Osmanlı ve Safevi hakimiyetlerinde Tiflis (XVIII. yüzyıl)

Günümüzde Gürcistan’ın başkenti olan Tiflis, Sasaniler tarafından kurulmuş, VI. asırda Gürcülerin payitahtı olmuştur. Tarihi süreçte Kartli, Sasani, Hazar, Bizans hâkimiyetinde kalan Tiflis, VII. yüzyılda Müslüman Araplar, 1069’da Selçuklu Türkleri tarafından fethedilmiştir. Ardından Gürcüler, Harzemşahlar, Moğollar, Timurlular, Akkoyunlular ve nihayet Safeviler şehri ele geçirmiştir. Safevi döneminde Gürcü beylerince yönetilen şehir, 1578 ve 1723’de iki kez Osmanlı idaresine alınmıştır. Osmanlı yönetimi şehri sistemine dâhil etmek için, 1728’de bir tahrir yaptırmıştır. Bu işlem sonucu meydana gelen tahrir defterleri; şehrin gerek Safevi, gerekse Osmanlı idaresindeki sosyo-ekonomik durumunu ve idari yapısını ortaya koymaktadır. Bu defterler temel alınarak, Osmanlı ve Safevi belge ve kaynakları ile seyahatname ve araştırma eserlerden de istifade edilerek, Tiflis’in XVIII. asrın ilk yarısındaki sosyo-ekonomik ve idari yapısı ile kuruluştan günümüze gelişimi genel olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Tbilisi under Ottoman and Safavid reigns (18th century)

Tbilisi, the capital of Georgia, was founded by Sassanid, and became the capital of Georgia in 6th century. Tbilisi, having been under Karthli (Georgian), Persians, Khazar and Byzantine Empire reigns in the historical process, was conquered in 7th century by Muslim Arabs and in 1069 by Turks. The city was captured by Seljuk Turks, Khwarezmshah, Mongol, Timurid, Aq Qoyunlu Turcoman and at last by Safavids. Being ruled by Georgian kings during Safavid period was captured by Ottomans in 1578 and 1723. Ottoman administration carried out tahrir process in order to include the city in its system. The tahrir notebooks note the city’s both socioeconomic and administrative structure under Savafid and Ottoman rule. This study is intended to investigate, in general, the socio-economic and administrative structure of Tbilisi and its development from its foundation until the present time, taking those notebooks as a base and utilizing Ottoman and Safavid documents and sources as well as travel notes and research works.

___