Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine -Günbed Nüshası Işığında- Düzeltme Teklifleri

Bayburt Üniversitesinde 25-27 Nisan 2019 tarihinde “Dünya Kültür Mirası Dede Korkut Uluslararası Sempozyumu” adlı sempozyum düzenlendi. Bu sempozyumda Metin Ekici tarafından Kazan Beyin Ejderhayı Öldürmesi adlı yazma eser, bilim dünyasına duyurulup tanıtıldı. Böylece Dede Korkut Oğuznamelerinin sayısının 13’e çıkmasına tanık olduk. Dede Korkut’un iki nüshası üzerine ve özellikle de Dresden nüshası üzerine çalışmalar yapmış biri olarak söz konusu toplantıya katılmaktan, bu olaya tanık olmaktan dolayı, son derece heyecan ve mutluluk duydum. Bulunmuş olan yeni yazmanın yayımlanmasını ve metni okumayı heyecanla ve merakla bekledim. Nihayet bu toplantının üzerinden iki ay geçtikten sonra Kazan Beyin Ejderhayı Öldürmesi adlı Oğuznameyi okumak mümkün oldu. Okuduğum metnin bazı yerlerine işaretler koyarak ve bu kısımlara yeniden dönerek tekrar tekrar okudum. Bazen yeni okuma denemelerine giriştim, hazırlanmış olan sözlüğü okudum, yazma eser metnini okuyup inceledim. Söz konusu yeni yazmada geçen bazı dil ögeleri daha önce Dede Korkut metni üzerinde yapılmış olan okumalar konusunda birtakım düzeltmelerin yapılması gerektiğini gösteriyordu. Yani yeni metin, önceki metinlere ışık tutuyor ve orada geçen birtakım ögelerin eksikleri olduğunu gösteriyordu. Yazmadaki bazı ögeler ise müstensihten kaynaklanan yanlış yazımlar bulunduğunu düşündürüyordu. İşte bu makalede yeni yazma eserin ışığında daha önce Dede Korkut’un Dresden nüshası üzerinde yapılmış olan okuma denemeleri ile ilgili bazı düzeltme teklifleri yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Dede Korkut, Günbed yazması, Kazan Beyin Ejderhayı Öldürmesi, Dresden nüshasında yanlış okumalar

Proposals for Corrections on Dede Qorqud Oghuznamahs in Consideration of “Gunbed Copy”

The Dede Qorqud International Symposium on World CulturalHeritage was organized by Bayburt University on 25-27 April 2019.In this symposium, the manuscript titled as Kazan Beyin Ejderhayıöldürmesi was introduced by Metin Ekici to the world of science. Thus,we witnessed that the number of Dede Qorqud Oghuznamahs have risento 13. Personally, since I have worked on two copies of Dede Qorqud andespecially on the Dresden copy, I was very excited and happy to attendthe meeting and witness this event. I was eagerly awating the realeaseof the new manuscript and reading the text. Finally, two months afterthe symposium, it was possible to read the Oghuznamahs Kazan BeyinEjderhayı Öldürmesi. I read it again and again by putting marks in someparts of the text for my turning back and rereading these parts. SometimesI tried to reread the original manuscript, read the prepared dictionary, readand examined the manuscript. Some of the language elements mentionedin this new manuscript indicated that some corrections should be madeabout the readings made on the text of Dede Qorqud. In other words, theexamination of the new text showed that there were some missing elementsthat shed light on the previous texts and took place there. Some of theelements in the writing made us think that there were incorrect spellingsdue to the person who copied the writing. In this article, adjustments onreadings in the light of the new manuscript Dresden copy are presented.

Keywords:

Dede Qorqud, Gunbed manuscript, Kazan Beyin Ejderhayı Öldürmesi, misreadings in Dresden manuscript,

PDF

___

Altaylı, Seyfettin (1994). Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü I-II. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları: 2648.
Azmun, Yusuf (2019). Dede Korkut’un Üçüncü Elyazması Soylamalar ve İki Yeni Boy İle Türkmen Sahra Nüshası Metin - Çeviri - Sözlük - Tıpkıbasım. İstanbul: Kutlu Yayınevi.
Bekki, Salahaddin (2015). Dedem Korkut Kitabı Bibliyografyası Üzerine Bir Deneme (Türkiye’deki Yayınlar 1916-2013). Ankara: Berikan Yayınevi.
Develi, Hayati (2001). “Dede Korkut Oğuznameleri Tezcan ve Boeschoten Yayımı Üzerine Notlar”. İlmî Araştırmalar. C 12, 83-94, İstanbul.
Ekici, Metin (2019a). “13. Dede Korkut Destanı: Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi Boyunu Beyan Eder Hanım Hey!”. Millî Folklor, 122, 5-13, Ankara.
Ekici, Metin (2019b). Dede Korkut Kitabı Türkistan / Türkmen Sahra Nüshası Soylamalar ve 13. Boy - Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Ergin, Muharrem (1958). Dede Korkut Kitabı I (Giriş-Metin-Faksimile). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 169.
Ergin, Muharrem (1963). Dede Korkut Kitabı II (İndeks-Gramer). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 219.
Ergin, Muharrem (1971). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Gökyay, Orhan Ş. (1973). Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi Gökyay, Orhan Ş. (1982). Destursuz Bağa Girenler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Gökyay, Orhan Ş. (1995). Dede Korkut Hikâyeleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Özçelik, Sadettin (2016/I). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Giriş, Notlar (1. Cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 1166/1.
Özçelik, Sadettin (2016/II). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Metin, Dizin (2. Cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 1166/2.
Özçelik, Sadettin (2019). “Dede Korkut Oğuznamelerinin Kaç(ıncı) Nüshası Bulundu”. Türk Dili, 812, 48-55. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Pehlivan, Gürol (2015). Dede Korkut Kitabı’nda Yapı, İdeoloji ve Yaratım -Dresden ve Vatikan Nüshalarının Mukayeseli Bir İncelemesi-. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Şahgüli, Nasır vd. (2019). “Dede Korkut Kitabı’nın Günbed Yazması: İnceleme, Metin, Dizin ve Tıpkıbasım”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2, C 16, Ankara.
Tezcan, Semih ve Boeschoten, Hendrik (2001a). Dede Korkut Oğuznameleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Tezcan, Semih (2001b). Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Tulum, Mertol ve Tulum M. Mahur (2016). Dede Korkut, Oğuznameler, Oğuz Beylerinin Hikâyeleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.