TÜRKİYE TARIMI ÜZERİNE GÖZLEMLER

Tarımsal yapıları hangi temel toplumsal ilişki karakterize etmektedir? Köylülüğün bu ilişkideki konumu hakkında neler söylenebilir? Belli zaman aralıklarında hararetli tartışmalara da sahne olmuş olan son yüz-küsur yıllık tarım literatürü, bu iki soru temelinde -kuşkusuz kimi fireleri de göze alarakrahatlıkla sınıflandırılabilir. Sınıflandırıcı bu soruları, ana-akım ve eleştirel tarım çalışmalarının her ikisine aynı şekilde yöneltmek mümkündür. Her iki yaklaşım arasındaki temel farklılık, sınıflandırıcı sorulara dayanak teşkil eden problematikle/sorunsalla ilgilidir. Eleştirel tarım çalışmaları içi bu problematik, toplumsal devrim stratejileri ve ittifaklar işçi-köylü ittifakı sorunu olmuştur. Ana-akım yaklaşımlar bakımından ise iktisadi ve toplumsal kalkınmanın kapitalist düzen içinde gerçekleştirilmesi hususundan söz edilebilir

___

  • 1. Yazının bu bölümü büyük ölçüde bu yıl yayımlanan kitabımın sonuç bölümünden alınmıştır. Kitap için bkz. Metin Özuğurlu (2011) Küçük Köylülüğe Sermaye Kapanı: Türkiye’de Tarım Çalışmaları ve Köylülük Üzerine Gözlemler, Ankara: Nota Bene Yayınları, (s. 115-120).
  • 2. Henry Bernstein’in 1970’lerde geliştirdiği “yenidenüretim sıkıştırması (reproduction squeeze)’’ tezini bana anımsatan Hocam Profesör Mehmet Ecevit’e yeri gelmişken teşekkür etmek isterim