Abdullah Tukay sanatında milletin sıkıntısı, kaderi ve geleceği hakkındaki fikirler ön plandadır. Daha ilk şiirlerinden itibaren Tukay, halkın sıkıntısı ile kederlenip, onu aydınlanmaya ve gelişmeye çağırmıştır. Bu yazıda, temelde millete hizmet düşüncesine dayanarak değişik bakış ölçütlerinden verilen bilim-kültür yardımıyla gelişme, sosyokültürel durumu eleştirme, özgürlük, toplumdaki eşitsizlik, vatana sevgi, ülke kaderi, kişinin insanlık önündeki sorumluluğu, geçmişe dair özlem, dramatik yalnızlık, yabancılaşma, sanat, şair, şairlik gibi motifler ele alınmıştır