecle a nos jours, p. 964, 967.

HOFMANN H.F. (1969): Turkish Literature. A bio-bibliographical survey. Section III, Moslim Central Asian Turkish literature, part I, Vol. 6, Utrecht, p. 110-128.

JOSEPH Th. (1913) 14. yy. sonuna kadar olan Türk dili yadigarları. Milli Tetebbular Mecmuası, II/4 Eylül, İstanbul.

KOMAROV P. (1901): “Hodja Hakim Suleyman Bakırgani”, Protokoli zasedaniy i soobşeniya çlenov Turkestanskogo krujka lübiteley arheologii. God 6, Taşkent, s. 105-112.

KÖPRÜLÜ Fuat (1991): Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Diyanet İşleri Başkanlığı yay., Ankara.

LİKOŞİN N. (1916): Premudrost Hazret-Sultana Arifin Hodja Ahmada Yassavi. Perevod s Tyurkskogo. Pol jizni v Turkestane. Petrograd, s. 166-187.

LЕRHА P. (1870): Аrhеоlоgiçеskаya pоеzdkа v Turkеstаnskiy krаy v 1867 g., Sаnkt-Pеtеrburg.

MALLİTSKY N. (1906): “Hazret Sultan” (Hodja Ahmed Yasavi, Sultan al-Arifin, Turkestanski mistik i svyatoy 12 stoletiy), Turkestanskiye vedomosti, no 125.

MALLİTSKY S. (1907): “İstоrikо-аrhitеkturnое znаçеniе mеçеti Hаzrеtа Yassаviyskоgо v g. Turkеstаnе”, Prоtоkоlı i sооbşеniya Turkеstаnskоgо krujka lyubitеlеy аrhеоlоgii, vıpusk XII. Tаşkеnt.

MALOV Y. (1897): Âhir zaman Kitabı. Muhammedanskie uçeniye o konçine mira, “İzvestiya Obşestva Arheologii, İstorii i Etnografii pri Kazanskom Universitete”, XIV.

MANKOVSKAYA L. (1962): “K izuçeniyu priemov sredneaziatskogo zodçestva kontsa XIV v.” (Mavzoley Ahmeda Yasevi). V kn: İskusstvo zodçih Uzbekistana. Taşkent, 1962, s. 93-142.

MANKOVSKAYA L. (1985): Towards the study of forms in Central Asian architecture of the 14 th cc; The Mouseloum of the Hoja Ahmad Yaesevi. Tr. Golombek, L. Iran, 23, Indeks Islamicus, p. 109-127.

MASALA A. (1993): Ahmed Yesevi ve Eski İtalyan Mistiği arasındaki paralellik // Folklor Araştırmaları Kurumu. KKTC Kültür Bakanlığı ile ortaklaşa düzenlenen 6. Uluslararası Ahmed Yesevi ve Türk Halk Edebiyatı Semineri (7-10 Mayıs 1993, Lefkoşe).

MASSON M. (1930): Mаvzоlеy Hodja Аhmеdа Yasеvi. Tаşkеnt.

MELİKOFF İ. (1987): “Ahmed Yesevî, Turkic Popular Islam”, Utrendt Papen on Central Asia: Proceedings of the first European Seminar on Central Asian Studies Hold at Utrecht (Utrecht Turkological series) Index Islamicus. p. 83-94.

MELİKOFF İ. (1992): “Ahmed Yesevî ve Türklerde İslamiyet”, Milletlerarasi Ahmed Yesevî Sempozyumu Bildirileri, 26-27 Eylül, 1991. Ankara, s. 61-67).

MELİORANSKY P. (1913): “ Ahmed Yasawi”. In: Enzyklopaedie des Islam, Bd, I. Leiden-Leipzig, s. 208-209.

MENZEL Th. (1925): “Die Aeltesten Türkischen Mystyker”, Zeitschr. der Deutsch. Morg. Ges. T. 79, s. 269-289. Milletlerarası Hoca Ahmet Yesevî Sempozyumu Bildirileri, Kayseri 1993.

MİRHALDAROĞLU M. (1991): Sayram Tarihi, Çimkent.

MİRHALDAROĞLU M. (1992): Hoca Ahmed-i Yesevî: Şecere-i Saadet, Kerametleri, Hikmetleri, Çimkent.

MUNTEANU L. (1993): Ahmed Yesevi ve Mistik Ölüm meselesi // Folklor Araştırmaları Kurumu. KKTC Kültür Bakanlığı ile ortaklaşa düzenlenen 6. Uluslararası Ahmed Yesevi ve Türk Halk Edebiyatı Semineri (7-10 Mayıs 1993, Lefkoşe).

NEMATOV H. (1992): “Ahmed-i Yesevî Hayatına Ait Bazı Seneler”, Özbek Dili ve Edebiyatı dergisi, Taşkent, sayı 2.

NOVİTSKY Y. (1912): “Hodja Sultan Ahmed Yasavi” (kirgizskaya legenda), Turkestanskiye vedomosti, 17 Şubat.

PRUSEK J. (senesiz): Yasavi, Ahmet. Dictionary of Oriental Literatures, Gen.editor J.Pruşek, Vol. III, London, p. 196.

PUGAÇENKOVA G.А., REMPEL R.İ. (1958): Vıdayuşiesya pamyatniki arhitekturi Uzbekistana. Taşkent.

PYLEV A.İ. (1994): “Türk mutasavvıf şairi Hoca Ahmed Yesevî’nin hayatı ve eserleri hakkında mülahazalar”, Yesevî Sevgi Dergisi, sayı 12, s.35.

PYLЕV А.İ. (1996): “О jizni i tvоrçеstvе Hоdci Аhmаdа Yasаvi”, Vеstnik Sаnkt-Pеtеrburgskоgо univеrsitеtа, sеriya 2. İstоriya, yazıkоznаniе, litеrаturоvеdеniе. Vıpusk 2 (no: 9), s. 112-116.

PYLЕV А. İ. (1997): Hodja Аhmаd Yasаvi: sufiyskiy pоet, еgо epоhа i tvоrçеstvо. Аlmаtı: Аtаmurа.

PYLЕV А. İ. (2001): Hоdjа Аhmаd Yаsаvi: pеrvıy tyurkskiy sufiyskiy pоet Srеdnеy Аzii (jizn i tvоrçеstvо). Аvtоrеfеrаt dissеrtаtsii nа sоiskаniе uçеnоy stеpеni kаndidаtа filоlоgiçеskih nаuk. Sаnkt-Pеtеrburg.

PАŞİNО P. (1869): “Turkеstаnskiy krаy v 1866 g. Putеviе zаmеtki”, Turkеstаnskiy sbоrnik, 1868, T. 14, St. Pеtеrburg.

SALEMANN C. (1898) Legenda pro Hakim Ata. İzvestiya İmperatorskoy Akademi Nauk, seriya 5, Vol. 9. no: 2, St. Petersbourg, s. 105-150.

SCHUYLER E. (1876): Turkistan: Notes of a Journey in Russian Turkistan, Khokand, Bukhara and Kuldja. New York.

SCHUYLER E. (2003): Türkistan Seyahatnamesi. İstanbul, 2003.

SIDDIKÎ, Muhammed Âlim (1624): Lemehât min nefahâti’l-kuds, Özbekistan Fenler Akademisi Biruni Şarkiyyat Enstitüsü, no: 495.

SNESAREV G. (1983): Harezmskie legendi kak istoçnik po istorii religioznih kultov Sredney Azii. Nauka, Moskova, s. 46-111, 167-182.

SAMOYLOVİÇ A. (1915): “Materiali po sredneaziatsko-turetskoy literaturi”, II, III, ZVORAO, T. 22, 1913-1914. Petrograd, p. 146-147.

SАMОYLОVİÇ А. (1929:1): “Mаhtum-Kuli i Hаkim-Аtа”, Turkmеnоvеdеniе, no: 12, s. 28-29.

SАMОYLОVİÇ А. (1929:2): “Оçеrki pо istоrii Turkmеnskоy litеrаturı”. V kn.: Turkmеniya, vıp. 1. Moskova, s. 136.

SЕMЕNОV А. (1926): “Mеçеt Hоdji Аhmеdа Yesеviyskоgо v g. Turkеstаnе”, İzvеstiya Srеdnеаziаtskоgо kоmitеtа pо dеlаm muzееv, оhrаnı pаmyatnikоv stаrinı, iskusstvа i prirоdı. Srеdаzkоmstаris, vıpusk 1, Tаşkеnt, str. 121-130.

ŞEKER Mehmed (1993): “Ahmed-i Yesevî’nin Hayatında Arslan Bâba Meselesi”, Milletlerarası Hoca Ahmet Yesevî Sempozyumu Bildirileri, Kayseri, s. 353-360.

TAKIBAEVA S. (1989): Taynı Nebesnoy Glazurı, Almatı.

TANASOGLU D. (1993): Hristiyan Gagauz Türkleri ve Yesevi ile ilgili bilgileri // Folklor Araştırmaları Kurumu, Hoca Ahmed Yesevi Paneli, İznik, Aralık 1993.

ÜMNYAKOV İ. (1929): Arhitekturnie pamyatniki Sredney Azii. Taşkent.

VASSAF Hüseyin (1990): Sefine-i Evliya, C I, Osmanlıcadan çeviren M. Akkuş, A. Yilmaz. İstanbul, Seha Yay., s. 391-408.

VESELOVSKY N. (1906): “Ekspeditsiya v g. Turkеstan dlya snyatiya plаnоv i zаrisоvki v krаskаh mеstnоy mеçеti”, İzv. Russ. Kоmitеtа dlya izuçеniya Srеdnеy i Vоstоçnоy Аzii v ist., аrh., ling., i etnоgrаfiçеskоm оtnоşеniyah, no 6, St. Pеtеrburg, s. 23-26.

VİSİNTAİNER E. (1998): “Elementi sciamanici e mistici in Ahmad Yassawi”. Universita ‘Degli Studi Di Venezia, Anno Accademico.

WAMBERRY H. (1867): Cagataische Sprach-Studien. Philo Press, Amsterdam, Neudruck 1975 der Ausgabe Leipzig (Choga Ahmed Jesewi. Hikmet, s. 115-123).

ZARCONE Th. (1993): “Hindistan’da Türk Tasavvufu: Yesevîyye örneği”, Dergâh, IV, 38, Nisan, s. 19-20.

АDАLIS A (1972): Ahmаd Yassаvi. Duhоvnıye stihi /Pеrеvоd А.Аdаlis// Bibliоtеkа Vsеmirnоy Litеrаturı. Sеriya pеrvаya. Vol. 55; Pоeziya nаrоdоv SSSR IV-XVIII vеkоv. Mоskovа, s. 147-148.

SAFİYUDDİN Мevlana (1996): Nesep-nâme Tercümesi, Haz. Kemal Eraslan, Yesevî Yayıncılık, İstanbul.