Bingöl Koşullarında Karabuğday Çeşitlerinde Ekim Zamanının Ot Verimi ve Kalitesi Üzerine Etkileri

Bu çalışma; Bingöl koşullarında karabuğday çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının ot verimi ve kalitesine etkisinin belirlemesi amacıyla, 2018 yılında Bingöl Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Alanında yürütülmüştür. Denemede bitkisel materyal olarak Aktaş ve Güneş çeşitleri kullanılmış ve tesadüf blokları faktöriyel deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada, karabuğday çeşitlerinde dört farklı ekim zamanı (25 Nisan, 5 Mayıs, 15 Mayıs ve 25 Mayıs) olacak şekilde ekim yapılmıştır. İncelenen özellikler arasında; yeşil ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi, Asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), Nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF), Sindirilebilir Kuru Madde (SKM), Kuru Madde Tüketimi (KMT) ve Nispi Yem Değeri (NYD) değerlerinin p≤0,01 düzeyinde çok önemli olduğu gözlenmiştir. Elde ettiğimiz sonuçlarda; yeşil ot veriminin 269,75-410,00 kg da-1, kuru ot veriminin 100,21-142,30 kg da-1, ham protein oranının %8,76- 9,88, ham protein veriminin 8,90-12,70 kg da-1, ADF oranının %40,19-42,04, NDF oranının %43,51-45,11, SKM oranının %56,15-57,59, KMT oranının %2,66-2,77 ve NYD’nin 118,84-123,12 arasında değişim gösterdiği belirlenmiştir. Sonuç olarak; Bingöl ilinde yapılacak karabuğday ekimlerinin Nisan ayının son haftasında yapılması ve mevcut iki çeşit arasında da Güneş çeşidinin tercih edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Karabuğday, ekim zamanı, verim, Bingöl

Effects of Sowing Time on Herbage Yield and Quality in Buckwheat Varieties under Bingöl Conditions

This study was carried out in order to determine the effect of different sowing times on herbage yield and quality in buckwheat varieties under Bingol conditions in Bingol University Agricultural Application and Research Field in 2018. In the experiment, Aktas and Gunes varieties were used as plant materials. The study was carried out in four replications according to randomized block factorial design. In this study, four different sowing times (25 April, 5 May, 15 May and 25 May) were applied to the buckwheat cultivars. In this study, green herbage yield, hay yield, crude protein content, crude protein yield, Acid Detergent Fiber (ADF), Nötral Detergent Fiber (NDF), Dry Digestibility Matter (DDM), Dry Matter Intake (DMI) and Relative Feed Value (RFV) values (p≤0.01) were found to be very important. In the results, we were determined 269.75-410.00 kg da-1 of the green herbage yield, 100.21-142.30 kg da-1 of the hay yield, 8.76-9.88% of the crude protein content, 8.90-12.70 kg da-1 of the crude protein yield, 40.19-42.04% of the ADF ratio, 43.51-45.11% of the NDF ratio, 56.15-57.59% of DDM ratio, 2.66-2.77% of DMI ratio and 118.84-123.12 of the RFV. As a result; it has been concluded that buckwheat sowing in Bingol should be done in the last week of April and the Gunes cultivar should be preferred among the two varieties.

Keywords:

Buckwheat, Bingöl, Sowing time, Yield,

PDF

___

[1] Dizlek H, Özer MS, İnanç E, Gül H. Karabuğdayın (Fagopyrum esculentum Moench) bileşimi ve gıda sanayinde kullanım olanakları. Gıda Dergisi. 2009;34(5):317-324.
[2] Kan A. A new plant for Turkey; Buckwheat (Fagopyrum esculentum). Biological Diversity and Conservation. 2014;7(2):154-158.
[3] Yavuz H, Yiğit A, Erenkul O. Farklı ekim sıklıklarının karabuğdayda (Fagopyrum esculentum Moench) verim ve bazı tane kalitesi özelliklerine etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2016;13(2):17-22.
[4] Debnath NR, Rasul MG, Sarker MMH, Rahman MH, Paul AK. Genetic divergence in buckwheat (Fagopyrum esculentum Moench). Int. J. Sustain. Crop Prod. 2008;3(2):60-68.
[5] Acar R. Karabuğdayın (Köşeli Buğday) tarımı. Konya Ticaret Borsası Dergisi. 2009;11(31):30-37.
[6] Tahir I, Farooq S. Review article on buckwheat. Buckwheat Newsletter, Fagoprum. 1988;8:33-53.
[7] Wijngaard HH, Arendt EK. Buckwheat. Cereal Chem. 2006;83(4):391-401.
[8] Baburkova M, Valinova J, Moudry J. Influence of nitrogen fertilizer application on yield and chemical composition of buckwheat seeds. Series of Crop Sci. 1999;16:35-40.
[9] Acar R, Güneş A, Aktaş AH. Karabuğdayla sağlıklı yaşama merhaba. Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Karabuğday Proje Bülteni. 2012;1:1-2.
[10] Türk M, Albayrak S, Yüksel O. Effect of seeding rate on the forage yields and quality in pea cultivars of differing leaf types. Turkish Journal of Field Crops. 2011;16(2):137-141.
[11] AOAC. Official Method of Analysis. 15th. edn. Association of Official Analytical Chemist, Washington, DC. USA. 1990.
[12] Van Soest PJ, Robertson JB, Lewis BA. Methods for dietary fiber, neurtal detergent fiber and non-starch polysaccharides in relation to animal nutrition. J. Dairy Sci. 1991;74(10):3583-3597.
[13] Morrison JA. Hay and Pasture Management, Chapter 8.Extension Educator, Crop Systems Rockford Extension Center. 2003.
[14] Kara N. Yield and mineral nutrition content of buckwheat (Fagopyrum esculentum Moench), the effect of harvest times. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2014;9(1):85-94.
[15] Güzelsarı U, Kan Y. Karaman ekolojik şartlarda ikinci ürün olarak yetiştirilen karabuğdayın (Fagpyrum esculentum Moench) argronomik ve kalite özelliklerinin araştırılması. Selçuk Tar Bil Der. 2016;3(2):200-204.
[16] Köksal Ş. Yozgat şartlarda karabuğday (Fagopyrum esculentum Moench) yetiştiriciliği, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Bozok Üniversitesi, Yozgat, 2017.
[17] Sürmen M, Kara E. Yield and quality features of buckwheat-soybean mixtures in organic agricultural conditions. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology. 2017;5(13):1732-1736.
[18] Kaya E, Katar D. Kütahya-Altıntaş koşullarında farklı ekim normları ve zamanlarının karabuğday (Fagopyrum esculentum Moench)’da verim ve bazı verim unsurları üzerine etkisi. 4. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi. 14-17 Şubat 2019/Yalova. 2019;448-465.
[19] Akçura S. Çanakkale koşullarında karabuğdayda farklı ekim sıklığı ve sıra arası mesafesinin verim ve verim üzerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, 2013.
[20] Kara B, Çelebi FG, Kara N, Atar B. Karabuğday (Fagopyrum esculentum Moench)’da farklı azotlu gübre formlarının etkinliği. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2016;4(6):515-518.
[21] Karafaki R. Samsun koşullarında farklı ekim zamanlarının karabuğdayın (Fagoprum esculentum Moench) önemli tarımsal özellikleri ile bazı kalite kriterlerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, 2017.
[22] Kara N, Gürbüzer G. Investigation of cultivate possibility at different sowing times under natural rainfed conditions of Isparta as spring of buckwheat. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology. 2018;6(1):46-50.