Gülengül MERMER, Meral TÜRK, Raika DURUSOY

KADIN KUAFÖRLERİNİN ÇALIŞMA KOŞULLARI VE MESLEKİ SAĞLIK SORUNLARI

Özet Kuaförler kapalı ortamlarda, sürekli olarak ayakta ve yoğun bir iş temposu ile çalışmaktadırlar. Bu araştırmanın amacı, İzmir ili Bornova ilçesinde İzmir Kuaförler Odası’na kayıtlı kadın kuaförlerinin çalışma koşulları ve meslekten kaynaklanabilecek sağlık sorunlarını belirlemektir. Tanımlayıcı tipteki bu çalışmanın evrenini Bornova Kuaförler Odası’na kayıtlı kadın kuaför ve güzellik salonları oluşturmaktadır ve evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiş, örnek seçilmemiştir. Kayıtlı toplam 211 işyerinden halen açık olanların %90.5’ine ulaşılmıştır. Bu işyerlerinde çalışmakta olan 191 kişiye 10 Ekim – 28 Aralık 2009 tarihleri arasında yüz yüze anket uygulanmıştır. Ankette sosyodemografik özellikler, çalışma koşulları, iş öyküsü, meslek öncesi ve şimdiki sağlık öyküsü konusunda toplam 89 soru yer almıştır. Kuaför çalışanlarının yaş ortalaması 26.5±7.2’ydi. Katılımcıların %53.9’u kadın, %58.1’i ilköğretim mezunuydu ve kuaförlük işinde ortalama 11.3±8.3 yıldır çalışmaktaydılar. Çalışanların %22.5’inin sosyal güvencesi yoktu. Grubun %37.7’si usta/kalfa, %50.8’i salon sahibi/ortaktı. %24.6’sı haftanın yedi günü çalışmaktaydı. %92.1’inin çalışma süreleri uzayabilmekte, %86.9’u fazla mesai ücreti almamakta, %18.3’üne yemek molası verilmemekte, %81.7’i sürekli ayakta çalışmaktaydı. Kuaförlerin %5.8’i cilt sorunu olduğunu, %38.7’si konjonktivit olduğunu, %57.7’si omuzlarda, %19.2’si dirseklerde, %59.1’i boyunda, %51.2’si bacaklarda ağrılarının olduğunu ve %34,6’sı varis sorunu olduğunu belirtmiştir. Kuaförlerin %60.2’si kendini stresli hissettiğini, %62.1’i kendini yorgun hissettiğini, %35.8’i uyku sorunu olduğunu, %16.2’si sık nezle olduğunu ifade etmiştir. Katılımcıların %66.0’sı ellerini korumak için eldiven veya krem kullandığı, %45.5’i Hepatit B’ye karşı aşılı olmadığını belirtmiştir. Kuaför çalışanlarının ağırlıklı olarak kimyasal, ergonomik ve psikososyal tehlikelere maruz kaldıkları, kas iskelet sistemi ve stres gibi sorunlar yaşadıkları görülmektedir. Bu konularda gereken önlemlerin alınması için farkındalığın artırılması ve ergonomik değerlendirmelerin yapılması için üniversite-meslek odaları ile işbirliği yapılmalıdır. Ayrıca çalışanların güvencesiz çalışma koşullarının düzeltilmesi açısından girişimlerde bulunulması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kuaför, çalışma koşulları, sağlık sorunları

Hairdressers’ Working Conditions And Occu- pational Health Problems

Hairdressers work in closed environments,constantly standing up and in an intense pace ofwork. The aim of this study is to determine theworking conditions and occupational health problems of hairdressers registered to the professionalorganization of Beauty Salons, in Izmir.For this descriptive study, 90.5%of the 211establishments registered to the chamber ofBeauty Salons were contacted. 191 hairdresserswere interviewed in November-December 2009.The questionnaire included a total of 89 questionsconcerning socio-demographic characteristics,working conditions, professional experience, theircurrent health status and their health status before starting hairdressing.The mean age of hairdressers was 26.5±7.2,53.9%were women, 58.1%were graduated fromprimary school and 22.5%did not have social security. They were working as hairdressers since11.3±8.3 years. Among the group, 50.8%wereshop owners/shareholders. 24.6%were workingseven days per week. 92.1%had prolongation oftheir working hours, of which 86.9%did not receive extra payments, 18.3%did not have lunch breaks, 81.7%worked constantly standing up. Amongparticipants, 5.8%currently had dermatologicproblems, 38.7%had conjunctivitis. 57.7%hadpain in the shoulders, 19.2%at the elbow, 42.6%atthe wrist, 59.1%at the neck, 51.2%in the legs and40.2%had varicose veins. 60.2%of hairdressers feltstressful, 62.1%had fatigue, 35.8%sleeping problems and 16.2%had frequent rhinitis. Among participants, 80.1%used either gloves or moisturizingcream to protect their hands and 44.5%were notvaccinated against hepatitis B.Hairdressers were especially exposed to chemical, ergonomic, psychosocial hazards and theyencountered orthopedic problems and stress.Awareness should be increased and ergonomicassessments should be conducted with the collaboration of universities and trade unions. Thesafety of hairdressers’ working conditions shouldbe improved

Keywords:

Hairdresser, working conditions, health problems,

PDF

___

Hollund BE, Moen BE, Lygre SH, Florvaag E, Omena as E. “Prevalence of airway symptoms among hairdressers in Bergen, Norway”, Occup Environ Med 2001;58: 780-5.
Hollund BE, Moen BE. “Chemical Exposure in Hairdresser Salons: Effect of Local Exhaust Vetilation”
Bergen, Norway, British Occupational Hygiene Society 1998; 42/ 4: 277-281.
Ocakçı A, Berk Z, Sala G. “Çocuk Emeği Kuaför Çırakları ve İş Riskleri”, Çalışma Ortamı 2000; 49.
Winder C. “Chemical hazards and health effects of hairdressing”, J Occup Health Safety Aust NZ 1993;9: 359-71.
Canyılmaz D. “Berber ve Kuaför Hizmetlerinde DAS Uygulamaları”, 6. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi 2009: 407-416. http://www.das.org.tr/kitaplar/ kitap2009/pdf/407- 416%20Demet%20Canyilmaz.pdf Erişim Tarihi 23 Ekim 2013.
Kişioğlu N, Öztürk M, Uskun E, Doğan M. “Isparta'daki Kuaför Ve Güzellik Salonlarında HIV/AIDS Konusunda Bilgi ve Tutum Değerlendirmesi”, Türk HIV&AIDS Dergisi. 2004; 7 (1): 14-22.
Şahin NH, Bilgiç D, Esen Ü, Çetinkaya R, Tozoğlu Z. “Bayan Kuaförü Çalışanlarının Hepatit B’ye İlişkin Bilgi ve Uygulamalarının Belirlenmesi”, TAF Preventive Medicine Bulletin 2009; 8 (2): 147-154
T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Hepatit B Hastalığı Hakkında Genelge. Tarih: 4 Haziran 1998, Sayı: 6856.
Hıdıroğlu S, Karavuş M, Topuzoğlu A, Şalva T. “Manikür-Pedikür Yapan Kadın Berberlerin Hepatit B Hakkındaki Bilgi Tutum ve Davranışları”, TSK Koruyucu Hekim Bül. 2006; 5:276-286.
Başer S, Evyapan Fişekçi F, Özkurt S, Denizli İlindeki Kuaförlerde Mesleki Astım Prevelansı ve Erken Hava Yolu Etkilenmesi, Turkiye Klinikleri Arch Lung 2007;8 (1):14-8.
Bretagne GE. “Evaluation Et Prevention Des Risques Dans Les Salons De Coiffure, Documents Pour Les Medecins Du Travail”, No: 99, 315- 349, trimestre 3, 2004.
Amodeo M, Boudot H, Desfray E, Ducrot-Henry L, Gomis C, Seneque B, Demmuid JP, Regin S, Guinot P. “La Coiffure: Une Enquete De Terrain En Cote-d’Or, Pour Les Medecins Du Travail, No: 99, 367- 381, trimestre 3, 2004.
Yenigün A, Çetmen A, Pektaş E, Karayel E, Özcan N. “Aydın’da Kuaför Çıraklarında Solunum ve Deri Bulgularının Sıklığı”, Asthma Allergy Immunol 2010;8:77-87.
Leino T, Kahkönen E, Saarinen L, Henriks-Eckerman ML, Paakkulainen, H. “Working Conditions and health in Hairdressing Salons”, Applied Occupational
and Environmental Hygiene, 1999;14 (1): 26-33.
Zorba E, Karpouzis A, Zorbas A, Bazas T, Zorbas S, Alexopoulos E, Zorbas I, Kouskoukis K, Konstandinidis
T. “Occupational dermatoses by type of work in Greece”, Saf Health Work. 2013 Sep;4 (3):142-8. doi: 1016/j.shaw.2013.06.001. Epub 2013 Jul 20.
Rylander, L, Axmon, A, Toren, K, Albin, M. “Reproductive outcome among female hairdressers”, Journal of Occupational and Environmental Medicine 2002, 59, 517–522.l