Nihat S. IŞIK, Seyhan FIRAT, Emine SELÇUK

Tarihi Yapıların Temel Sistemlerinin Güçlendirilmesi

Tarihi eserler tüm insanlığın kültürel mirasıdır. Zaman içinde pek çok sebeplerle meydana gelen oturma ve taşıma gücü problemleriyle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu yapıların gerek aldığı hasarlar, gerekse yeniden ve farklı amaçlarla kullanıma açılmaları nedeniyle onarımlarının yapılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmalar planlanmadan önce varsa hasar boyutları ve nedenleri tespit edilmeli, yapısal etütler, malzeme ve zemin etütleri hassasiyetle yapılmalı ve tarihi dokuya en az müdahale gerektirecek çözümler seçilmelidir. Yapılan işlemler geri alınabilir ve dönüştürülebilir olmalıdır. Temeller de tarihi yapının anatomisinin bir parçası olarak mümkün olduğu kadar korunmalıdır. Bu çalışmada tarihi yapıların temelleri, onarım ve güçlendirme nedenleri ile temel sistemlerine yapılan iyileştirmeler örnekler ışığında incelenmiştir. Ayrıca Türk Mimarlık Tarihinin önemli bir yapısı olan Gazi Mustafa Kemal Paşa Muallim Mektebi’ne drenaj amaçlı yapılan kazı çalışması Plaxis 2D yazılımında modellenmiş, yapı temeli deplasmanları ve zemin davranışı yorumlanmıştır. Farklı derinlik, farklı genişlik ve farklı zemin özellikleriyle oluşturulan senaryolar da analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Sonuç olarak yapılan kazı çalışmasının yapıya zararlı etkisinin olmadığı ve zeminde taşıma gücü problemlerinden önce kabarmaya bağlı deplasmanlar oluştuğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tarihi yapılar, , güçlendirme, , temel sistemi

PDF

___

[1] Uluslararası anıtlar ve sitler konseyi web site (2019). http://www.icomos.org.tr/, Son Erişim Tarihi: 17.03.2019. [2] Sarı, M.S. (2008). Temellerin takviyesi ve uygulamadan örnekler, Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1-140. [3] Erköseoğlu, G. (2012). Kültürel mirasın depremden korunması ve turizme kazandırılması amacı ile uygulanabilecek güçlendirme teknikleri, Uzmanlık Tezi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, Ankara, 12-140. [4] Mahrebel, H. A. (2006). Tarihi yapılarda taşıyıcı sistem özellikleri, hasarlar, onarım ve güçlendirme teknikleri, Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1-108. [5] T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Web Sitesi. (2019). http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR-44798/turkiye-geneli-korunmasi-gerekli-tasinmaz-kultur-varlig-.html, Son Erişim Tarihi: 17.03.2019. [6] Güler, K., Sağlamer, A., Celep, Z., and Pakdamar, F. (2004). Structural and earthquake response analysis of The Little Hagia Sofhia Mosque. World Conference on Earthquake Engineering, Vancouver, Canada, 2652. [7] Hrasnica, M. , Zlatar, M. , Kulukcija, S. , Humo, M., and Madzarevic, M. (2010). Seismic strengthening and repair of typical stone masonry historical buildings in Bosnia and Herzegovina. 8 th International Masonry Conference, Dresden, Almanya, 1-10. [8] Hrasnica, M. and Medic, C. (2012). Seismic strengthening of historical stone masonry structures in Bosnia Herzegovina. 15th World Conference on Earthquake Engineering, Lisbon, Portugal, 12621-8. [9] Bosnian Institute Resmî Web Sitesi. (2019). http://www.bosnia.org.uk/news/news_body.cfm?newsid=2373 , Son Erişim Tarihi: 22.06.2019. [10] Romera, L. E., Hernandez, S., and Reinosa, J. M. (2008). Numerical characterization of the structural behaviour of the Basilica of Pilar in Zaragoza (Spain). Part 1: Global and local models. Advances in Engineering Software, 39(1), 301–314. [11] Burland, J. B., Jamiolkowski, M., and Viggiani, C. (2003). The stabiliation of the leaning Tower of Pisa. Soils and Foundations, Japenese Geotecnical Society, 43(5), 63-80. [12] Rampello, S., Callisto, L. (2011). A study on the subsoil of the Tower of Pisa based on results from standard and high-quality samples. Canadian Geotecnical Journal, 35(6), 1074-1092. [13] Karadayılar, T. ve Durgunoğlu, T. (1990). Konya Alaeddin Camii temel zemini davranış modellemesi. 3rd National Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering. Boğaziçi University, İstanbul, 401-418. [14] Abicel, M. R. (1987). Konya Alaeddin Camii'nde Yapılan Onarımlar ve Zemin Güçlendirme Çalışmaları İle Alaeddin Tepesinin Sorunları, Restorasyon ve Vakıfların Sosyal Etkileri Semineri, Ankara, 27-51. [15] Kaltakçı, M.Y. ve Temizci, S. (1991). Konya Alaeddin Camii'nde Yapılan Zemin İyileştirme ve Temel Güçlendirme Çalışmaları ile Alaeddin Tepesinin Sorunları. İnşaat Mühendisleri Odası İnşaat Mühendisliğinde Zemin Sempozyumu, İzmir, 13-25. [16] Plaxis web site (2019). https://www.plaxis.com/product/plaxis-2d/, Son Erişim Tarihi: 30.09.2019. [17] Yıldız, L. (2005). Donatıyla güçlendirilmiş şevli zemine oturan yüzeysel temel analizi, Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 48-113. [18] Selçuk, E. (2019). Tarihi yapıların temel sistemlerinin güçlendirilmesi, Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. [19] Yılmaz, U. (2006). Ankara kilinin (Çankaya-Ankara) sıkışma-kabarma özelliklerinin incelenmesi, Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, 26-50. [20] Görmen, G. (2013). Ankara İli Yenimahalle İlçesi Gazi Üniversitesi Zemin Etüd Raporu. Ankara: Yeni Bayındır Mühendislik Jeoteknik, 1-41. [21] Erol, A. O. ve Çekinmez, Z. (2014). Geoteknik mühendisliğinde saha deneyleri. Ankara: Yüksel Proje Yayınları, 10-40.