Mehmet SOMUNCU, Mehmet Emin SÖNMEZ

6117

Sultansazlığı'nın alansal değişiminin sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi

Çalışmaya konu olan Sultansazlığı Sulak Alanı Türkiye'nin önemli sulak alanlarından biri olup, son yıllarda önemli tehditlerle karşı karşıyadır. Bu çalışmada Sultansazlığı ve yakın çevresinin arazi örtüsü ve arazi kullanımındaki değişimler ile bu değişimlerin nedenleri araştırılmıştır. Buna yönelik olarak öncelikle çalışma sahasının 1977-2014 yılları arasındaki (12 Ağustos 1977 Landsat MSS, 17 ağustos 2003 yılına ait Landsat TM ve 15 Ağustos 2014 yıllına ait Landsat OLI/TIRS) uydu görüntülerinden faydalanılarak çalışma sahası ve yakın çevresinin arazi örtüsü ve arazi kullanımı ortaya konmuştur. Buna göre Sultansazlığı ve yakın çevresinde su yüzeyleri ve mera alanlarında önemli daralma yaşanırken, bitkiden yoksun yüzeyler ile sulamalı tarım yapılan sahalarda önemli artışlar yaşanmıştır. Bu değişimler ile ilişkili olabileceği düşünülen iklim elemanlarının analizleri için meteorolojik verilerkullanılmış, bu veriler doğrusal ve Mann- Kendall korelasyon analizlerine tabi tutulmuştur. Ayrıca aynı verilerden Thornthwaite metodu kullanılarak çalışma sahasının su bilançosu belirlenmiştir. Bunun yanında çalışma sahası ve yakın çevresinin arazi kullanımı ve tarımsal üretimi ile ilgili verilere ulaşılmış ve bunların Sultansazlığı'ndaki sulak alanlarla ilişkisi ortaya konulmuştur. Elde edilen bulgular Sultansazlığı sulak alanı ve yakın çevresindeki ekosistemi tehdit eden iklim koşulları yanında asıl unsurun insan faaliyetleri olduğunu ve bugünkü kullanımla alanın sürdürülebilir yönetiminin mümkün olmadığını göstermiştir.

Evaluation of spatial change in the Sultan Marshes in terms of sustainability

The subject of this study, Sultan Marshes wetland is one of the most important wetlands in Turkey, has been facing serious threats in recent years. In this study, Land Use-Land Cover (LU-LC) changes in and around Sultansazlığı and reasons for these changes were studied. In this context, we primarily gathered data about LU-LC by using satellite images (August 12th of 1977 Landsat MSS, August 17th of 2003 Landsat TM and August 15th of 2014 Landsat OLI/TIRS) between the years 1977 and 2014. By this way, signiŞcant contraction of sparse vegetation and water surface areas in Sultan- sazlığı and surrounding, and signiŞcant increase in bare surfaces and irrigated agricultural lands were observed. Meteorological data were used and studied by both linear analysis and Mann-Ken- dall correlation method in order to analyze climatic elements thought to be related to these chan- ges. Nonetheless, LU and agricultural production data of the study area and its surroundings were collected and it has demonstrated the relationship between wetlands in Sultansazlığı. In addition, water balance of the Şeld was determined from the same data by using Thornthwaite method. Ac- cording to the Şndings and data which are obtained from Sultan Marshes and the surrounding areas right along with the weather conditions the actual threat for the ecosystem is a human acti- vity. In addition, these Şndings also indicate that it is impossible to provide sustainability with to- day's usage.
PDF

___

  • Akbulut, A. (2003). "Planktonic Diatom (Bacillariophyceae) Flora of Sultan Sazlığı Marshes (Kayseri)", Turk J Bot (27), 285-301.
  • Al Buhairi, M. H. (2010). "Analysis of Monthly, Seasonal and Annual Air Temperature Variability and Trends in Taiz City-Republic of Yemen", Journal of Environmental Protection (1), 401-409.
  • Arı, Y. (2003). "Kuş Cenneti Milli Parkı´nda Park Yönetimi-Yöre Halkı İlişkisi", Doğu Coğrafya Dergisi. 8 (9), 7-37.
  • Arı, Y. ve Derinöz, B. (2011). "Bir Sulak Alan Nasıl Yönetilmez? Kültürel Ekolojik Perspektif ile Marmara Gölü (Manisa) Örneği" CoğraŞ Bi- limler Dergisi 9 (1), 41-60.
  • Bayari, C. S. ve Yıldız, F. E. (2011). "Effects of the North Atlantic Oscil- lation and groundwater use on the constraction of teh Sultansaz- lığı Wetland, Turkey", Hydrogeology (20), 369-383.
  • Blumenfeld, S., Lu, C., Christophersen, T. ve Coates, D. (2009). Water, Wetlands and Forests: A Review of Ecological, Economic and Policy Linkages. CBD Technical Series No. 47, Montreal and Gland.
  • Bonet, A., Bellot, J., Eisenhuth, D., Peña, J., Sánchez, J. R. ve Tejada, J. C. (2006). Some evidence of landscape change, water usage, ma- nagement system and governance co-dynamics in south-eastern Spain. P. Koundouri, K. Karousakis, D. Assimacopoulos, P. Jeffrey, & M. A. Lange içinde, "Water Management in Arid and Semi-Arid Regions (s. 226-255)", Edward Elgar Publishing Limited, Massac- husetts.
  • Çevre ve Orman Bakanlığı. (2011). Ramsar Sites of Turkey. Doğa Der- neği Publications, Ankara.
  • Dadaşer Çelik, F., Brezonik, P. L. ve Stefan, H. G. (2007). "Hydrologic Sustainability Of The Sultan Marshes In Turkey", Water Interna- tional, 32 (5), 856-876.
  • Danneberg, J. (2012). "Changes in Runoff Time Series in Thuringia, Germany-Mann-Kendall Trend Test and Extreme Value Analysis", Advances in Geosciences (31), 49-56.
  • Godet, L. ve Thomas, A. (2013). "Three centuries of land cover chan- ges in the largest French Atlantic wetland provide new insights for wetland conservation", Applied Geography (42), 133-139.
  • Gürbüz, M., Korkmaz, H., Gündoğan, R. ve Dığrak, M. (2003). Gâvur Gölü Bataklığı CoğraŞ Özellikleri ve Rehabilitasyon Plânı, Kahra- man Maraş Valiliği İl Çevre Müdürlüğü Yayınları, Kahraman Maraş.
  • Gürer, İ. ve Yıldız, F. E. (2005). "Türkiye'nin Sulak alan Politikalarına Genel Bir Bakış: Sultansazlığı Sulakalanı Örneği", TMMOB 2. Su Po- litikaları Kongresi, 335-345. Ankara.
  • Gürer, İ., Yildiz, ,. F., Gürer, N. ve Uçar, İ. (2010). "Environmental Politics - Wetland Management in Turkey Case Study: Sultansazlığı", AQUA mundi, 197-208.
  • Hamzaoğlu, E. ve Aksoy, A. (2006). "Sultansazlığı Bataklığı HaloŞtik Toplulukları Üzerine Fitososyolojik Bir Çalışma (İç Anadolu-Kay- seri)", Ekoloji 15(60), 8-15.
  • Haslam, S. M., Klotzli, F., Sukopp, H. ve Szczepan, A. (1998). The ma- nagement of wetlands. D. F. Westlake, J. Kvet ve A. Szczepanski içinde, "The Productiom Ecology of Wetlands (s. 405-465)". Cam- bridge University Press, Cambridge.
  • Hejny, S. ve Segal, S. (1998). General ecology of wetlands. D. F. West- lake, J. Kvet, ve A. Szczepanski içinde, "The Production Ecology of Wetlands (s. 1-78)". Cambridge University Press, Cambridge.
  • Karabaşa, S. (2006). Kayseri Sultan Sazlığı'nda Kültür-Çevre İlişkisi. An- kara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Çevre Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • Karabulut, M. ve Cosun, F. (2009). Kahramanmaraş İlinde Yağışların Trend Analizi. CoğraŞ bilimler Dergisi 7(1), 65-83.
  • Karadeniz, N. (1995). Sultansazlığı Örneği'nde Islak Alanların Çevre Ko- ruma Açısından Önemi Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü PEyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Karadeniz, N. (2000). "Sultansazlığı, Ramsar Site in Turkey", Humeda- les Mediterráneos (1), 107-114.
  • Kaya, M., Altındağ, A. ve Sezen, G. (2002). "Seasonal Variation of Cla- docera Fauna of Sultan Marshes and Its Environment (Central Ana- tolia, Türkiye)", SDU Journal of Science (E-Journal) 7(2), 86-91.
  • Kiziroğlu, İ. (1998). "Anadolu'nun Doğal Cennetleri: Sultansazlığı", Po- püler Bilim (Temmuz), 34-37.
  • Kum, G. (2011). İklim Değişikliğinin Türkiye'nin Güneybatı Kıyılarında Turizm Konfor Şartlarına Etkileri. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
  • Kum, G. ve Kılıç, S. (2013). "Şehirleşmenin Sıcaklık ve Yağış Paramet- releri Üzerine Etkisi: Gaziantep Şehri Örneği", Kilis 7 Aralık Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (6), 21-42.
  • Longobardi, A. ve Villani, P. (2010). Trend Analysis of Annual and Sea- sonal Rainfall Time Series in the Mediterranean Area. Internatio- nal Journal of Climatology (30), 1538-1546.
  • Lyon, J. G. (2001). Wetland Landscape Caracterization GIS, Remote Sensing and Image Analysis. Sleeping Bear Press, Chelsea.
  • Ma, C., Zhang, G. Y., Zhang, X. C., Zhao, Y. J. ve Li, H. Y. (2012). "Appli- cation of Markov Model in Wetland Change Dynamics in Tianjin Coastal Area, China", Procedia Environmental Sciences (13), 252- 262.
  • Martínez-López, J., Carreno, M. F., Palazón-Ferrando, J. A., Martínez- Fernández, J. ve Esteve, M. A. (2014). "Remote Sensing of Plant Communities as a Tool for Assessing Thecondition of Semiarid Me- diterranean Saline Wetlands in Agricultural Catchments", Interna- tional Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation (26), 93-204.
  • Meriç, T. ve Çağırankaya, S. (2013). Sulak Alanlar. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • Mondal, A., Kundu, S. ve Mukhopadhyay, A. (2012). "Rainfall Trend Analysis by Mann-Kendall Test: A Case Study of North-Eastern Part of Cuttack District, Orissa", International Journal of Geology, Earth and Environmental Sciences, 2 (1), 70-78.
  • Özesmi, U., Somuncu, M. ve Tunçel, H. (1993). "Sultan Sazlığı Ekosis- temi", Ankara Üniversitesi Türkiye Cografyasi Araştırma ve Uygu- lama Merkezi Türkiye Coğrafyası Dergisi (2), 275-289.
  • Partal , T. ve Kahya, E. (2006). "Trend Analysis in Turkish Precipitation Data", Hydrological Processes (20), 2011-2026.
  • Romanowski, N. (2009). Planting Wetlands and Dams. Landlinks Press, Collingwood.
  • Sánchez-Carrillo, S. ve Álvarez-Cobelas, M. (2010). "Climate and Hydrologic Trends: Climate as Determinants of the Fluctuating Wetland Change Versus Hydrologic Overexploitation Hydrology. S. Sánchez-Carrillo, & M. Alvarez-Cobelas içinde", Ecology of Threatened Semi-Arid Wetlands (s. 45-79), Springer Dordrecht Heidelberg, London.
  • Sanchez-Carrillo, S., Angeler, D. G., Cirujano, S. ve Alvarez-Cobelas, M. (2010). "The Wetland, Its Catchment Settings and Socioeconomic Relevance: An Overview. S. Sanchez-Carrillo, & D. G. Angeler içinde", Ecology of Threatened Semi-Arid Wetlands (s. 3-23), Springer Dordrecht Heidelberg, London.
  • Sarıoğlu, E., Kaya, Ş. ve Örmeci, C. (2005). " Farklı Çözünürlükteki Uydu Görüntülerinin Geometrik Dönüşümü", TMMOB Harita ve Kadas- tro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Ku- rultayı 28 Mart - 1 Nisan 2005, Ankara.
  • Somuncu, M. (1987). Develi Ovasının Kuzey ve Batı Bölümünde Rüzgar Erozyonu Sorunu ile Alınması Gereken Önlemler Üzerine Bir Araş- tırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • Sönmez, M. E. ve Aytuk, C. (2011). "Akyatan Lagünü Çevresinde Arazi Kullanımındaki Değişimlerin Zamansal İncelenmesi ve Ekosistem Üzerindeki Olumsuz Etkilerinin Belirlenmesi", Kilis 7 Aralık Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 (1), 25-39.
  • Şen, Z. (2002). İstatistik Veri İşleme Yöntemleri (Hidroloji ve Meteoro- loji). Su Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • Tunçel, H. (1994). Develi İlçesinin Beşeri ve İktisadi Coğrafyası. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Türkeş, M. (1996). "Spatial and Temporal Analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey". International Journal of Climatology (16), 1057-1076.
  • Usmanova, R. M. (2003). "Aral Sea and Sustainable Development", Water Sci Technol (47), 41-47.
  • Yıldırımlı, Ş. ve Öztekin, M. (2000). "The Flora of Sultansazlığı (prov. Kayseri, Turkey)", Botanica Chronika (13), 389-408.
  • Yıldız , F. E., Ünsal , N., Gürer, N. ve Pelen, İ. (2010). Develi Kapalı Hav- zası'nda Yapılan JeoŞzik Etüt Çalışmaları. DSİ içinde, DSİ Teknik Bül- teni (s. 13-22). Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara. İnternet Kaynakları
  • Anonymous. (2014). http://kayseri.ormansu.gov.tr/Kayseri/Ana- Sayfa/milli_parklar_ana_sayfa
  • Ormansu (Orman ve Su İşleri Bakanlığı) (2014). T. C. Orman ve Su İş- leri Bakanlığı 9. Bölge Müdürlüğü.http://bolge9.ormansu.gov.tr/9bolge/AnaSayfa/falli- yetlerimiz/sulakalanlar.
  • TÜİK (Türkiye İstatistik Kurmu) (2015). http://tuikapp.tuik.gov.tr/bit- kiselapp/bitkisel.zul.
Türk Coğrafya Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-5856
  • Başlangıç: 1943
  • Yayıncı: Türk Coğrafya Kurumu
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Kahramanmaraş Organize Sanayi Bölgesi'nin çevresindeki yerleşmelere olan etkileri

Aytaç Şahin, Mine ŞAHİN, Mehmet GÜRBÜZ

Kahramanmaraş'ta halkın turizme bakışı

Nadire KARADEMİR, Nadire KARADEMİRA

Sultansazlığı'nın alansal değişiminin sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi

Mehmet SOMUNCU, Mehmet Emin SÖNMEZ