Türkiye’nin Orta Asya Politikasına Rusya federasyonu ve bölge ülkelerinden genel bir bakış

Bağımsızlıklarının 20. yıldönümünde Orta Asya ülkeleri her ne kadar son dö- nemde Ortadoğu-Afrika bazlı gelişmelerin gölgesinde kalsa da, orta-uzun vadede dünya gündemindeki öncelikli yerini koruyacağının sinyallerini vermeye devam etmektedir. Bu kapsamda, bağımsızlıklarının 20. yıldönümünde oldukça kritik sayılabilecek bir dönemden geçen ve Avrasya bazlı küresel güç mücadelesinin merkezinde yer alan Türk dünyası açısından Türkiye'nin izleyeceği ve ortaya ko- yacağı tavır büyük bir ehemmiyet arz etmektedir. Burada, özellikle Arap Baha- rı'nda yakın çevresinde izlediği politika ile dikkatleri çeken ve kendisini Yeni Ortadoğu'nun sahibi ilan eden Türkiye'nin Yeni Türk Dünyası Politikası, başta Rusya ve Çin olmak üzere ilgili bölgesel güçlerin ve diğer ülkelerin gündeminde şimdiden yer bulduğu dikkatlerden kaçmamaktadır. Diğer taraftan Yeni Büyük Oyun'da asıl hedefin bölgenin iki büyük gücü olan Rusya ve Çin olduğu da aşi- kârdır. Dolayısıyla, bu çalışmamızda Türkiye'nin bölgeye yönelik politikasını başta Rus analizciler olmak üzere, bölge uzmanlarının yaptığı değerlendirmeler çerçevesinde ele almaya çalışacak ve bu kapsamda 20. yılın sonunda bölgede olu- şan-değişen Türkiye algısını ortaya koymak suretiyle, bölgede Türkiye'yi bekle- yen zorluklar ve bu kapsamda izlemesi gereken yeni yol haritasını ortaya koyma- ya çalışacağız.

An Overview of Turkey’s Central Asian Policy from the Russian regional federation and the regional countries

At their 20th anniversary of independence, the Central Asian countries indicate that they will sustain their priority on the world’s agenda in the medium/long term, eventhough they overshadowed by developments based in the Middle East and Africa. In terms of Turkish World that is passing a critical period and that is at the center of power strugle based on Eurasia at their 20th independence anniversary, Turkey’s attitude has a great importance. New policy of Turkish World of Turkey that considers herself as an owner of New Middle East has already took place on the agenda of the regional powers such as Russia and China. On the other hand, it is obvious that the target of the New Great Game is the two great powers Russia and China. Thus, in this study we will deal with Turkey’s policies toward the region according with Russian specialists and in this context with putting forward the perception of Turkey in the region we will explain the challenges for Turkey in the region and the new road map to follow.

PDF

___

ANTONOV İvan, YAVLİNSKİ İgor, "Kitai şitayet ŞOS şivım organizmom" (Çin ŞİÖ'yü Canlı Organizma Sayıyor), 09.05.2012, http://www.izvestia.ru/news/523731 (Son erişim 09.05.2012)
ALEKSANDROV Dmitri, "Turkmeniya demonstriruet Tursii postoyanstvo" (Türkmenistan Türkiye'ye Daimiliğini İletiyor), 27.02.2012, http://rus.ruvr.ru/radio_broadcast/no_ program/67030183.html (Son erişim 08.05.2012)
AREŞEV Andrei, "Rossia i Tursia – partnerstva ponevole?" (Rusya ve Türkiye – İstek dışı İşbirliği mi?), http://bs-kavkaz.org/2012/03/rossia-turcia-partnerstvo-ponevol (Son http://bs-kavkaz.org/2012/03/rossia-turcia-partnerstvo-ponevol/ erişim 07.05.2012)
AVATKOV Vladimir, "Tursia srajaetsiya za mesto pod amerikanskim «solnsem»" (Türkiye Amerikan Güneşinin Altında Etki için Mücadele Ediyor), 11.09.2011, http://mgimo. ru/news/experts/document210561.phtml (Son erişim 07.05.2012)
BAHREVSKİ Evgeni, "Politika novogo osmanizma Tursii i postsovetskoe prostranstvo" (Tür- kiye'nin Yeni Osmanlıcılık Politikası ve Post Sovyet Alanı), 21.11.2011, http:// www.newsland.ru/news/detail/id/827288 w.newsland.ru/news/detail/id/827288/ www.newsland.ru/news/detail/id/827288 (Son erişim 07.05.2012)
BAL İdris, Turkey’s Relations with the West and the Turkic Republics: The Rise and Fall of Model’, the ‘Turkish Model’ Aldershot, Hampshire, Ashgate, 2000.
BLANDY C. W. “The Caucasus Region and Caspian Basin: Change, Complication and Challenge”, Directorate Doctrine and Development The Conflict Studies Research Development, Centre, Surrey, Royal Military Sandhurst, Nisan 1998.
BLANK Stephen, “Orta Asya, Güney Asya ve Asya Güvenliği”, Avrasya Etüdleri Cilt 2, Sayı Etüdleri, 3, Sonbahar, 1995.
BRAEKER Hans, “Soviet Policy Toward Islam”, Andreas Kappeler, Gerhard Simon, Georg Brunner, Edward Allworth (der.), Muslim Communities Reemerge: Historical Pers- Pers- and pectives on Nationality, Politics, an Opposition in the Former Soviet Union and Yugoslavia, Yugoslavia Caroline Sawyer, Trans., Durham, North Carolina; Duke University Press, 1994.
BRZEZINSKI Zbigniew, Büyük Satranç Tahtası: Amerika’nın Önceliği ve Bunun Jeostratejik Gerekleri, Gerekleri Çev. Gül Keskil, Gülsev Pakkan, Sabah Kitapları, İstanbul, 1998.
BRZEZINSKI Zbigniew, Kontroldan Çıkmış Dünya (Çev) Haluk Menemencioğlu, İstanbul, Dünya, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1994.
ÇEN KUN FU, Geopolitika Kazakhstana: mejdu projlım i buduşim (Kazakistan Jeopolitiği: Geçmiş ve Gelecek Arasında), Jeti jargı Yayınları, Almatı, 2011.
DUGİN Aleksandr, Osnovı geopolitiki (Jeopolitiğin temelleri), Moskova, Arktogeya yayınları, 1997.
EKREM Erkin, “Çin’in Türkistan Politikası: Şanghay Beşlisi’nden Şanghay İşbirliği Örgütü’ne”, Stratejik Analiz Cilt 2, Sayı 16, Ağustos 2001. Analiz,
EROL Mehmet Seyfettin, Avrasya'nın Değişen Jeopolitiği: Yeni Büyük Oyun (2. Baskı), Oyun, Barış Kitap, Ankara, 2011. "İnterviyu N.Nazarbayeva telekanalu Rossiya-24" (Rusya-24 TV'sine N. Nazarbayev'in Mü- lakatı), http://yvision.kz/post/251973 (Son erişim 08.05.2012)
KNİYAZOV Aleksandr, "Geopolitika Tursii i mozaika amerikanskogo proekta «Bolşogo Blijnego Vostoka»" (Türkiye Jeopolitiği ve «Büyük Orta Doğu» Amerikan Projesinin Mozaiği), 03.04.2011, http://www.fondsk.ru/news/2011/04/03/geopolitika-turcii-i- http://www.fondsk.ru/news/2011/04/03/geopolitika-turcii- mozaika-amerikanskogo-proekta- mozaika-amerikanskogo-proekta-bbv.html (Son erişim 07.05.2012)
KOROTÇENKO İgor, "Karimov sidit na dvuh stuliyah" (Karimov İki Sandalyede Oturuyor), 30.09.2011, http://rus.ruvr.ru/radio_broadcast/2171845/57386652.html (Son erişim 08.05.2012)
LAUMULİN Murat, Sentralnaya Asia v Zarubejnoi Politologi i Mirovoi Geopolitike (Dünya Asia jeopolitiği ve Yabancı Siyaset Biliminde Orta Asya), KİSİ yayınları, Almatı, 2009.
NARTOV Nikolai, Geopolitika, Yuniti Yayınları, Moskova, 2009. Geopolitika
PRİTÇİN Stanislav, "Kirgiziya proçuvstvovala nezavisimost ot Rossii" (Kırgızistan Rusya'dan Bağımsızlık Duygusunu Hissetti), 19.04.2012, http://www.elections-ices.org/russian/ http://www.elections- publications/textid:14953/ publications/textid:14953 (Son erişim 07.05.2012)
ŞAHİN Murat, “Orta Asya’nın Coğrafi Konumunun Siyasal Etkileri”, Avrasya Etüdleri Sayı. Etüdleri, 16, Sonbahar-Kış 1999.
ŞİROKORAD Aleksandr, "Ottomanskaya imperia – sarstvo spravedlivosti i veroterpimosti" (Osmanlı İmparatorluğu: Adalet ve Dini Hoşgörü İmparatorluğu), 20.01.2012, http://nvo.ng.ru/history/2012 01- tp://nvo.ng.ru/history/2012- http://nvo.ng.ru/history/2012-01-20/14_imperia.html (Son erişim 08.05.2012)
TINAYEV Azamat, "Neoturkosentrizm Atambayeva" (Atambayev'in Neotürkmerkezciliği), 01.04.2012, http://www.elections-ices.org/russian/publications/textid:14790/ (Son eri- http://www.elections- şim 08.05.2012)
TRETYAKOV Vitalii, "Çto delat? Turetski marş i interesı Rossii, Çast 1" (Ne yapılmalı? Türk Marşı ve Rusya'nın çıkarları, 1 Bölüm), http://www.tvkultura.ru/issue.html?id=1149 21 (Son erişim 07.05.2012)
TROİTSKİ, Evgeniy, "Politika Tursii v Sentralnoi Asii 1992-2000 gg. (Türkiye'nin 1992-2000 Yılları Arasında Orta Asya Bölgesine Yönelik İzlediği Politika)", 20.05.2001, http:// sun.tsu.ru/mminfo/000063105/328/image/328 u/mminfo/000063105/328/image/328- sun.tsu.ru/mminfo/000063105/328/image/328-084.pdf
VLASOV Aleksei, "Apgreid postsovetskogo prostranstvo" (Post Sovyet Alanının Değişimi), 13.01.2012, http://ia-centr.ru/expert/12465/ (Son erişim 08.05.2012) http://ia-centr.ru/expert/12465
VLASOV Aleksei, MİHEEV Sergei, Sergei Miheev, "Buduşee evraziiskogo proekta" (Avras- yacı Projenin Geleceği), 14.02.2012, http://vestikavkaza.ru/articles/politika/vibory/ 51948.html (Son erişim 07.05.2012)