Fevziye ÇETİNKAYA, Zeynep BAYKAN, Melis NAÇAR

Yetişkinlerin aile hekimliği uygulaması ile ilgili düşünceleri ve aile hekimlerine başvuru durumu

AMAÇ: Bu çalışmanın amacı yetişkin kişilerin aile hekimliğine bakış açıları ve aile hekimliği hizmetlerinden yararlanma durumlarını belirlemektir. YÖNTEM: Tanımlayıcı tipteki bu çalışma Kayseri il merkezindeki 18 yaş üstü 485 kişi üzerinde yürütülmüştür. BULGULAR: Araştırma grubunun yaş ortalaması 41,9±14,3 olup % 46,4’ü erkektir. Araştırma grubunun %50,1’i aile hekimliği uygulamaları hakkındaki bilgilerinin yeterli olduğunu düşünmektedir. Kendisinde ya da aile bireylerinden birisinde herhangi bir sağlık sorunu olduğunda genellikle aile hekimini tercih ettiklerini belirtenlerin oranı %49,7’dir. Araştırma grubunun %23,9’u hekim seçme ve değiştirme hakkına sahip olduklarını bilmemektedir. Şimdiye kadar aile hekimini değiştirenlerin oranı %12,0, değiştirmeyi düşünenlerin oranı %9,5’dir.Araştırma grubunun %27,2’si aile sağlığı elemanlarını tanıdıklarını ve sadece %12,4’ü aile sağlığı elemanınca evde ziyaret edildiklerini söylemişlerdir. Araştırmaya katılanların %61,8’i aile hekimliği uygulamasını genel olarak başarılı bulduğunu, %83,1’i ülkemiz için uygun bir sağlık hizmeti olduğunu belirtmiştir. Aile bireylerinin başvurusu değerlendirildiğinde; araştırma grubunda yer alan 1.693 kişiden aile hekimine başvuru oranı %76,3’dür. Başvuru oranı kadınlarda, yaşlılarda ve çocuklarda yüksektir. SONUÇ: Katılımcıların aile hekimliği uygulaması hakkında az da olsa bir fikre sahip oldukları, ancak ilk başvuru yeri olarak tercih etmedikleri ve aile hekimlerinden yeterince koruyucu hizmet almadıkları görülmüştür.

Adults perspective about family medicine and the status of service utilization

AIM: The aim of this study is to determine the adult’s perspective about family medicine and the status of service utilization. METHOD: This descriptive study was conducted on 485 adults aged 18 and over in the city center of Kayseri Province. RESULTS: The mean age of the study sample was 41.9±14.3 and 46.4% of the sample was male. Of the group, 50.1% of them thought that they had enough knowledge about family medicine practices. When family members or they have any health problem 49.7% of them usually prefer their family physicians. 23.9% of the study group didn’t know if they had the right to choose and change their family physicians. The rate of people who had already changed their family physician was 12. 0% and 9.5% of them intended to change. The proportion of the women who knew their “family medicine personnel” was 27.2%, only 12.4% of them stated that they had been visited at home. The rate of the people who had found the family medicine practice as “successful” was 61.8 % and also 83.1 % mentioned that it is an appropriate health care system for our country. When the utilization status of 1,693 family members from family physicians; the application rate was found to be 76.3%. This rate is significantly high in women, old age people and children. CONCLUSION: We found that people don’t prefer family medicine as a place of first application although they have more or less knowledge about family medicine. Most of them didn’t get enough preventive services from their physicians.

PDF

___

1. Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun, 09.12.2004 tarihli ve 25665 sayılı Resmi Gazete.
2. Sağlık Bakanlığı. Aile Hekimliği Türkiye Modeli. 1. Baskı. Ankara: Mavi Ofset Yayınları; 2004. p.35-40.
3. Sağlık Bakanlığı. Aile Hekimliği Kurs Notları. 1. Baskı. Ankara: Ata Ofset Tanıtım ve Matbaacılık; 2004. p.7-223
4. Dinç G. Birleşik Krallık Sağlık Sistemi. 1. Baskı. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Matbaası; 2009.p.1-83.
5. Dikici MF, Kartal M, Alptekin S, Çubukçu M, Ayanoğlu AS, Yarış F. Aile hekimliğinde kavramlar, görev tanımı ve disiplininin tarihçesi. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 2007; 27(3):412-418.
6. Saatçi E, Sezer H. Dünyada Aile Hekimliği Uygulamaları. Çağlayaner H, editör. Aile Hekimliği 2. Baskı. İstanbul: İletişim Yayıncılık;1996. p.49- 70.
7. Green LA, Phillips RL, Fryer GE. The Nature of Primary Medical Care. In: Jones R, Britten N, Culpepper L, Gass D, Grol L, Mant D, Silagy C, eds. Oxford Textbook of Primary Medical Care.1 st ed. New York: Oxford University Press; 2004.p.3- 10.
8. Starfield B, Leiyu SHI, Macinko J. Contribution of Primary Care to Health Systems and Health. Milbank Quarterly 2005; 85(3): 457-502.
9. Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği, Resmi Gazete Tarihi: 25.05.2010 Resmi Gazete Sayısı: 27591.
10. Kavuncubaşı Ş. Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi. 1. Baskı. Ankara: Siyasal Kitabevi; 2000.
11. Kaya S. Sağlık Hizmetlerinde Sürekli Kalite İyileştirme. 1. Baskı. Ankara: Feryal Matbaacılık; 2005.p.60-75.
12. Yılmaz M. Sağlık Bakım Kalitesinin Bir Ölçütü: Hasta Memnuniyeti. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2001; 5(2):69–74.
13. Özer A, Çakıl E. Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyetini Etkileyen Faktörler. Tıp Araştırmaları Dergisi 2007;5(3):140-3.
14. Alagöz UÖ, Tengilimoğlu D, Ünalan D. Kayseri İli Develi İlçesi'nde hizmet kullanıcıların bakış açısı ile aile hekimliği sistemi. Hastane Dergisi 2010;12 (66):106-113.
15. Bambala ÖÖ, Lağarlıa T, Eser E, Filibeli M, Bilecenoğlu T, Çivi G et al. Manisa Merkez Yarı Kentsel Bölgede Bir Aile Sağlığı Birimine Kayıtlı Kadınlarda Bazı Birinci Basamak Sağlık Hizmet Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 2010;8(3):176-190.
16. Öztek Z. Türkiye‘De Sağlıkta Dönüşüm Programı Ve Aile Hekimliği. Hacettepe Tıp Dergisi 2009;40(1):6-12.
17. Elbek O. Adaş EB. Sağlıkta Dönüşüm: Eleştirel Bir Değerlendirme. Türk Psikiyatri Derneği Bülteni 2009; 12 (1): 33-43.
18. Naçar M, Çetinkaya F, Öztürk Y. Kayseri ilinde 15- 49 yaş grubu kadınların sağlık ocağından yaralanma durumu ve beklentileri. STED 2004;13(3):106-9.
19. Öztürk A, Naçar M, Aslan A, Gün İ, Çetinkaya F. Kayseri sağlık grup başkanlığı bölgesinde yaşlıların sağlık hizmetlerinden yararlanma durumu. Türk Geriatri Dergisi 2002;5(4):138-43.
20. Sünter AT., Dabaş K, Canbaz S, Pekşen Y. Samsun İl Merkezinde Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyeti. OMÜ Tıp Dergisi 2003; 20(3):135-9.
21. Şenol V, Çetinkaya F, Balcı E. Kayseri kent merkezinde genel popülasyonda sağlık hizmetleri kullanımı ile ilişkili faktörler. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi 2010;30(2):721-30.
22. Şahin M, Eğri M. Malatya Yeşilyurt ilçesinde hastane hizmetlerinin kullanımı ve etkileyen faktörler. Toplum ve Hekim 1998; 132(4): 300-309.
23. Pehlivan E, Genç M, Karaoğlu L, Özer A, Güneş G, Kurçer MA. Malatya'da Sağlık Hizmetlerinin Kullanımı ve Hasta Memnuniyeti. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi 2001;8(2):72-78.
24. İlhan MN, Tüzün H, Aycan S, Aksakal FN, Özkan S. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların sağlık hizmeti kullanma özellikleri ve bazı sosyoekonomik belirteçlerle değişimi: sağlık reformu öncesi son saptamalar. Toplum Hekimliği Bülteni 2006; 25(3): 33-41.
25. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Memnuniyeti. Ankara: Opus Basın Yayın; 2010.
26. Aslan D, Akın A, Akman B, Altınkurt E, Aktaş G, Akgül G et al. Ankara’da Bir Sağlık Ocağına Başvuran 15 yaş ve Üzeri Kişilerin Sunulan Bazı Hizmetler ve Özel Olarak da Döner Sermaye Uygulamaları ile İlgili Görüşleri. Sağlık ve Toplum 2005;15(1):71-76.
27. Kapaklı E, Kök Z, Salgar K, Emin N, Başaran E, Yaylı F. Moda Sağlık Ocağına Başvuranların Verilen Hizmetlerle İlgili Değerlendirmeleri. STED 2005; 14(3):55-61.
28. Akıllı A, Genç M. Şanlıurfa İli İlçesi Merkez Sağlık Ocağına Başvuran Hastaların Sağlık Hizmetlerini Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2007;14(2):95- 99.
29. Baykan Z, Özkan S, Maral I. Ana-çocuk sağlığı aile planlaması merkezine başvuran kadınların hizmetten memnuniyet durumları. Erciyes Tıp Dergisi;26(3):98-104.