Evde yaşayan yaşlılarda kognitif düzey, depresyon durumu, fonksiyonel düzey ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi
Amaç: Çalışmamız evde yaşayan sağlıklı yaşlılarda kognitif (biliş) düzey, depresyon durumu, fonksiyonel düzey ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla planlandı. Yöntem: Bu çalışmaya evde yaşayan 113 gönüllü yaşlı katıldı. Yaşlıların demografik verileri katılımcılarla birebir görüşülerek kaydedildi. Kognitif düzeyin değerlendirilmesi için Standardize Mini Mental Test (SMMT), depresyon durumunun değerlendirilmesi için ise Yesavage’in Geriatrik Depresyon Skalası’nın Kısa Formu (GDS) kullanıldı. Yaşlıların fonksiyonel düzeyleri Lawton ve Brody’nin Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri Skalası (EGYA) ve Katz’ın Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (GYA) ile değerlendirildi. Yaşam kalitesinin değerlendirilmesinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanmış olan Yaşlılar için Yaşam Kalitesi Ölçeği (WHOQL-OLD) kullanıldı. Sonuçlar: Çalışmaya katılan yaşlıların yaş ortalamaları 71,4±5,9 yıldı. Çalışmanın sonunda, yaşlıların % 92’sinin GYA, % 83,2’sinin ise EGYA’nde bağımsız oldukları bulundu. Çalışmaya katılan yaşlıların kognitif düzeylerinin yüksek olduğu (8,63±1,57) ve depresyon puanlarının da çok düşük olduğu (4,09±3,17) sonucuna ulaşıldı. Ayrıca GYA, EGYA ve kognitif durum ile yaşam kalitesi arasında pozitif yönde (p
Anahtar Kelimeler:
Yaşlı, Biliş, Günlük yaşam aktiviteleri, Yaşam kalitesi
Investigation of relationship between functional level, cognitive status, emotional status, and quality of life in elderly people living at home
Purpose: This study was planned to investigate the relationship between cognitive status, depression level, functional status, and quality of life in elderly people living at home. Methods: One hundred thirteen voluntary elderly subjects living at home participated in this study. Demographics of the participants were recorded. The data was obtained by face-to-face interviews. The questionnaire covered socio-demographic characteristics, administration of the Standardized Mini Mental Test (SMMT), Geriatric Depression Scale-Short Form (GDS-SF), Lawton Instrumental Activities of Daily Living (IADL) Scale, Katz Index of Independence in Activities of Daily Living (ADL) and World Health Organization Quality of Life Instrument-Older Adults Module (WHOQOL-OLD). Results: The mean age was 71.4±5.9 years. Ninety two percent of the elderly subjects were independent in ADL, whereas 83.2% were independent in IADL. The subjects had a high cognitive level (8.63±1.57) and low depression status (4.09±3.17). Also, there was a positive correlation between ADL, IADL, cognitive status, and quality of life (p<0.05) and a negative correlation between ADL, IADL, cognitive status, and depression status (p<0.05). Conclusion: This study indicated importance of the relationship between functional level, cognitive status, depression level, and quality of life in the rehabilitation of elderly people living at home.
Keywords:
Elderly, Cognition, Activities of daily living, Quality of life,
___
- Perlmutter MS, Bhorade A, Gordon M, et al. Cognitive, visual, auditory, and emotional factors that affect participation in older adults. AJOT. 2010;64:570–579.
- Balogun JA, Katz JS. Physiological changes and functional limitations associated with aging: a critical literature review. Fizyoter Rehabil. 2002;13:37-59.
- Savaş S, Akçiçek F. Kapsamlı geriatrik değerlendirme. Ege Tıp Dergisi. 2010;49:19-30.
- Türkiye İstatistik Kurumu. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi 2010 yılı sonuçları. http://www.tuik.gov.tr (erişim: 23.05.2012)
- Tajvar M, Arab M, Montazeri A. Determinants of health-related quality of life in elderly in Tehran, Iran. BMC Public Health. 2008;8:323.
- Gülseren, S, Koçyiğit H, Erol A, et al. Huzurevinde yaşamakta olan bir grup yaşlıda bilişsel işlevler, ruhsal bozukluklar, depresif belirti düzeyi ve yaşam kalitesi. Türk Geriatri Dergisi. 2000;3:133-140.
- Rejeski WJ, Mihalko SL. Physical activity and quality of life in older adults. The Journals of Gerontology Series A: Biological Sciences and Medical Sciences. 2001;56:23-35.
- İnal S, Subaşı F, Mungan AS, et al. Yaşlıların fiziksel kapasitelerinin ve yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi. Türk Geriatri Dergisi. 2003;6:95- 99.
- Telatar TG, Özcebe H. Yaşlı nüfus ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi. Türk Geriatri Dergisi. 2004;7:162-165.
- Xavier MF, Ferraz M, Marc N, et al. Elderly people’s definition of quality of life. Rev Bras Psiquiatr. 2003;25:31-39.
- Altuğ F, Yağcı N, Kitiş A, et al. Evde yaşayan yaşlılarda yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2009;1:48-60.
- Şener A. Yaşlılık, yaşam doyumu ve boş zaman aktiviteleri. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e-dergisi. 2009;1-18.
- Berberoğlu U, Gül H, Eskiocak M, et al. Edirne huzurevinde kalan yaşlıların kimi sosyo-demografik özellikleri ve Katz İndeksine göre günlük yaşam etkinlikleri. Geriatri. 2002;5:144-149.
- Çuhadar D, Sertbaş G, Tutkun H. Huzurevinde yaşayan yaşlıların bilişsel işlev ve günlük yaşam etkinliği düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2006;7:232-239.
- Bahar A, Tutkun H, Sertbaş G. Huzurevinde yaşayan yaşlıların anksiyete ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2005;6:227- 239.
- Yüksel N. Yaşlılık çağı depresyonları. Geriatri. 1998;1:19-23.
- Hodkinson HM. Evaluation of a mental test scores for assessment of mental impairment in the elderly. Age Ageing. 1972;1:233-238.
- Ertan T, Eker E. Reliability and validity of the Geriatric Depression Scale in Turkish elderly population: Are there different factor structures in different cultures? International Psychogeriatrics. 2000;12:163-173.
- Katz S, Down TD, Cash HR, et al. Progress in the development of the Index of ADL. Gerontologist. 1970;10:20-30.
- Lawton MP, Brody EM. Assessment of older people: self maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist. 1969;9:179-186.
- Eser E, Eser S, Özyurt C, et al. Türk yaşlıları örneğinde yaşam kalitesi algısı: WHOQOL-OLD projesi Türkiye odak grup çalışması. Türk Geriatri Dergisi. 2005;8:169-183.
- Diker J, Etiler N, Yıldız M, et al. Altmış beş yaş üzerindeki kişilerde bilişsel durumun günlük yaşam aktiviteleri, yaşam kalitesi ve demografik değişkenlerle ilişkisi: Bir alan çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2001;2:79-86.
- Jorm AF, Christensen H, Henderson AS. Complaints of cognitive decline in the elderly: a comparison of reports by subjects and informants in a community survey. Psychol Med. 1994;24:365-374.
- Ünsar S. Ev ortamında yaşayan yaşlı bireylerin günlük yaşam aktivitelerinin ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Geriatri ve Geriatrik Nöropsikiyatri Dergisi. 2009;1(Özel):101-102.
- Eyigör S, Karapolat H, Durmaz B. Bir üniversite kliniğine başvuran yaşlı kadınların yaşam kalitesi ve depresyon bulguları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Turk J Ger. 2006;9:130-135.
- Karakuş A, Süzek H, Atay ME. Muğla huzurevinde kalan yaşlıların depresyon düzeylerinin incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2003;11:40-51.
- Erel S, Uygur F. Toplumda ve huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin fiziksel performans ve yaşam kalitelerinin karşılaştırılması. Fizyoter Rehabil. 2010;21:35-42.
- Levasseur M, Desrosiers J, Tribble D. Do quality of life, participation and environment of older adults differ according to level of activity? Health Qual Life Outcomes. 2008;6:30.
- Birtane M, Tuna H, Ekukulu G, et al. Edirne huzurevi sakinlerinde yaşam kalitesine etki eden etmenlerin incelenmesi. Geriatri. 2000;3:141-145.
- Özyurt BC, Eser E, Çoban G, et al. Manisa Muradiye bölgesindeki yaşlıların yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Turk J Ger. 2007;10:117-123.
- Çalıştır B, Dereli F, Ayan H, et al. Muğla il merkezinde yaşayan yaşlı bireylerin yaşam kalitesinin incelenmesi. Turk J Ger. 2006;9:30-33.
- ISSN: 2651-4451
- Başlangıç: 1974
- Yayıncı: Türkiye Fizyoterapistler Derneği