İlkokul 4. Sınıfa Devam Eden Çocuklarda Öz Kavramının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Bu çalışmada, ilkokul 4.sınıfa devam eden çocuklarda öz kavramı bazı değişkenlere göre incelenmiştir. Çalışma grubunu ilkokul 4. sınıfa devam eden 228 çocuk oluşturmuştur. Veri toplamada “Piers Harris’in Öz Kavramı Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde, normallik dağılımı dikkate alınarak Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H Testleri kullanılmıştır. Çalışmada kız çocukların kaygı düzeylerinin erkeklerden yüksek olduğu belirlenmiştir. Kardeş sayısının öz kavramı üzerinde anlamlı bir fark oluşturmadığı belirlenmiştir. Annesi 36-40 yaş aralığında olan çocukların annesi 31-35 yaşındakilere göre fiziksel görünümleriyle ilgili öz kavramlarının daha iyi düzeyde olduğu; babası 51 yaş ve üzeri olan çocukların babası daha küçük yaştakilere göre mutluluk düzeylerinin daha düşük olduğu belirlenmiştir. Annenin öğrenim durumunun düşük olması durumunda çocuğun mutluluk, kaygı ve zihinsel puan ortalamalarının da düşük olduğu; babanın öğrenim durumunun yüksek olması durumunda çocukların mutluluk düzeylerinin yüksek, kaygı düzeylerinin ise düşük olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Öz Kavramı, Benlik, Benlik Saygısı, İlkokul Dönemi

Investigation of Self-Concept in Primary School 4th Grade Children According to Some Variables

In this study, the self-concept of children attending the 4th grade of primary school was examined according to some variables. The study group consisted of primary school 4th grade children (n = 228). “Piers Harris Self-Concept Scale” was used in data collection. In the analysis of the data, Mann Whitney U and Kruskal Wallis H Tests were used according to the normality distribution of the variables. It was determined that the number of siblings did not make a significant difference in self-concept. It has been determined that the children whose mothers are between the ages of 36-40 have better self-concepts about their physical appearance than those whose mothers are 31-35 years old; happiness levels of children whose fathers are 51 years or older are lower than those whose fathers are younger. It has been determined that if the mother's educational status is low, the child's happiness, anxiety and mental score averages are also low; if the father's education level is high, the happiness levels of the children are high and their anxiety levels are low.

Keywords:

Self-Concept, Self, Self-Respect, Primary Education,

PDF

___

Akıncı, B. (2011). Özgül öğrenme güçlüğü gösteren çocuklarda öz-kavramı, algılanan sosyal destek ve sosyo-demografik değişkenlerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
Albukrek, İ. (2002). Anne baba ve çocuk tarafından algılanan babanın çocuğuna karşı tutumu ile çocuğun benlik kavramı arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/ 36173.pdf sayfasından erişilmiştir.
Bacanlı, F. (2003). Mesleki grup rehberliğinin benlik ve meslek kavramlarının bağdaşımına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 35, 336-359. https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/108427 sayfasından erişilmiştir.
Bong, M. & Skaalvik, E. M. (2003). Academic self concept. Educational Psychology Review, 15(1), 1-40. doi: 10.1023/A:1021302408382
Crain, M. R. & Bracken, B. A. (1994). Age, race and gender differences in child and adolescent self-concept: evidence from a behavioral acquisition, context-dependent model. School Psychology Review, 23(3), 496-511. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02796015.1994.12085728 sayfasından erişilmiştir.
Cüceloğlu, D. (1992). İnsan ve davranışı, psikolojinin temel kuramları. İstanbul: Remzi.
Erdoğan, G. (2006). İlköğretim 8. sınıf (14–15 yaş) öğrencilerinin depresif belirti ve öz kavram düzeylerine yaratıcı drama çalışmalarının etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
Harter, S. (1999). The construction of the self: a developmental perspective. New York: The Guilford Press.
Hay, I., Ashman, A. & Van Kraayenoord, C. (1998). The educational characteristics of students with high or low self-concept. Psychology in the Schools, 35, 391–400. https://psycnet.apa.org/record/ 1998-12495-010 sayfasından erişilmiştir.
Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kayım, F. & Ayaz, M. (2019). 3-4 yaş grubu çocuklarda benlik kavramı ve ebeveyn tutumlarının cinsiyetler açısından karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 11(3), 241-254. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iaud/issue/46720/585985 sayfasından erişilmiştir.
Milevsky, A., Schlechter, M., Netter, S. & Keehn, D. (2007). Maternal and paternal parenting styles in adolescents: Associations with self-esteem, depression and life-satisfaction. Journal of Child and Family Studies, 16(1), 39-47. doi: 10.1007/s10826-006-9066-5
Offer, D., Ostrov, E. & Howard, K. I. (1981). Mental health professional's concept of normal adolescent. General Psychiatry Archives, 38(2), 149-152. doi: 10.1001/archpsyc.1981.01780270035003
Ostrov, E., Offer, D. & Howord, K. I. (1986). In normal adolescens self image. Journal of Clinical Psychiatry, 8(2), 183-192. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3557294/ sayfasından erişilmiştir.
Öner, N. (2005). Piers- harris çocuklarda öz-kavramı ölçeği el kitabı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Özen, Y. & Gülaçtı, F. (2010). Benlik-kavramı ve benliğin gelişimi bilen benliğe gereksinim var mı? Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 21-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erziefd/issue/ 6000/80003 sayfasından erişilmiştir.
Özyürek, A., Gümüş, H., Çalışkan, K., Şirin, T. & Gerçek, H. (2020). İlkokul öğrencilerinin benlik kavramının incelenmesi. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(1), 1-13. https://dergipark.org.tr/tr/pub/johut/issue/54220/733033 sayfasından erişilmiştir.
Özyürek, A., Yavuz, N. F., Çetin, A. & Adıbatmaz, M. (2016). The relationship between parental attitudes and self perception of the children who are nominated as gifted children. Advances in Environmental Biology, 10(3), 93-98. https://www.academia.edu/26129790/The_Relationship_ between_Parental_Attitudes_and_Self_Perception_of_the_Children_Who_Are_Nominated_as_Gifted_Children sayfasından erişilmiştir.
Reimers, E. V. (1996). Self development of venezuelan adolescents. Journal of Cross-Cultural Psychology, 27(1), 25-36. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0022022196271002 sayfasından erişilmiştir.
Sayan, Y. (2010). İlköğretim dördüncü sınıf fen ve teknoloji dersi için geliştirilen materyallerin yaratıcı düşünme becerisi, öz kavramı ve akademik başarı üzerindeki etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Sharma, G. & Pandey, N. (2015). Parenting styles and ıts effect on self-esteem of adolesents. The International Journal of Indian Psychology, 3(1), 28-39. https://ijip.in/wp-content/uploads/2019/02/ C03113V3I12015.pdf sayfasından erişilmiştir.
Torucu, B. K. (1990). 13-14 yaşındaki gençlerin sosyo-ekonomik düzeyi ve ana-baba tutumlarındaki farklılıkların belirlenip benlik saygısına etkisinin araştırılıp karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp sayfasından erişilmiştir.
Sarı, M. & Cenkseven, F. (2008). İlköğretim öğrencilerinde okul yaşam kalitesi ve benlik kavramı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 2-16. https://www.researchgate.net/publication/ 26542282_Quality_of_school_life_and_self-concept_among_elementary_school_students/ fulltext/0e6055bff0c46d4f0ab15c8c/Quality-of-school-life-and-self-concept-among-elementary-school-students.pdf sayfasından erişilmiştir.
Tuncer, Ö., Atay, M. İ., Türker, Y. & Tuncer, H. (2014). Adölesanlarda kardeş sayısı ile öz-kavramı ilişkisi. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi, 16(3), 22-25. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dtfd/issue/ 48292/611435 sayfasından erişilmiştir.
Yıldız, G. & Fer, S. (2013). Düşünme stilleri ve matematik öz kavramı matematik başarısına göre farklılaşır mı? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 440-453. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7791/101934 sayfasından erişilmiştir.