Hüsnü AKTAŞ, İrfan ERDEMCİ, Mehmet KARAMAN, Enver KENDAL, Sertaç TEKDAL

2522

Bazı kışlık ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri bakımından GGE biplot analiz yöntemi ile değerlendirilmesi

Bu çalışma Doğu geçit kuşağı olarak tanımlanan alanlara uygun kışlık ve alternatif gelişme tabiatına sahip ekmeklik buğday genotiplerinin belirlenmesi amacıyla 2011-12 ve 2012-13 sezonlarında Malatya’nın Battalgazi ilçesinde yağışa dayalı şartlarda yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak kurulan denemelerde Uluslararası kışlık buğday geliştirme projesi orjinli 20 adet ileri kademede ekmeklik buğday hattı ile 5 adet çeşit materyal olarak kullanılmıştır. Çalışmanın ikinci yılında geç dönemde meydana gelen soğuğa karşı genotiplerin tepkisi faklı olurken, her iki yılda da protein oranı, sedimantasyon, bin tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı bakımından çeşitler arasındaki fark istatistiki olarak 0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Birinci yılda genotiplerin tane verimi ortalaması 308 kg/da ve ikinci yılda ise 286 kg/da olarak gerçekleşmiştir. İki yıllık verilerin GGE biplot metodu ile analizi sonucunda, toplam varyasyonun % 48.24’ü PC1 ve % 22.07’si ise PC2 tarafından temsil edilmiş, poligonun köşelerinde yer alan G21 protein (PRT), yaş gluten (YGL) ve sedimantasyon özellikleri için en yüksek değerlere sahip genotip olurken, tane verimi, hektolitre ve bin tane ağırlığı özellikleri için en yüksek değerler poligonun köşelerinde yer alan G13, G17 ve G18 genotiplerinden elde edilmiştir. GGE biplot grafiğinde tane verimi ile kalite parametreleri  (PRT, YGL, SDS) arasında negatif bir korelasyon olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda tane verimi, soğuk zararı ve kalite parametreleri açısından istenilen özeliklere sahip genotipler değerlendirilmek üzere seçilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Ekmeklik buğday, tane verimi, kalite

PDF

___

  • [1] TUİK., Türkiye İstatistik Kurumu. Bitkisel Üretim istatistikleri, http://www.tuik.gov.tr /bitkiselapp /bitkisel.zul, Erisim Tarihi: 22.10.2015.
  • [2] Baloch F.S., Alsaleh A., Shadid M.Q., Çiftçi V., Miera L.E.S., Aasim M., Nadee M.A., Aktaş H., Özkan H. and Hatipoğlu R. A Whole Genome DArTseq and SNP Analysis for Genetic Diversity Assessment in Durum Wheat from Central Fertile Crescent. PLOS one 12 (1), 1-18, 2017.
  • [3] Abugaliyevaa A.I., Morgounov A.I. Genetic Potential of Winter Wheat Grain Quality in Central Asia Aigul I. Abugaliyevaa and Alexey I. Morgounovb, International Journal Of Environmental & Science Educatıon 11 (11), 4869-4884, 2016.
  • [4] Kendal E., Sayar S. The Stability of Some Spring Triticale Genotypes Using Biplot Analysis. The Journal of Animal & Plant Sciences, 26(3), 754-765, 2016.
  • [5] Kılıç H, Yazar S., Erdemci İ., Dönmez, E. Elazığ Ve Malatya Şartlarına Uygun Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Belirlenmesi.Ülkesel Tahıl Sempozyumu (2-5 Haziran 2008 Konya). s. 78-86, 2008.
  • [6] Gabriel K.R. The biplot graphic display of matrices with application to principal component analysis. Biometrika 58: 453-467, 1971.
  • [7] Yan W., Tinker N.A. Biplot analysis of multi-environment trial data: Principles and applications. Canadian Journal of Plant Science 86: 623–645, 2006.
  • [8] Yan W., Hunt L.A., Sheng Q., Szlavnics Z. Cultivar evaluation and mega-environment investigation based on the GGE biplot. Crop Science 40: 597 -605, 2000.
  • [9] Yan W. GGE Biplot: A windows application for graphical analysis of multienvironment trial data and other types of two way data. Agronomy Journal 93, 1111-1118, 2001.
  • [10] Kılıç H., Aktaş H., Kendal E., Tekdal S. İleri kademe ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin biplot analiz yöntemi ile değerlendirilmesi. Türk Doğa ve Fen Dergisi 1(2), 132-139, 2012.
  • [11] Sayar M.S., Han Y. Forage yield performance of forage pea (Pisum sativum spp. arvense L.) genotypes and assessments using GGE biplot analysis. Journal of Agricultural Science and Technology 18 (6),1621-1634, 2016.
  • [12] Tekdal S., Kendal E., Ayana B. İleri kademe makarnalık buğday hatlarının verim ve bazı kalite özelliklerinin Biplot analiz yöntemi ile değerlendirilmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi. 1(3): 322-330, 2014.
  • [13] Kendal E., Sayar M.S., Tekdal S. Aktaş H., Karaman M. Assessment of the impact of ecological factors on yield and quality parameters in triticale using GGE biplot and AMMI analysis. Pakistan Journal of Botany 48(5), 1903-1913, 2016.
  • [14] Sayar M.S., Han Y. Mürdümük (Lathyrus sativus L.) Hatlarının Tohum Verimi ve Verim Komponentlerinin Belirlenmesi ve GGE Biplot Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Dergisi- Journal of Agricultural Sciences 21(1), 78-92, 2015.
  • [15] Sadıç Ş., Bazı arpa çeşitlerinin Isparta şartlarında uyum yeteneklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta. 50 s, 1998.
  • [16] Anonim., AACC Approved Methods of the American Association of Cereal Chemist, USA, 1990.
  • [17] Anonim., ICC-Standart No:115/1. International Association for Cereal Chemistry, 1982.
  • [18] Anonim, 1994. ICC-Standart No:155/1., 1994, International Association for Cereal Chemistry.
  • [19] GenStat., GenStat for Windows (12th Edition) Introduction. VSN International, Hemel Hempstead, 2009.
  • [20] Gomez K., Gomez A.A. Statistical Procedures for Agricultural Research, 2nd Edition. John Wiley and Sons. New York., 680 pp, 1984.
  • [21] Sayar M.S., Anlarsal A.E., Başbağ M. Genotype–environment interactions and stability analysis for dry-matter yield and seed yield in Hungarian vetch (Vicia pannonica CRANTZ.). Turkish Journal of Field Crops, 18(2), 238-246, 2013.
  • [22] Anıl H. Samsun Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Verim, Verim Unsurları ve Kalite Kriterlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. O.M.Ü. Fen Bil. Enst., Yüksek Lisans Tezi. Samsun, 76 s, 2000.
  • [23] Başer N., Öztürk İ., Avcı, R. ve Kahraman T. Trakya Bölgesi’nde Yetiştirilen Buğday Çeşitlerinin Verim, Kalite ve Diğer Bazı Özellikleri ile Buğday Tarımının Önemli Sorunları. Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, Tekirdağ, 1, 63-68, 2001.
  • [24] Orvar B.L., Sangwan V., Omann F., Dhindsa R.S. Early steps in cold sensing by plant cells: the role of actin cytoskeleton and membrane fluidity. Plant J., 23, 785-794, 2000.
  • [25] Çölkesen M., Öktem A., Engin A.A., Öktem G. Bazı arpa çeşitlerinin (Hordeum vulgare L.) Kahramanmaraş ve Şanlıurfa koşullarında tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 5(2), 47-56, 2002.
  • [26] Kılıç H., Özberk İ., Özberk F. Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Sıcak ve Kurağa Toleranslarının Belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu. Ed. H. Ekiz, 8-11 Haziran Konya, s., 358-364, 1999.
  • [27] Cromey M, Wright D., Boddington H. Effects of frost during grain filling on wheat yield and grain structure. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 26, 279–290,1998.
  • [28] Nour A., Nadya A.R., Hayam S., Fateh A. Influence Of Sowıng Date And Nıtrogen Fertılızatıon On Yıeld and its Components in Some Bread Wheat Genotypes Egypt. J. Agric. Res., 89 (4), 1413-1433, 2009.
  • [29] Mollasadeghi V., Reza S., Ali I.A., Majid K. Factor analysis of wheat quantitative traits on yield under terminal drought. American- Eurasian J.Agric. Environ. Sci., 10(2), 157-159, 2011.
  • [30] Altınbaş M., Tosun M., Yüce S., Konak C., Köse E., Can R.A. Ekmeklik buğdayda (T.aestivum l.) tane verimi ve bazı kalite özellikleri üzerinde genotip ve lokasyon etkileri. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 41 (1), 65-74, 2004.
  • [31] Kaya Y., Akçura M. Effects of genotype and environment on grain yield and quality traits in bread wheat (T. aestivum L.). Food Science Technology Campinas 34(2), 386-393, 2014.
  • [32] Deng Z.Y., Tian J.C., Hu R.B., Zhou X.F., Yong-xiang Z. Effect of genotype and environment on wheat main quality characteristics. Acta Ecologica Sincia 26, 2757–2763, 2006.
  • [33] Hagos G., Abay F. AMMI and GGE biplot analysıs of bread wheat genotypes in the Northern part of Ethiopia. J. Plant Breed. Genetic 1, 12-18, 2013.
  • [34] Yan W., Hunt L.A., Sheng Q., Szlavnics Z. Cultivar evaluation and mega environment investigation based on the GGE biplot. - Crop Science 40, 597-605, 2000.
  • [35] Farshadfar E., Rashidi M., Jowkar M.M., Zali H. GGE Biplot analysis of genotype × environment interaction in chickpea genotypes. Europ. J. Exp. Biology 3(1), 417-423, 2013.
  • [36] Abate F., Mekbib F., Dessalegn Y. GGE biplot analysis of multi-environment yield trials of durum wheat (Triticum turgidum Desf.) genotypes in North Western Ethiopia. American J. Exp. Agriculture 8, 120-129, 2015.
Türk Doğa ve Fen Dergisi-Cover
  • ISSN: 2149-6366
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2012
  • Yayıncı: Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Production of WCu electrical contact material via conventional powder metallurgy method: Characterization, mechanical and electrical properties

Ali ERÇETİN, Kubilay ASLANTAŞ

Piston ve supapları ZrO2 kaplanmış bir dizel motorunda soya yağının kullanılması

Hanbey HAZAR, Özkan GÜRBÜZ, Emine ŞAP

Bazı metal iyonlarının tavuk böbreğinden saflaştırılan glutatyon redüktaz enzimi üzerine in vitro etkilerinin araştırılması

Yusuf KARAGÖZOĞLU, Mehmet Çiftci

Bazı kışlık ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri bakımından GGE biplot analiz yöntemi ile değerlendirilmesi

Hüsnü AKTAŞ, İrfan ERDEMCİ, Mehmet KARAMAN, Enver KENDAL, Sertaç TEKDAL

Morphological diagnosis of Sunn pest, Eurygaster integriceps (Heteroptera: Scutelleridae) parasitized by Hexamermis eurygasteri (Nematoda: Mermithidae)

Gülcan TARLA, Şener TARLA, Mahmut İSLAMOĞLU