Topkapı Sarayı’nda Aşırı Turizm Olgusunun Doğal Gözlem Tekniği İle İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma

Doğal ve kültürel kaynaklar bir destinasyonda turizm faaliyetlerinin etkin bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan temel unsurlardır. Bu kaynaklar ziyaretçilerin destinasyonlara yoğun olarak gerçekleştirdiği seyahatler sonucu tahrip edilerek gelecek nesillere ulaşmasında tehlike yaratırken turistleri ve yerel halkı da olumsuz yönde etkilemektedir. Popüler seyahat destinasyonlarından biri olan İstanbul’un kültür noktalarında da her yıla oranla ziyaretçi yoğunluğunun yaşandığı görülmektedir. Buradan hareketle çalışmanın amacı Topkapı Sarayı’nda meydana gelen aşırı yoğunluğun etkilerini ve oluşabilecek olası sorunlarını saptamaktır. Araştırma verilerinin toplanmasında doğal (katılımsız) gözlem tekniği kullanılmıştır. Gözlemin gerçekleştirilmesinde uzman görüşü ve yazarların değerlendirmeleri sonucu 3 maddelik bir gözlem formu oluşturulmuştur. Oluşturulan gözlem formu doğrultusunda sarayın II. Avlu, II. Avlu girişi ve bilet gişelerinde pilot çalışma olarak uygulanmıştır. Pilot çalışma sonrasında gözlem formuna 4 madde eklenmiştir. Yapılan düzenlemeyle birlikte 08-15 Temmuz 2022 tarihleri arasında sarayın tüm bölümlerinde gözlem gerçekleştirilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda Topkapı Sarayı’nda yaşanan yoğunluğun profesyonel turist rehberlerini ve çalışanları olumsuz etkilediği, ziyaretçileri ise hem olumlu hem de olumsuz etkilediği görülmüştür. Yaşanan kalabalık nedeniyle müze girişinde tur gruplarının birbirleriyle karıştığı, kaçak girişlerin olduğu, sergilenen eserlerin detaylı incelenemediği ve rehber anlatımlarının yarıda kesildiği ya da kısa tutulduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yerli ziyaretçilerin yabancı ziyaretçilere oranla kalabalıktan daha fazla şikayet etme eğiliminde olduğu da bulgular arasındadır.

A Research on Examining the Phenomenon of Overtourism in Topkapı Palace with Natural Observation Technique

Natural and cultural resources are the basic elements that ensure the effective realization of tourism activities in a destination. While these resources are destroyed as a result of the intense travels of the visitors to the destinations, creating a danger for them to reach future generations, they also negatively affect tourists and the local people. The cultural points of Istanbul, one of the popular travel destinations, also have a very high number of visitors every year. From this point of view, the aim of the study is to determine the effects of excessive density in Topkapı Palace and possible problems that may occur. A natural (non- participant) observation technique was used as a data collection tool. In the realization of the observation, an observation form comprised of three items was created as a result of the expert opinion and the evaluations of the authors, and pilot study was conducted in the II. Courtyard, the entrance of the II. Courtyard and the ticket offices. After the pilot study, four items were added to the observation form. With the arrangement made, observations were made in all parts of the palace between 08- 15 July 2022. It has been observed that the intensity experienced in Topkapı Palace negatively affects the professional tourist guides and employees, and affects the visitors both positively and negatively. Due to the crowd, it was determined that tour groups mixed with each other at the entrance of the museum, there were illegal entries, the exhibits could not be examined in detail, and the guide's lectures were interrupted or kept short. It is also among the findings that domestic visitors tend to complain more about the crowd than foreign visitors.