Hatice İÇEL

Deyimlerin metaforik yapısı

Deyimler dilin temel yapı taşlarındandır. Etkileyici bir üslup ve yoğun ifade tarzı, deyimlerin en temel özelliklerindendir. Deyimlerde bu anlatım tarzını elde etmenin yollarından birisi metafor kullanımıdır. Bu makalede deyimlerde yer alan metaforlar, çeşitleri ve fonksiyonları bakımından değerlendirilmiştir. İnceleme sonucunda deyimlerde en çok somutlaştırma işlevini gerçekleştiren ontolojik metaforların kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda deyimlerimizde ontolojik metaforların hemen hemen her çeşidi yer almaktadır. Deyimlerdeki bu metaforlar, ortak yaratmanın ürünü olarak millî kültürden de izler taşımaktadır.

Metaphorical structure of the phrases

Phrases are the basic building stones of the language. An impressive style and concentrated expression are the most basic features of the phrases. One way to achieve this style in the use metaphor in phrases. This article was evaluated types of metaphors and functions in phrase. As a result of the review ontological metaphors that performs the function of to concretize were found in phrase. In this context, there are almost every kind of ontological metaphors in phrases. These metaphors as the product of common creation also includes track of the national culture.

PDF

___

Aksan, Doğan, Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Ankara, 1999.
Aksoy, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 1 Atasözleri Sözlüğü, İstanbul, 1988.
Aksoy, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 2 Deyimler Sözlüğü, İstanbul, 1988.
Erdem, Melek, Türkmen Türkçesinde Metaforlar, Ankara, 2003.
Kemal, Mağfiret, Buddhist Türk Çevresi Eserlerinde Metafor, (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 2003.
Kıran, Zeynel, Dilbilim Akımları, Ankara, 1996.
Sakaoğlu, Saim, "Atasözü ve Deyimlerimizdeki Yabancı Asıllı Kelimeleri Türkçeleştirebilir Miyiz?", Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 33, 130-140, 1984.
Şinasi (hzl. Süreyya Beyzadeoğlu), Durûb-ı Emsâl-i Osmaniye, İstanbul, 2003.
Tan, Nail, Folklor (Halk Bilimi) Genel Bilgiler, İstanbul, 2003.
Yaylagül, Özen, "Divânu Lugâti't-Türk'te Yer Alan Atasözlerindeki Metaforlar", Millî Folklor, 22 (85), 112-121, 2010.
Yıldırım, Dursun, Türk Bitiği, Ankara, 1998.
Yunusoğlu, Mağfiret Kemal, "Türkiye Türkçesi Bilgisayar Metaforları", Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 3 (2), 51-60, 2006.