Burdur ili ağızlarının ortak karakteristik ses bilgisi özellikleri

Hızlı sanayileşmenin oluşturduğu nüfus hareketleri, okuma yazmanın yaygınlık kazanması, köylerden kentlere yönelen göçler ve televizyon, radyo, gazete vb. kitle iletişim araçları; maalesef, ağızlar üzerindeki tahribatını hızla sürdürmektedir. Bu yüzden henüz ele alınmamış Türkiye Türkçesi ağızları üzerinde araştırma ve incelemelerin bir an önce yapılması, Türkoloji alanı için son derece önemlidir. Türkçenin iyi anlaşılabilmesi ve gelecek nesillere iyi bir şekilde aktarılabilmesi için sadece yazı dilimizi bilmemiz yeterli değildir. Ayrıca onunla aynı kökene dayanan yerel konuşma biçimleri olan ağızlarımızı (Demir, 2002, s. 105-116) da iyi bilmemiz gerekmektedir. Bunu da Türkiye Türkçesi ağızlarının bilimsel olarak incelenmesiyle gerçekleştirebiliriz. İşte, bu düşüncelerle Burdur ili ağızları üzerinde çalışmaya karar verdik. Bu kararı almamızda Burdur ili ağızları üzerinde hâlihazırda bilimsel düzeyde ciddi bir çalışmanın yapılmamış olması en önemli etken oldu. Bu makalede, Türkiye Türkçesi ağızlarına katkı sunmak amacıyla hazırladığımız Burdur İli Ağızları (Gramer-Metin-Sözlükler) 1 adlı araştırma ve inceleme çalışmasında tespit ettiğimiz Burdur ili ağızlarının en belirgin ses bilgisi özellikleri üzerinde duracağız.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye Türkçesi ağızları, Burdur ili ağızları, ses bilgisi, karakteristik özellikler

The common phonetic characteristic properties of the dialects in Burdur province

The population movements created by fast industrialization, prevalence of literacy, migrations from villages to cities, mass media like television, radio, newspaper etc., keep the destructions on dialects. That’s why it is extremely important for the branch of Turkology that the researches and investigations have to be done as soon as possible on the dialects of Turkey Turkish. It is not enough to know only the writing language to understand Turkish very well and to pass it down from generation to generation. Also we have to know the dialects, which are the local ways of speaking based on the same origin with Turkish. And we can achieve this by conducting scientific researches on the dialects of Turkey Turkish with these thoughts. The most important factor for deciding to make a research on the dialects in Burdur province was that any of a serious work at a scientific level has been done yet. In this article, we will focus on the most prominent phonetic features of the dialects in Burdur province, which we detected in our study, named “the dialects in Burdur province (grammar-text-dictionaries)” to contribute the dialects of Turkish in Turkey.

Keywords:

Turkey Turkish dialects, dialects in Burdur province, phonetics, characteristic features,

PDF

___

Akar, A. (2013). Muğla ve yöresi ağızları. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Boz, E. (2001). Ünsüz düşme ve kaybolmalarında terim ve tasnif sorunu. Türk Dili, 2001/II (600), 856-864.
Coşkun, M. V. (2003). Türkiye Türkçesinde ünlüler ve ünsüzler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1999, 41-50.
Demir, N. (2002). Ağız terimi üzerine. Türkbilig, (4), 105-116.
Gülensoy, T. (1979). 24 Oğuz boyunun Anadolu’daki izleri. Türk Halkbilim Araştırmaları Yıllığı, 73-98.
Gülsevin, G. (2002). Uşak ili ağızları. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Gülsevin, G. (2010). Yaşayan ve tarihî Türkiye Türkçesi ağızları. İstanbul: Özel Kitaplar.
Karahan, L. (1996). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Korkmaz, Z. (1980). Anadolu ağızlarının etnik yapı ile ilişkisi sorunu. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1971 (2. baskı), 21-32.
Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Korkmaz, Z. (1995). Eski Anadolu Türkçesinde aslî ünlü (vocal) uzunlukları. Türk Dili Üzerine Araştırmalar. Cilt I. Ankara: Türk Dil Kurumu, 443-458.
Kurgun, L. (2005). Burdur ili orun (yerleşim yeri) adlarında Oğuz izleri. I. Burdur Sempozyumu Bildirileri. Cilt 1. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 16-19 Kasım 2005, s. 261-266.
Özkan, M. (2009). Türk dilinin gelişme alanları ve eski Anadolu Türkçesi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
Sağır, M. (1997). Anadolu ağızlarında ünsüzler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 1995, 391-409.
Sümer, F. (1999). Oğuzlar (Türkmenler). İstanbul: Türk Dünyası Araştırma Vakfı.
Tekin, T. (1975). Ana Türkçede aslî uzun ünlüler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Timurtaş, F. K. (1994). Eski Türkiye Türkçesi. İstanbul: Enderun Kitabevi.
Tuğlacı, P. (1985). Osmanlı şehirleri. İstanbul.
Tuna, O. N. (1986). Türk dilbilgisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Ders Notları, Malatya.
Tuna, O. N. (1988). Köktürk yazılı belgelerinde ve Uygurcada uzun vokaller. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 1960, 213-282.
Yıldız, O. (2016). Türkiye Türkçesi ağızlarında geniz ünlüleri. Diyalektolog-Ağız Araştırmaları Dergisi, (12), 1-24.
Yılmaz, E. (1991). Ana Türkçede kapalı e ünlüsü. Türk Dilleri Araştırmaları, 151-165.