Gıdalarda Aflatoksin Varlığının Değerlendirilmesi

Aflatoksinler tahıllar, yağlı tohumlar, baharatlar, etler, süt ve süt ürünlerini içeren pek çok gıda ile hayvan yemlerinde yaygın olarak bulunabilen mikotoksinlerdir. Gıdalar ve hayvan yemleri ürün işleme, depolama ve satış sırasında aflatoksinlerle kontamine olabilmektedir. Aflatoksin bölgesel özellikler veya gıda çeşidine göre farklılıklar gösterebilmektedir. Aflatoksinler genellikle gıdalarda ve yemlerde stabil ve sıcaklığa karşı dirençlidirler. Bu toksinlerin oluşumu için gereken koşullar devam ettiğinde kontaminasyon oranı artabilmektedir. Kontamine olan gıdaların aflatoksinlerden tamamen arındırılması da pek mümkün görünmemektedir. Aflatoksin detoksifikasyonu yeterli olmadığı için kontaminasyonun kontrol altında tutulması gerekmektedir. Aflatoksin oluşumunun önlenmesi için üretimden tüketime kadar çeşitli şekillerde bulaşan küflerin gelişiminin ileri teknolojiler ve iyi uygulamalarla engellenmesi gerekmektedir. Aflatoksinler insanlara kontamine gıdalar ve kontamine yemlerle beslenen hayvanlardan elde edilen ürünler aracılığıyla ulaşarak akut veya kronik toksisiteye neden olabilmektedir. Toksisite derecesini maruziyet düzeyi, yaş, cinsiyet, beslenme ve bazı sağlık faktörleri etkilemektedir. Aflatoksinler en toksik mikotoksinlerdir. Yapılan çalışmalarda aflatoksinlerin toksik, kanserojenik, teratojenenik, hepatotoksik ve mutajenik karekteristiği nedeniyle insan hayatı için tehlikeli olabileceği belirtilmiştir. Bu nedenle aflatoksin kontaminasyonu gıda güvenliği açısından önemini korumaktadır. Yüksek miktarlarda aflatoksin içeren gıdaların uzun süre tüketimi halk sağlığı açısından problem yaratabileceği gibi aynı zamanda ihracatı da olumsuz yönde etkileyerek ülkede ekonomik kayıplara neden olabilecektir. Diğer birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de pek çok gıda maddesi için Aflatoksin B1 AFB1 , Toplam Aflatoksin-TAF B1, B2, G1 ve G2 ve Aflatoksin M1 AFM1 ile ilgili yasal sınırlar belirlenmiştir. Bu derlemede, kanserojenik, teratojenenik, hepatotoksik ve mutajenik etkileri ile ön plana çıkan aflatoksinlerin gıdalardaki varlığı ve son yıllardaki kontaminasyon durumunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler:

Aflatoksin, gıda, karsinojen, kontaminasyon, detoksifikasyon

The Evaluation of the Aflatoxin Presence in Foods

Aflatoxins are mycotoxins that are widely found in food products such as cereals, oil seeds, spices, meat, milk and milk products and also animal feeds. Food for humans and animals could be contaminated with aflatoxins during the product processing, storage and sale. Levels of aflatoxin contamination also may vary according to the climate, regional characteristics or type of food. Aflatoxins in food and feed are usually stable and resistant to heat. The contamination rate may increase when the conditions for the formation of these toxins continue existing. Apparently, it is not possible food from aflatoxins or detoxify the aflatoxin. To prevent accumulation of aflatoxin, contamination of the food with molds should be prevented with developing technologies and best practices. Humans come in contact with aflatoxin through contaminated food and animal products. As a result, aflatoxin can cause acute or chronic toxicitiy, while the quantity of aflatoxin injested, the age, sex, and health factors might affect the degree of toxicity. Aflatoxins are one of the most toxic mycotoxins. In previous studies it was shown that aflatoxins could be dangerous for human Mikotoksinler tarım ürünlerinde tarladan tüketime kadar olan aşamalarda, ekolojik koşullara bağlı olarak gelişen ve üreyen bazı alt-mantarların sekonder metabolitleridir. Bu toksinler belirli nem ve sıcaklık koşullarında Aspergillus, Penicillium ve Fusarium gibi bazı küfler tarafından oluşturulurlar 1,2 . En sık karşılaşılan mikotoksinler aflatoksin AF , okratoksin, trikotesenler, zeranol, patulin, siklopiazonik asit ve fumonisin olarak sıralanabilir 2 . Bilinen 400 mikotoksin arasında aflatoksinler insan sağlığı açısından en tehlikeli olanlardır 3 . Mikotoksinler içerisinde önemli yere sahip bu toksinler, İngiltere’de çok sayıda kanatlı hayvanın ölümü ile sonuçlanan “Turkey X” hastalığı sonucunda keşfedilmişlerdir. Yüz binden fazla hindi ve diğer çiftlik hayvanının ölümüyle sonuçlanan hindi hastalığı salgınları sonrasında aflatoksinler heterosiklik bileşikler ile bağlantılı bir grup olarak 1960 yılında bulunmuştur 4,5 . Aflatoksinler, Aspergillus flavus, Aspergillus parasiticus ve Aspergillus nomius küfleri

Keywords:

Aflatoxin, food, carcinogen, contamination, detoxification,

PDF

___

1. Zinedine A, González-Osnaya L, Soriano JM, Moltó JC, Idrissi L, Mañes J. Presence of aflatoxin M1 in pasteurized milk from Morocco. Int J Food Microbiol, 2007; 114 (1): 25–9.
2. Kumar V, Basu MS, Rajendran TP. Mycotoxin research and mycoflora in some commercially important agricultural commodities. Crop Prot, 2008; 27 (6): 891–905.
3. O’Riordan MJ, Wilkinson MG. A survey of the incidence and level of aflatoxin contamination in a range of imported spice preparations on the Irish retail market. Food Chem, 2008; 107 (4): 1429–35.
4. Rustom IYS. Aflatoxin in food and feed: Occurrence, legislation and inactivation by physical methods. Food Chem, 1997; 59 (1): 57–67.
5. Farombi EO. Aflatoxin contamination of foods in developing countries: implications for hepatocellular carcinoma and chemopreventive strategies. Afr J Biotechnol, 2006; 5 (1): 001–14.
6. Wright MS, Greene-McDowelle DM, Zeringue HJ, Bhatnagar D, Cleveland TE. Effects of volatile aldehydes from Aspergillus-resistant varieties of corn on Aspergillus parasiticus growth and aflatoxin biosynthesis. Toxicon, 2000; 38 (9): 1215–23.
7. Gowda NKS, Malathi V, Suganthi RU. Effect of some chemical and herbal compounds on growth of Aspergillus parasiticus and aflatoxin production. Anim Feed Sci Tech, 2004; 116 (3–4): 281–91.
8. Móricz AM, Fatér Z, Otta KH, Tyihák E, Mincsovics E. Overpressured layer chromatographic determination of aflatoxin B1 , B2 , G1 and G2 in red paprika. Microchem J, 2007; 85 (1): 140–4.
9. Şener S. Gıda güvenliği açısından mikotoksinler. Türkiye Klinikleri J Surg Med Sci, 2006; 2 (46): 135–9.
10. Çoksöyler N. Farklı yöntemlerle kurutulan kırmızıbiberlerde Aspergillus flavus gelişimi ve aflatoksin oluşumunun incelenmesi. Gıda, 1999; 24 (5): 297– 306.
11. Arrus K, Blank G, Abramson D, Clear R, Holley RA. Aflatoxin production by Aspergillus flavus in Brazil nuts. J Stored Prod Res, 2005; 41 (5): 513–27.
12. Odoemelam SA, Osu C I. Aflatoxin B1 contamination of some edible grains marketed in Nigeria. E-J Chem, 2009; 6 (2): 308–14.
13. Molina M, Giannuzzi L. Modelling of aflatoxin production by Aspergillus parasiticus in a solid medium at different temperatures, pH and propionic acid concentrations. Food Res Int, 2002; 35 (6): 585–94.
14. Bonjar GHS. Incidence of aflatoxin producing fungi in early split pistachio nuts of Kerman, Iran. J Biol Sci, 2004; 4 (2): 199–202.
15. Giorni P, Battilani P, Pietri A, Magan N. Effect of aw and CO2 level on Aspergillus flavus growth and aflatoxin production in high moisture maize postharvest. Int J Food Microbiol, 2008; 122 (1–2): 109–13.
16. Bhat R, Rai RV, Karim AA. Mycotoxins in food and feed: present status and future concerns. Compr Revi Food Sci F, 2010; 9 (1): 57–81.
17. Coppock RW, Christian RG. Aflatoxins. In: Gupta RC, ed. Veterinary Toxicology: Basic and Clinical Principles. New york: Academic Press, 2007: 939–50.
18. Zheng Z, Humphrey CW, King RS, Richard JL. Validation of an ELISA test kit for the detection of total aflatoxins in grain and grain products by comparison with HPLC. Mycopathologia, 2005; 159 (2): 255–63.
19. Verma RJ. Aflatoxin cause DNA damage. Int J Hum Genet, 2004; 4 (4): 231–6.
20. Reddy BN, Raghavender CR. Outbreaks of aflatoxicoses in India. Ajfns, 2007; 7 (5): 1–15.
21. Banu N, Muthumary J. Taxol as chemical detoxificant of aflatoxin produced by Aspergillus flavus isolated from sunflower seed. Health, 2010; 2 (7): 789–95.
22. Samarajeewa V, Sen AC, Cohen MD, Wei CI. Detoxification of aflatoxins in foods and feeds by physical and chemical methods. J Food Protect,1990; 53(6), 489-501.
23. Safara M, Zaini F, Hashemi SJ, Mahmoudi M, Khosravi AR, Shojai-Aliabadi F. Aflatoxin detoxification in rice using citric acid. Iranian J Publ Health, 2010; 39 (2): 24–9.
24. Inan F, Pala M, Doymaz I. Use of ozone in detoxification of aflatoxin B1 in red pepper. J Stored Prod Res, 2007; 43 (4): 425–9.
25. Yousef AE, Marth EH. Use of ultraviolet energy to degrade aflatoxin M1 in raw or heated milk with and without added peroxide. J Dairy Sci, 1986; 69 (9): 2243–7.
26. Kabak B, Dobson ADW, Vara I. Strategies to prevent mycotoxin contamination of food and animal feed: a review. Crit Rev Food Sci Nutr, 2006; 46 (8): 593–619.
27. Thanaboripat D, Kraipeerapun K, Pattanaphongsak C, Srisanan S, Nanasombat S. Detoxification of aflatoxin by Streptococcus lactis and lactic acid bacteria in commercial yoghurt. Kasetsart J-Nat Sci, 1997; 31: 117–23.
28. Leibetseder J. Decontamination and detoxification of mycotoxins. In: Mosenthin R, Zentek J, Zebrowska T, eds. Biology of Nutrition in Growing Animals. Elsevier Limited, 2006: 439–65.
29. Salem NM, Ahmad R. Mycotoxins in food from Jordan: Preliminary survey. Food Control, 2010; 21 (8): 1099–103.
30. Papp E, H-Otta K, Záray G, Mincsovics E. Liquid chromatographic determination of aflatoxins. Microchem J, 2002; 73 (1-2): 39–46.
31. Özturan K, Ünsal C, Karakaya Y, Atasever M, Ceylan ZG, Atasever MA. Erzurum’da tüketime sunulan buğday unlarının toplam aflatoksin, aflatoksin.B1 ve Okratoksin A Yönünden İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Vet Bil Derg, 2007; 2 (4): 172–6.
32. Sabuncuoğlu SA, Baydar T, Giray B, Şahin G. Mikotoksinler: Toksik etkileri, degredasyonları, oluşumlarının önlenmesi ve zararlı etkilerinin azaltılması. Hacettepe Üni Ecz Fak Derg, 2008; 28 (1): 63–92.
33. Koirala P, Kumar S, Yadav BK, Premarajan KC. Occurrence of aflatoxin in some of the food and feed in Nepal. Indian J Med Sci, 2005; 59 (8): 331–6.
34. Hussain HS, Brasel JM. Toxicity, metabolism,and impact of mycotoxins on humans and animals. Toxicology, 2001; 167 (2): 101–34.
35. Oveisi MR, Jannat B, Sadeghi N, Hajimahmoodi M, Nikzad A. Presence of aflatoxin M1 in milk and infant milk products in Tehran, Iran. Food Control, 2007; 18: 1216–8.
36. Anonymous. Some naturally-occurring substances: food items and constituents, heterocyclic aromatic amines and mycotoxins. Lyon: IARC monographs, 1993; 56: 359–62.
37. Ayub MY, Sachan DS Dietary factors affecting aflatoxin B1 carcinogenicity. Mal J Nutr, 1997; 3: 161–79.
38. Singh VP. Aflatoxin biotransformations: Biodetoxification aspects. Prog Ind Microbiol, 1995; 32: 51–61.
39. Liu Y, Wu F. Global burden of aflatoxin-induced hepatocellular carcinoma: a risk assessment. Environ Health Perspect, 2010; 118 (6): 818–24.
40. Galy O, Chemin I, Le Roux E, Villar S, Le CalvezKelm F, Lereau M. Mutations in TP53 and CTNNB1 in relation to hepatitis B and C infections in hepatocellular carcinomas from Thailand. Hepat Res Treat, 2011; 2011: 1–9.
41. Mızrak D, Engin B, Onder FO, Yener B, Bektaş M, Biyikli Z, Idilman R. Aflatoxin exposure in viral hepatitis patients in Turkey. Turk J Gastroenterol, 2009; 20 (3): 192–7.
42. Çolak H, Bingol EB, Hampikyan H, Nazlı B. Determination of aflatoxin contamination in redscaled, red and black pepper by ELISA and HPLC. J Food Drug Anal, 2006; 14 (3): 292–6.
43. Yentür G, Er B,Gür Özkan M, Öktem BA. Determination of aflatoxins in peanut butter and sesame samples using high-performance liquid chromatography method. Eur Food Res Technol, 2006; 224 (2): 167–70.
44. Ardıç M, Karakaya Y, Atasever M, Durmaz H. Determination of aflatoxin B1 levels in deep-red ground pepper (isot) using immunoaffinity column combined with ELISA. Food Chem Toxicol. 2008; 46: 1596–9.
45. Er B, Demirhan B, Onurdağ FK, Yentur G. Determination of aflatoxin M1 level in milk and white cheese consumed in Ankara Region, Turkey. J Anim Vet Adv, 2010; 9 (12): 1780–4.
46. Özay G, Alperden İ. Türkiye’de yetiştirilen yerfıstıklarında (Arachis hypogaea L.) mikotoksinler. Gıda, 1989; 14 (5): 267-73.
47. Gürses M, Erdoğan A. Erzurum piyasasında satılan yerfıstığı, antepfıstığı ve bademlerin aflatoksin B1 kontaminasyonu bakımından incelenmesi. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg, 2004; 35 (1–2): 75-8.
48. Gürses M. Mycoflora and aflatoxin content of hazelnuts, walnuts, peanuts, almonds and roasted chickpeas (leblebi) sold in Turkey. Int J Food Prop, 2006; 9: 395–9.
49. Bircan C, Barringer SA, Ulken Ü, Pehlivan R. Aflatoxin levels in dried figs, nuts and paprika for export from Turkey. Int J Food Sci Tech, 2008; 43 (8): 1492–8.
50. Aycicek H, Aksoy A, Saygi S. Determination of aflatoxin levels in some dairy and food products which consumed in Ankara, Turkey. Food Control, 2005; 16 (3): 263–6.
51. Oruç HH, Cengiz M, Kalkanli O. Comparison of aflatoxin and fumonisin levels in maize grown in Turkey and imported from the USA. Anim Feed Sci Tech, 2006; 128: 337–41.
52. Özay G, Alperden I. Aflatoxin and ochratoxin-a contamination of dried figs (Ficus carina L.) from the 1988 crop. Mycotoxin Res, 1991; 7: 85–91.
53. Giray B, Girgin G, Engin AB, Aydın S, Şahin G. Aflatoxin levels in wheat samples consumed in some regions of Turkey. Food Control, 2007; 18 (1): 23–9.
54. Aydın A, Erkan ME, Başkaya R, Ciftcioğlu G. Determination of aflatoxin B1 levels in powdered red pepper. Food Control, 2007; 18 (9): 1015–8.
55. Yentür G. Bazı gıda maddelerinde aflatoksin B1 ve M1 düzeylerinin saptanması. Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi. No: 02/2009–16, 2010.
56. Demirer MA, Dinçer B, Kaymaz Ş, Alperden İ, Yalçın S, Özer E. Bazı gıda maddelerinde mikroflora ve mikotoksin araştırmaları. AÜ Vet. Fak. Derg, 1989; 36 (1): 85–107.
57. Var I, Kabak B, Gök F. Survey of aflatoxin B1 in helva, a traditional Turkish food, by TLC. Food Control, 2007; 18 (1): 59–62.
58. Gürbay A, Aydın S, Girgin G, Engin AB, Şahin G. Assessment of aflatoxin M1 levels in milk in Ankara, Turkey. Food Control, 2006; 17 (1): 1–4.
59. Sarımehmetoğlu B, Kuplulu O, Celik TH. Detection of aflatoxin M1 in cheese samples by ELISA. Food Control, 2004; 15 (1): 45–9.
60. Gürses M, Erdoğan A, Çetin B. Occurrence of aflatoxin M1 in some cheese types sold in Erzurum, Turkey. Turk J Vet Anim Sci, 2004; 28: 527–30.
61. Elmalı M, Yapar K, Kart A, Yaman H. Aflatoksin M1 levels in milk powder consumed in Turkey. J Anim Vet Adv, 2008; 7 (5): 643–5.
62. Ardıç M, Karakaya Y, Atasever M, Adiguzel G. Aflatoxin M1 levels of Turkish white brined cheese. Food Control, 2009; 20 (3): 196–9.
63. Anonim. Türk Gıda Kodeksi - 2008/26 No’lu Gıda Maddelerindeki Bulaşanların Maksimum Limitleri Hakkında Tebliğ, 2008.
64. Park JW, Kim EK, Kim YB. Estimation of the daily exposure of Koreans to aflatoxin B1 through food consumption. Food Addit Contam, 2004; 21 (1): 70–5.
65. Anonim. Türk Gıda Kodeksi - 2009/22 No’lu Gıda Maddelerindeki Bulaşanların Maksimum Limitleri Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ, 2009.
66. Basaran P, Ozcan M. Occurrence of aflatoxins in various nuts commercialized in Turkey. J Food Safety, 2009; 29 (1): 95–105.
67. Pei SC, Zhang YY, Eremin SA, Lee WJ. Detection of aflatoxin M1 in milk products from China by ELISA using monoclonal antibodies. Food Control, 2009; 20 (12): 1080–5.
68. Virdis S, Corgiolur G, Scarano C, Pilo AL, De Santis EPL. Occurrence of aflatoxin M1 in tank bulk goat milk and ripened goat cheese. Food Control, 2008; 19 (1): 44–9.
69. Torkar KG, Vengušt A. The presence of yeasts, moulds and aflatoxin M1 in raw milk and cheese in Slovenia. Food Control, 2008; 19 (6): 570–7.
70. Saha D, Acharya D, Roy D, Shrestha D, Dhar TK. Simultaneous enzyme immunoassay for the screening of aflatoxin B1 and ochratoxin A in chili samples. Anal Chim Acta, 2007; 584 (2): 343–9.
71. Marin S, Colom C, Sanchis V, Ramos AJ. Modelling of growth of aflatoxigenic A. flavus isolates from red chilli powder as a function of water availability. Int J Food Microbiol, 2009; 128 (3): 491–6.
72. Hernández-Hierro JM, García-Villanova RJ, González-Martín I. Potential of near infrared spectroscopy for the analysis of mycotoxins applied to naturally contaminated red paprika found in the Spanish market. Anal Chim Acta, 2008; 622 (1-2): 189–94.
73. Anonymous. Setting maximum levels for certain contaminants in foofdtuffs. Commision Regulation (EC) No 1881/2006. Official Journal of the European Union, 2006.
74. Anonymous. Amending Regulation (EC) No 1881/2006 setting maximum levels for certain contaminants in foofdtuffs as regards aflatoxins. Commision Regulation (EU) No 165/2010.Official Journal of the European Union, 2010.