Amaç: Antimikrobiyal ilaçlar, tarihte birçok vakada dramatik iyileşmeden sorumluyken; günümüzde yatan ve ayaktan hasta grubunda geniş kullanımı nedeniyle giderek etkinliği azalmakta olan ilaç grubu olarak görülmektedir. Bu ilaçların kullanımının artması antimikrobiyal dirençde artışı, tıbbi, ekonomik ve halk sağlığıyla ilgili problemleri de beraberinde getirmiştir. Bu çalışmanın amacı yatan hastalarda uygunsuz antibiyotik kullanımının değerlendirilmesi ve antibiyotik kullanımına bağlı advers (istenmeyen) olayları ve en sık nedenlerini saptamaktır. Yöntem: Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde 30 Ekim - 03 Mart 2007 tarihleri arasında antibiyotik kullanmış olan 400 yatan hasta taburcu olurken çalışmaya alındı. Uygunsuz antibiyotik kullanım nedenleri ve antibiyotik kullanımı ile ilgili advers ilaç olayları saptandı. Bulgular: Hastaların 107’si (%27) dahili bölüm, 293’ü (%73) cerrahi bölüm hastalarıydı. Tüm hastaların 98’i (%24,5) enfeksiyon hastalıkları konsültasyonu yapılarak değerlendirilen hastalardı. Cerrahi bölümlerde uygulanan tedavilerin %84’ü profilaksi idi ve bu tedavilerin %95,5’i uygunsuz olarak değerlendirildi. Uygunsuzluk nedenleri incelendiğinde %49’unu doğru antibiyotik ile uzun tedavi süresinin oluşturduğu saptandı. Dahili bölüm hastalarının ise %89’unda antibiyotik başlanma nedeni empirik idi. Hastaların %89,5’inde tedavi uygun bulundu. Dahili bölümlerde yatan hastaların %64,5’i, cerrahi bölümlerdeki hastaların ise %40’ı antibiyotik aldıklarını biliyorlardı. Bu hastalardan dahili bölümlerde yatan hastaların %56’sı, cerrahi bölümlerdeki hastaların ise %79’u antibiyotik alma nedenini bilmiyordu. Dahili bölümlerde antibiyotik alerji hikayesi %22,4 hastaya, cerrahi bölümlerde ise %20 hastaya sorulmuştu. Dahili bölüm hastalarından %4,7’si, cerrahi bölüm hastalarından ise sadece %0,7’si aldıkları antibiyotik tedavisi ile ilgili olası yan etkiler bakımından bilgilendirildi. Dahili bölümlerde %9,3, cerrahi bölümlerde ise %3 hastada yan etki gelişmişti. Enfeksiyon hastalıkları konsültasyonu ile tedavisi düzenlenen hastaların %12’sinde antibiyotik tedavi uygunsuzluğu saptandı. Hastaların tedavisindeki yanlışlıklar bölüm doktorlarının enfeksiyon hastalıkları uzmanının önerisine uymaması nedeni ile idi. Burada da en yüksek oranı (%70) profilaksiler oluşturdu. Enfeksiyon hastalıkları uzmanının tedavisini düzenlediği hastaların da %64’ü antibiyotik tedavisi aldığını biliyordu. Bu hastalara %57 oranında antibiyotik alma nedeni bölüm doktorlarınca belirtilmişti. Antibiyotik allerji hikayesi %80 hastaya soruldu ve hastaların %11’inde antibiyotiğe bağlı ilaç yan etkisi gelişmişti. Her üç bölüm incelendiğinde, antibiyotik kullanım uygunluğu enfeksiyon hastalıkları uzmanının değerlendirdiği hasta grubunda daha yüksek bulundu. Advers ilaç olayları ile ilgili olarak üniversitemizden Türkiye Farmakovijilans Merkezi (TÜFAM)’ne hiçbir bildirimde bulunulmadığı öğrenildi. Sonuç: Sonuç olarak antibiyotik kullanımına bağlı advers olayların azaltılmasında enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının hastanelerde yeterli sayıda ve etkinlikte olmalarıyla bu sorunların büyük bir kısmının çözüleceği düşünülmektedir.

The most common causes of starting antibiotics in the internal medicine department, with 89%, was empirical. The treatment was found to be effective for %89.5 of patients. It has been understood that 64.5% of the in-patients in the internal medicine and 40% of the patients in the surgery departments knew they were prescribed antibiotics. Nonetheless, 56% of the patients in the Internal Medicine Department and 79% of the patients in the Surgery Department did not know why they were being prescribed antibiotics. Allergic history surveys were conducted only on 22.4% of the patients in the internal department and 20% of the patients in surgical departments. Only %4.7 of the patients in the Internal Medicine Department and %0.7 patients in the Surgery Department have been informed about the side effects of antibiotics before they were being given these medications. Side effects were observed in %9.3 of the patients in the Internal Medicine Department and %3 of the patients in surgery departments. On patients who were being treated by the Infection Department, the rate of inappropriate antibiotics use was %12. Majority of these inappropriate uses were due to the fact that doctors did not follow the instructions given by the attending doctors of the Infection Department. The highest rate of misusage was observed with prophylactic antibiotic use (70%). Patients were not properly informed about the antibiotic treatment. Only %64 of the patients initially regulated by the Infection Department knew that they were taking antibiotics. 57% of these patients were explained why they were being prescribed with antibiotics. Antibiotic allergy survey was conducted on 80% of the patients and %11 of the patients faced with side effects. Analyzing all three sections, it has been understood that antibiotics usage rate is high if the patients were initially evaluated by the Infection department, who follows the guidelines of drug use. During the study, it has been found out that TUFAM has not been informed by the university about events of adverse medicine effects.