Siirt ilinin eski köy adları üzerine coğraŞ bir inceleme
Siirt ili, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin kuzeydoğu köşesinde, bu bölgenin Doğu Anadolu Bölgesi ile kontakt oluşturduğu Gü- neydoğu Torosların (Van Güneyi Dağları) güney eteklerinden, Güneydoğu Anadolu Platolarına doğru uzanan arazide kurul- muş olan bir yerleşim alanıdır (Özgen ve Karadoğan, 2006). Ça- lışma sahasının yüzey şekilleri daha çok yüksek dağ ve ortalama 750-1000 metre yüksekliğindeki deformeli platolardan oluş- maktadır. Yörede kuzey ve doğuya doğru gidildikçe ir fa kuşak- ları hızla artarken, güneye ve ba ya doğru ise engebe ile ir fa azalmaktadır (Özgen ve Karadoğan, 2006). Öte yandan sahada bir yandan vadiler oluşurken, öte yandan da çöküntü alanla- rında hızla genişleyen vadi tabanlarında IV. Zaman boyunca çe- şitli taşıma maddelerden oluşan düzlükler oluşmuştur (Şekil 1)
A geographical research on the names of the ancient villages of Siirt
In this study, the names of old villages in Siirt province were evaluated from a geographical point of view and natural and human factors which are effec ve in naming villages were examined. As it is known, throughout history, Anatolia has been the site of many different cultures and se lements; This has led to the emergence of an extremely diverse and rich material in terms of place names. We can see a similar richness in place names in the Siirt province of Southeast Anatolia. As a ma er of fact, one of the most reflected areas of the cultural richness of the Siirt province, which was se led by Turks, Arabs, Kurds, Armenians, Syriacs, Chaldeans and Yezidis throughout history, is the name of the villages. Today, there are 281 village se lements connected to Siirt province and the names of the villages, which are the result of thousands of years of cultural accumula on, have been changed due to the fact that they were not Turkish at the beginning of 1960's. However, when new names were put in place, some mistakes were made because most village names were not changed in accordance with the old meaning and away from scien Şc methods. This work, which is viewed from a different point of view, focuses on the old village names. In the study, historical sources and linguis c experts were collected, interviews and interviews were conducted with village residents, Şeld observa ons were made, and old village names were examined in the framework of the principles of science of topo- nomy
___
- Acar, A. (2012). “Midyat Köy Adları Üzerine Bazı Düşünceler”, Uluslar arası Midyat Sempozyumu, 7-9 Ekim 2011, 447-465, Mardin.
- Aksan, D. (1984). “Türk Yer Adları Konusunda Bir Proje Önerisi” Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri (11-13 Eylül 1984) Milli Folklor Araşƨrmaları Dairesi Yay.No.60, Seminer-Kongre Bildirileri Dizisi:17, s.275-278, Ankara.
- Aksan, D. (1982). Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim) 3. Cilt, TDK Yayınları, Ankara.
- Arınç, K. (2016). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri (Doğal, Beşeri, İkƟsadi ve Siyasal Yönleriyle), Biyosfer Araşƨrma Merkezi Yayını, Erzurum.
- Arınç, K. (2015). Coğrafya ’ya Adanmış Bir Ömür Prof. Dr. HayaƟ Doğanay, Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 1056 Kazım Karabekir EğiƟm Fakültesi Yayınları No: 131 Araşƨrmalar Serisi No: 56 Yayını, Erzurum.
- Bulut, İ. (1996). “Sorgun Yöresi Köy ve Mevkii Adlarının Kaynakları”. Akademik Araşƨrmalar Dergisi, I (3), s.30-40.
- Doğanay, H. (1997). Türkiye Beşeri Coğrafyası, MEB Yay. No:2982, İstanbul.
- Emiroğlu, M. (1984). “Bolu Yöresi Yer Adları” Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri (11-13 Eylül 1984) Milli Folklor Araşƨrmaları Dairesi Yay.No.60, Seminer-Kongre Bildirileri Dizisi:17, s.181-200, Ankara.
- Erpolat, M., S. (1999). XVI. Yüzyılda Diyarbekir Beylerbeyliği’ndeki Yer İsimleri, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler EnsƟtüsü, (Yayınlan mamış Doktora Tezi), Konya.
- Farkini, Z. (1992). Türkçe-Kürtçe Sözlük, İstanbul Kürt EnsƟtüsü, İstanbul Gülensoy, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayını, 911, Ankara.
- Günal, V., Şahinalp, M, S., Güzel, A. (2011). "Coğrafi Ortamın Şehirsel Mekân Adlarına Etkisi: Şanlıurfa Şehri Örneği", Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 10, S. 1, s. 463-508. İbnü’l Esir. El-Kamil fi’l-Tarih, C. XI.
- İbret, Ü. (2003). “Çankırı’daki Köy Adları Üzerine coğrafi Açıdan Bir İnceleme, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 7, 53-80.
- Karaboran, H.H. (1984). “Türkiye’de Mevki Adları Üzerine Bir Araş- ƨrma” Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Folklor Araşƨrma Dairesi Yay. No:60, Seminer-Kongre Bildirileri Dizisi: 17, s.97-148, Ankara.
- Karadoğan S., Özgen N. (2006). “Yeryüzü Şekilleri Açısından Siirt Çevresinin Paleocoğrafik Evrimiˮ, Uluslararası Siirt Sempozyumu, 19- 21 Eylül 2006, 663-679, Siirt.
- Koday, S. (2000). “Trakya’da Köy Adlarında Coğrafyanın Etkisi”, 28. Coğ- rafya Meslek HaŌası, Bildiriler, 221-253, İstanbul.
- Özdemir, A., H. (2010). “Moğol İsƟlâsından Bazı Öğrenilmiş Çaresizlik Örnekleri”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fak. Der. S. 29(29), ss.21- 41.
- Özgen, N. (2003). Siirt Şehri ve Yakın Çevresinin Doğal Ortam Özellikleri, Siirt Valiliği Yayınları No: 2, Siirt.
- Savur, H. (2010). Siirt'in Sosyal ve Ekonomik Yapısı (1312-1317 / 1894 – 1900, 420 Nolu Siirt Şer'iyye Sicil DeŌerine Göre ), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler EnsƟtüsü İkƟsat Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Seçkin, B., S. (2005). Başlangıçtan Günümüze Siirt Tarihi, İstanbul Siirtliler Derneği Yayını, İstanbul.
- Sırma, İ., S. (2006). “Siirt ve Civarının Müslümanlaşması ve Müslümanların Gayrimüslimlerle Olan İlişkileri”. Uluslararası Siirt Sempozyumu, 19-21 Eylül, 121-125, Siirt.
- Sözer, A., N. (1969). Diyarbakır Havzası, İş Matbaacılık ve Ticaret, Ankara.
- Tuncel, M. (2006). “Geçmişten Günümüze Siirt Şehri, Uluslararası Siirt Sempoz., 19-21 Eylül 2006, 26-31, Siirt.
- Tunçel, H., (2000). “Türkiye’de İsmi DeğişƟrilen Köyler” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.10, Sayı.2, s.23-34.
- Türk Dil Kurumu, Derleme Sözlüğü, (2009).
- Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlük.
- Türk Dil Kurumu, (1983) Yeni Tarama Sözlüğü.
- Yediyıldız, B. (1984). “Türkiye’de Yer Adı Verme Usulleri ve Yer Adı Değişikliklerinin Tarihi Gelişimi” Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri (11-13 Eylül 1984) Milli Folklor Araşƨrmaları Dairesi Yay.No.60, Seminer-Kongre Bildirileri Dizisi:17, s.25-41, Ankara.
- ISSN: 1302-5856
- Başlangıç: 1943
- Yayıncı: Türk Coğrafya Kurumu