Kazak Kültüründe Selamlaşma

Kazaklar arasında “selam sözün atası” sözü meşhurdur. Her millet gibi Kazakların selamlaşma gelenekleri yüzyıllar içerisinde, toplumsal ve kültürel davranışlarla yoğrularak ortaya çıkmıştır. Her milletin selamlaşma tarzı, o milletin iç dünyasıyla kaynaşıp geleneksel bilinciyle örtüşerek millî değerlere saygı ve iyilikler dileme çerçevesinde kendini göstermektedir. Bunun için de her millet selamlaşma kültürüne kendince ayrı bir değer vererek, bu kültürü kendiliğinden ortaya çıkarır. Birçok kültür bilimci bireysel ve toplumsal davranış teorilerinde selamlaşma davranışlarının önemli bir kültürel olgu olduğunu ileri sürerler. Bazı araştırmacılar bu davranışların iletişimle veya eğitimle kazanıldığını savunurken bazıları da bu kültürün günlük hayatta gerçekleştirilen eylemlerle ortaya çıktığını ve kültürün bir buz dağı gibi sadece görünen tarafına değil görünmeyen alt tabakasına da bakılması gerektiğini vurgulamışlardır. Toplumları bir arada tutan değerler bütününün önemli sacayaklarından biri olan selamlaşma eylemlerinin toplumsal millî davranışlar hâline gelmesi, yüzyıllar gibi uzun bir sürecin neticesinde gerçekleşir. Kazaklarda halk arasında altmış çeşit selamlaşma türünün olduğu söylenir. Bu gelenek, eski Türklerin konargöçer hayat tarzının da bir parçasıdır. Sadece selam vermek adına düzenlenen görüşme günleri ve Kazaklar arasında köklü bir gelenek olan gelinlerin kayın yurdu ahalisini eğilerek selamlama âdeti, millî değerleri günümüze kadar yaşatarak devam ettirilen eski Türk kültürünün izleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kazak, kültür, selam, selamlaşma, Türk

Greeting in Kazakh Culture

The proverb “Greeting is ancestor of the word” is famous among Kazakhs. Like every nation, the greeting traditions of the Kazakhs have emerged over the centuries by being kneaded with social and cultural behaviours. The greeting style of each nation shows itself within the framework of respecting national values and wishing good by blending with the inner world of that nation and overlapping with its traditional consciousness. For this reason, each nation gives a different value to the greeting culture and reveals this culture spontaneously. This kind of high culture can only be reached by nations with high spirituality. Many culturologists claim that greeting behaviour is an important cultural phenomenon in individual and social behaviour theories. While some researchers argue that these behaviours are acquired through communication or education, others have emphasized that this culture emerged with the actions performed in daily life and that the invisible substratum of the culture should be looked at not only the visible side, like an iceberg. Saluting acts, which are one of the important pillars of the set of values that hold societies together, become social national behaviours as a result of a long period of centuries. It is said that there are sixty types of greetings in Kazakhs. This tradition is a part of the nomadic lifestyle of the ancient Turks. The meeting days organized just to say hello and the custom of brides to greet the people of the mother-in-law, which is a long-established tradition among the Kazakhs, are the traces of the old Turkish culture that has been maintained by keeping the national values alive until today.

Keywords:

Kazakh, greeting words, greeting behaviours,

PDF

___

Arğınbayev, H. (2005). Kazaktın Otbasılık Dastürleri. Kaynar. Almatı.
Atalay, B. (2006). Divanü Lügati’t-Türk. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Dorfman, İ. İ. (2012). “O funktsiyah reçevogo etiketa (na materyale privetstviya / proşaniya v reçi mladşih şkol’nikov” (About the Functions of Speech Etiquette (on the material of greetings /farewells in speech of junior schoolchildren)”, Yaroslavskiy pedagogiçeski vestnik, N3, Tom I, Gumanitarnıye nauki.
Hall, E. T. (1990). The Hiden Dimension. Doubleday: Anchor Books Editions.
Hofstede G. (1993). “Cultural Constraints in Management Theories”. The Academy of Management Perspectives, 7 (1).
İshakov, A. (Red.) (2009-2011). Kazak Tilinin Adebi Sözdigi. I-XV. Tom, Almatı: Kazak Entsiklopediyası Baspası.
Kaksin, A. D. (2015). “Traditsiyonnıye Mirovozzreniye i yego otrajeniye v yazıke: K voprosu o problematike etnolingvistiki (na materiyale tuvinskogo, hakasskogo i hantıyskogo yazıkov)”. Noviye İssledovaniya Tuvı, 2, Kızıl.
Lebedeva, Н. М. (1999). Vvedeniye v etniçeskuyu i kross-kulturnuyu psihologiyu. İzdatelski dom Klyuç.
Lehtonen, M. (2000). The Cultural Analysis of Texts. 1st edition, London: Sage Publications Ltd.
Orkun, H. N. (1940). Prens Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesinin Uygurcası. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Salo-Lee, L. (1996). “Ei-kielellinen viestintä. Teoksessa Salo-Lee, L., Malm-berg, R. & Halinoja, R. (toim.)”. Me ja muut: kulttuurienvälinen viestintä. Yleopetuspalvelut. Helsinki, 58-71.
Sternin, I. A. (2000). Russian and Finnish Communicative Behavior. Voronezh: Publishing House of VSTU.
Töleuhankızı, A. ve Toksanbay K. (2014). “Salem Sözdin Anası”. Egemen Kazakstan, Astana.
Vişart Lea. (2009). Privetstviya i obraşeniya v aspekte izuçeniya russkogo kommunikativnogo povedeniya (na materiyale sotsiologiçeskogo oprosa).
Diplomnaya rabota, Otdeleniye yazıkovedeniya, kafedra russkogo yazıka i kul’turı, Universitet g. Yuvyaskyulya (Jyvaskylan).
Artıkbayev Jambıl, https://tengrinews.kz/story/salem-salu-dastur-ar-onrde-kalay- saktalgan- 352984/ erişim tarihi: 10.11.2020.
Erğali Serik, https://abai.kz/post/18864 erişim tarihi: 10.11.2020.