Zahir Bigiyev’in Eserlerinde Kullandığı Dil

Tatar edebiyatında iz bırakmış ediplerden birisi olan Zahir Bigiyev, kardeşi Musa Carullah Bigiyev’in aksine ülkemizde çok fazla tanınamamıştır. Zahir Bigiyev’in 3 eseri vardır. Bu eserlerden ikisi roman, birisi ise seyahatnamedir. Romanlarının adları, Ölüf Yaki Güzel Kız Hediçe ve Gönahi Kebair’dir. Maveraü’n-Nehr’e yapmış olduğu seyahati anlatan eserinin adı ise Maveraü’n-Nehir’de Seyahat adını taşımaktadır.Zahir Bigiyev’in eserlerinde kullandığı Tatar Türkçesi, bugün edebî yazı dilinde kullanılan yazı dilinden farklılık göstermektedir. O, Gaspıralı İsmail’in unutulmaz uranı (sloganı) olan “Dilde, fikirde, işte birlik ”in Kazan’daki savunucularından birisi olmuş, bu amaca hizmet için eserler kaleme almıştır. Bu çalışmada, onun eserlerinde kullanmış olduğu Tatar Türkçesi, bugünkü edebî yazı diliyle karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler:

Zahir Bigiyev, Tatar edebiyatı, Tatar Türkçesi, Ölüf Yaki Güzel Kız

PDF

___

AKPINAR, Yavuz (Neş. hzl.) (2004), İsmail Gaspıralı-Seçilmiş Eserleri: 2, Fikrî Eserleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
BİNARK, Naile (1976-1977 ), “Muhammed Zâhir Bigi”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, I. C., Dergâh Yayınları, İstanbul, s. 426.
BURAN, Ahmet-ALKAYA Ercan (2001), Çağdaş Türk Lehçeleri, Akçağ yay., Ankara, s. 161-189.
DAWUTOV, Reis (1991), Zahir Bigiyev-Zur Gönahlar, Tatarstan Kitap Neşriyatı, Kazan.
KANLIDERE, Ahmet (2000), “Zahir Bigi”, İdil-Ural Türk Aydınları Sempozyumu, 1 Nisan, Ankara.
KANLIDERE, Ahmet (hzl.) (2005), Muhammed Zâhir Bigi-Mâverâünnehir’de Seyahat, Kitabevi, İstanbul.
Komisyon (2006), Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I-Fiil- Basit Çekim, TDK Yay., Ankara.
ÖNER, Mustafa (1998), Bugünkü Kıpçak Türkçesi, TDK Yay., Ankara.
ÖNER, Mustafa (2007), “Tatar Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, (Editör: Ahmet B. Ercilasun) Akçağ Yay., Ankara, s. 679-748.
TAYMAS, Abdullah Battal (1966), Kazan Türkleri, TKAE Yay., 2. Bs., Ankara, s. 135-136.
Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi (TDTEA) 18, Tatar Edebiyatı II, (2001), Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
(Yazarı yok) (1970), “Muhammed Zahir Bigi”, Kazan, S. 2, s. 33–34.