Nitrik oksit (NO), ilk kez endotel kaymaklı gevşeme faktörü olarak tanımlanmış ve günümüzde bir çok memeli hücre ve dokularının fonksiyonlarını düzenlediği anlaşılmıştır. NO, argininin nitrik oksit sentetaz (NOS) enzim ailesi tarafından oksitlenmesiyle ya konstitutif (esas) ve kalsiyuma bağımlıya da indüklenebilir ve kalsiyumdan bağımsız olarak sentezlenir. Endojen olarak üretilen NO; konak savunması ve immüniteyi etkilediği gibi kan damar Umusu ve nöronal ileti dahil birçok fizyolojik olayların düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. NO, benzersiz bir biyolojik haberci moleküldür. Sinir sisteminde fizyolojik ve patolojik rolleri vardır. Sinir sistemi morfogenezinde ve sinapsların şekillenmesinde rol oynar, nörotransmitter salınımını ve gen ekspresyonunu düzenleyebilir. NO, aşırı üretilmesi halinde, çeşitli sinir sistemi hastalıklarında önemli bir nörotoksin olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, bir çok çalışmada NO 'in inflamatuvar cevapları modüle etmede kompleks bir rol oynadığı anlaşılmıştır. [Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi 1997;4(4):453- 461] Anahtar kelimeler: Nitrik oksit, nitrik oksit sentetaz, NO, NOS, nörotoksin

Nitric oxide (NO), first identified as an endothelium-derived relaxation factor (EDRF), is now recognized as a regulator of many mammalian cells and tissue functions. It is synthesized via the oxidation of arginine by a family of nitric oxide synthases (NOS) which are either constitutive and calcium-dependent or inducible and calcium-independent. The endogenous production of NO plays a vital role in regulating physiological processes, e.g., blood vessel tone and neurotransmission, as well as in host defense and immunity. NO is a unique biological messenger molecule. Nitric oxide have physiological and pathophysiological roles in the nervous system. Nitric oxide may regulate neurotransmitter release, and it may play a key role in nervous system morphogenesis and synaptic plasticity and regulate gene expression. Under conditions of excessive formation, nitric oxide is emerging as an important neurotoxin in a variety of disorders of the nervous system. In addition, in many studies it has been found that nitric oxide plays a complex role in modulating the inflammatory response. [Journal of Turgut Ozal Medical Center 1997;4(4):453-461] Key words: Nitric oxide, nitric oxide synthase, NO, NOS, neurotoxin