TÜRKİYE’DE ÇALIŞMA İLİŞKİLERİNDE DÖNÜŞÜMÜN GÜNCEL YANSIMALARI VE EMEK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Sözleşmeli çalışma, çalışanların iş güvence- sizliğini, işsizlik kaygısını ve korkusunu artırmakta, beraberinde sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Bu araştırma, üç kamu hastanesinde hemşire kadro- sunda sözleşmeli olarak çalışan hemşirelerde iş güvencesizliği ile mevcut sağlık durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla planlanmıştır. Kesitsel tipte bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini Kocaeli il merkezindeki üç kamu hastanesinde sözleşmeli olarak çalışan toplam 205 hemşire oluşturmaktadır. Veriler, soru formu ve Genel Sağlık Anketi-12 ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Hemşirelerin yaş ortalaması 24.77±3.32 olup, %17.1’i erkek ve %68.3’ü bekardır. Yarısından fazlası %55.7 sağlık meslek lisesi mezunudur ve %37.6’sı sendika üyesidir. Yak- laşık beşte biri hekim tarafından tanılanmış herhangi bir kronik hastalığa sahiptir. Her üç kişiden birisi %34.7 sağlığını kötü olarak algıladığını ifade etmiştir. Hemşirelerin %45.4’ü iş güvencesizliği, %51.7’si ise gelir güvencesizliği yaşadığını belirt- miştir. Algılanan iş güvencesizliği; kadınlarda erkeklerden %47.1, %37.1 p>0.05 , lise mezunu olanlarda lisans mezunu olanlardan %46.5, %44 p>0.05 ve sendika üyesi olmayanlarda olanlardan %47.7, %41.6 p>0.05 daha fazladır. Çalışma koşullarından memnun olmayanlarda iş güvencesizliği ve gelir güvencesizliği daha yüksektir %60.2, %65.7 p00.5 . Sonuç olarak, bu çalışmada sözleşmeli çalışan hemşirelerin iş güvencesizliği ve gelir güvencesizliği sorunlarını yaşadığı belirlenmiştir. Sözleşmeli çalışanlarda iş güvencesizliği ve bunun sağlık çalışanları üzerine etkilerini inceleyen bilimsel çalışma sayısının artırılması, istihdam biçimi ayrımı yapılmaksızın tüm sağlık çalışanlarına yönelik kamusal finansmanlı ve parasız işçi sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yaşama geçirilmesi çalışmanın başlıca önerileri arasındadır. Anahtar Kelimeler: İş güvencesizliği, sözleşmeli çalışma, algılanan sağlık, genel sağlık anketi, hemşire, sağlık çalışanlarının sağlığı.

PDF

___

1. “Bakan Ali Babacan, ‘kölelik yasasını’ savundu” http://www.evrensel.net/haber.php?haber_id=54126 Erişim Tarihi: 25.8.2009“Ali Babacan: Özel istihdam büroları AB müktesebatında var, bizden bu bekleniyor”http://www.radikal.com.tr/Radikal. aspx?aType=RadikalHaberDetay&ArticleID= 944271&Date=09.07.2009&CategoryID=101 Erişim Tarihi: 25.8.2009
2. Jessop, B., Hegemonya, Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet, (Der. Betül Yarar, Alev Özkazanç), İletişim Yayınları, 2005;57
3. Yücesan-Özdemir, G., Özdemir A. M., Sermayenin Adaleti Türkiye’de Emek ve Sosyal Politika, Dipnot Yayınları, 2008; 102-104
4. TİSK, Lizbon Stratejisi: Unice Görüşü ve Ülkemiz İçin TİSK Önerileri, TİSK Yayınları, 2004; 35-40 http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj=ic&id=1301 Erişim Tarihi: 24.8.2009
5. Süral, N., 4857 Sayılı İş Kanunumuzda Esneklik Açılımları, İşveren Dergisi Eki, TİSK, 2007;17
6. Pirler, B., “İstihdam Paketi ve Ötesi”, İşveren Dergisi, 2008; 8: 6-7
7. “Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanvekili Kayseri Milletvekili Mustafa Elitaş ve Yalova Milletvekili İlhan Evcin’in; İş Kanunu, İşsizlik Sigortası Kanunu ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (2/476)”, http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01 /ss415.pdf, Erişim Tarihi: 30.7.2009
8. “5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”,http://rega. basbakanlik.gov.tr/main.aspx?home=http://rega. bas bakanlik.gov.tr/eskiler/2008/05/20080526.htm&m ain= http://rega.basbakanlik. gov.tr/eskiler/2008/05 /20080526.htm,Erişim Tarihi: 24.8.2009
9. “5921 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu İle Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, http://rega. bas bakanlik.gov.tr/main.aspx?home=http://rega. bas bakanlik.gov.tr/eskiler/2009/08/2009 0818.htm &main=http://rega.basbakanlik.gov.tr/eskiler /2009/08/20090818.htm, Erişim Tarihi: 24.8.2009
10. TÜRK-İŞ, Yeni Kölelik Düzeni Olan Kiralık İşçilik Kabul Edilemez, 2009 http://www.turkis.org.tr/ source.cms.docs/turkis.org.tr.ce/docs/turk_isg %C3%B6rusu.pdf Erişim Tarihi: 25.8.2009
11. TİSK, İşveren Dergisi, 2009; 8:35-40
12. Kutlu, D. “Kıdem tazminatı gerçekten kaldırılmayacak mı?”, 2009, http://www.sendika.org/yazi.php?yazi_ no=24624 Erişim Tarihi: 25.8.2009
13. TÜİK,Kurumsal olmayan sivil nüfusun yıllar ve cinsiyete göre işgücü durumu, http://tuikrapor.tuik. gov.tr/reports/rwservlet?isgucu&report=isg_ durum_web_tur_top_2000_x.RDF&desformat= html&p_tur=1&p_kod=1&p_yas=15&p_ yas1=999&p_YIL1E=999999&ENVID=isgucu Env Erişim Tarihi: 26.8.2009
14. TÜİK, İşgücüne dahil olmama nedenine göre işgücüne dahil olmayanlar http://tuikrapor.tuik.gov.tr/ reports/ rwservlet?isgucu&report=haric_web_tur_top_ 2000_x.RDF&desformat=html&p_tur=1&p_kod =1&p_yas=15&p_yas1=999&p_x=kod_tab 4&p_x1=1&p_x2=2&p_x3=3&p_x 4=4&p_x5=5&p_x6=6&p_x7=7&p_x8= 8&p_x9=9&p_x10=10&p_x11=11&p_ x12=12&p_x13=13&p_x14=14&p_YIL1E= 999999&ENVID=isgucuEnv Erişim Tarihi: 26.8.2009
15. TÜİK, Hanehalkı İşgücü İstatistikleri (Haziran 2009), http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=4117 Erişim Tarihi: 20.9.2009