TUZLA TERSANELERİ RAPORLARI VE İŞ SAĞLIĞINA YAKLAŞIM

Tuzla tersanelerinde iş sağlığı ile ilgili dramatik süreç çalışma yaşamında sağlığı etkileyen etmenleri irdelemek için çok önemli bir örnektir. Tuzla 1980’in başlarından bu yana yapısallaşma, işçi ve işveren örgütlenmesi, kamu politikalarının ve denetim sistemlerinin yetersizliği, 2000’li yıllara yaklaştıkça küresel neoliberal ekonominin etkilerine bağlı istihdam, rekabet, iş yükü benzeri sorunlar açısından çalışma yaşamı ve sağlık ilişkisinin açıkça gözlenebildiği bir ortam olmuştur 1,2,3,4 . Son dönemde ise bölgede yaşanan iş kazaları ve yitirilen yaşamlar, güçsüz de olsalar sendikalı ve sendikasız işçilerin çabaları, sivil toplum örgütlerinin desteği ve medyanın katkısı ile sorun toplumla paylaşılır ve tanınır hale gelmiştir. Tuzla’da yaşanan iş sağlığı sorunlarına yönelik olarak kamu ve sivil toplum kuruluşları çeşitli değerlendirmeler yapmışlardır. Bu yazıda söz konusu raporlar iş sağlığına bütünsel yaklaşım, biçim ve içerik temelinde irdelenerek raporların yaşanan gerçeklik içindeki yerleri tartışılmaya çalışılmıştır. Ayrıca raporların kendi amaç ve hedefleri doğrultusunda tutarlı olma durumları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu tartışma aracılığı ile çalışma yaşamı ve sağlık ilişkisinin boyutları ve “iş sağlığına” yaklaşımın ve iş sağlığı politikalarının önemi gündeme getirilmek istenmiştir.

___

  • Akder H. Türk Gemi İnşa Sektörünün Öyküsü (Story of The Turkish Shipbuilding Industry). Uluslararası Deniz ve Ticaret. Mayıs: 26-32; 2008.
  • Gemi İnşa Sanayisindeki İş Güvenliği ve Çalışma Şartları Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. TBMM, Dönem 23, Yasama Yılı 2, Temmuz 2008. http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01 /ss295.pdf (Erişim tarihi: 10.09.2009)
  • Tersanelerde İş Sağlığı ve Güvenliği Teftiş Projesi Genel Değerlendirme Raporu 1 (Tersane İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Teftiş Projesi). ÇSGB, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, Yayın No: 17, Nisan 2007. http://www.itkb. gov.tr/files/ tersane.pdf (Erişim tarihi: 02.10.2009)
  • Tuzla Tersaneler Bölgesi İzleme ve İnceleme Komisyonu, Tuzla Tersaneler Bölgesi’ndeki Çalışma Koşulları ve Önlenebilir Seri İş Kazaları Hakkında Rapor. TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu, İstanbul, Şubat 2008.
  • Clerk MJ. Introduction to Working Conditions and En vironment, ILO, Geneva, 1989.
  • Piyal B., İş Sağlığı ve Eylem Politikaları İçin Yöntem Önerisi, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1994.
  • ÇSGB, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, İş Denetiminin Amacı. http://www.itkb.gov.tr/article.php?article_id= 58 (Erişim tarihi: 09.12.2009)
  • Ergör OA, Demiral Y. Piyal YB. A Significant Outcome of Work Life: Occupational Accidents in a Developing Country, Turkey. Journal of Occupational Health 45(1): 74-80; 2003.
  • Mustard C. The broad conceptualization of work and health. In: Economic Evaluation of Interventions for Occupational Health and Safety: Developing Good Practice. Eds. Tompa E, Culyer AJ, Dolinschi R. Oxford University Pres, 2008.
  • Indicators and their sources of information. In: Work and Health Country Profiles. Finnish Institute of Occupational Health, Research Reports 44, Helsinki, 2001: 14-31.
  • Indicators of Occupational Health and Safety Out comes. In: Work and Health Country Profiles. Finnish Institute of Occupational Health, Research Reports 44, Helsinki, 2001: 42-47.
  • Van Dijk FJH, Hulshof CTJ, Verbeek JHAM. Good occupational health practice: concepts and criteria. In: Proceedings of The International Symposium on Good Occupational Health Practice and Evaluation of Occupational Health Services. Ed. Lethinen S. People and Work Research Reports 24, Helsinki, 1999: 11-25.
  • 81 numaralı Uluslararası Çalışma Örgütü sözleşmesi: Sanayi ve Ticarette İş Teftişi Hakkındaki Uluslararası çalışma Sözleşmesi. ILO Kabul Tarihi: 19 Haziran 1947; Kanun Tarih ve Sayısı: 13.12.1950 / 5690 (Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 22.12.1950/17689).
  • Global Code of Integrity for Labour Inspection. International Association of Labour Inspection, 2007.
  • Patterson M. Effective Labour Inspection: Why your country needs us? Forum, International Association of Labour Inspection’s Newsletter, P: 10-12; 2007 (ağ erişimi: http://www.iali aiit.org/iali/download/ IALIForum_ 2007_en.pdf - Erişim tarihi: 08.12.2009).
  • Tuzla Tersaneler Bölgesinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerinin Yetersizliği ile İlgili İddialar Hakkında Alt Komisyon Raporu. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığı, 2008. http://www.tbmm. gov.tr/komisyon /insanhaklari /belge/tuzla_raporu. pdf (Erişim tarihi: 02.10. 2009).
  • Tersanecilik Sektörü ile İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Tuzla Tersaneler Bölgesinin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Araştırma ve İnceleme Raporu, Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu. Tarih: 26.11.2008, Sayı: 2008/1) http://www.tccb.gov.tr/sayfa/cumhurbaskanligi/ddk/ddk25.pdf (Erişim tarihi: 24.12.2009)
  • İstanbul Tuzla Tersaneleri İnceleme Raporu, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) http://test.chp.org.tr/index.php?module=news&page =print&news_id=4820&sid=49db7462c99bb4f6 fad8b4be5f361a80 (Erişim tarihi: 09.10.2009)
  • Tuzla Tersaneleri Bölgesi Gözlem Ve Değerlendirme Raporu. İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği (MAZLUMDER), 2008. http://www. mazlumder. org/haber_detay.asp?haberI D=1162 (Erişim tarihi: 02.10.2009)
  • İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları Listesi Tebliği, ÇSGB. Resmi Gazete: 25 Kasım 2009 Çarşamba, Sayı: 27417.
  • Hämäläinen P, Saarela KL, Takala J. Global trend according to estimated number of occupational accidents and fatal work-related diseases at region and country level. Journal of Safety Research 40: 125–139; 2009.
  • Spiegel JM, LaBonte R, Ostry AS. Understanding “Globalization” as a Determinant of Health
  • Determinants: A Critical Perspective. Int J Occup Envıron Health 10:360–367; 2004.
  • Ergör A. Globalization and Workers’ Health in Turkey. In Globalization and Environmental Health Round Table Disscussion, International Conference on The Effects of And Responses To Globalization, May 31- June 1, İstanbul, 2001.
  • Rosenstock L, Cullen MR, Fingerhut M. Advancing Worker Health and Safety in the Developing World. JOEM, 47(2): 132-136; 2005.
  • Piyal B. Çalışma İlişkilerinde Değişim ve İş Sağlığı ve İş Güvenliği. İş Kanunundaki İş Sağlığı ve Güvenliğiyle İlgili Yeni Yaklaşımlar ve Düzenlemeler Paneli. I.Çalışma Yaşamı ve İş Denetimi Kongresi Kitabı. İş Müfettişleri Derneği, Kasım 2008: 238- 244.l