SAFEVİ ELÇİSİ ŞAH KULU HAN’IN 1568 YILINDA EDİRNE SARAYI’NDA HUZURA KABULÜ

Safevi elçisi unvanıyla Nahcivan ve Revan hâkimi Şah Kulu Han, 1567’de Sultan II. Selim’in cülûsunu tebrik etmek ve Kanuni Sultan Süleyman için taziyede bulunmak amacıyla İstanbul’a geldi. Elçi heyeti, II. Selim’in o sırada Edirne’de bulunmasından dolayı İstanbul’daki üç günlük ikametlerinin ardından Edirne’ye geldi. Şah Kulu ve beraberindeki heyetin kabulü, Saray-ı Cedid-i Amire’de gerçekleşti. Heyet, huzura kabul edilip dönene kadar Edirne’de ikamet ettiler. Şah Kulu’nun ziyareti, II. Selim dönemi Osmanlı-Safevi ilişkilerini belirleme açısından önem arz etmektedir. Bu ziyaretle Safevi İmparatoru Şah Tahmasb, gönderdiği zengin hediyelerle Osmanlı Devleti’ni etkilemeye çalıştı. Buna karşılık Osmanlı Devleti de gelen elçi heyetini en iyi şekilde ağırlama gayretinde bulundu. Elçi heyetinin bu ziyareti ile Kanunî döneminde yapılan Amasya Anlaşması tekrar onaylandı ve II. Selim döneminde de Osmanlı-Safevi sulhu devam etti.

Anahtar Kelimeler:

II. Selim, Şah Tahmasb, Şah Kulu Han, Osmanlı Devleti, Safevi Devleti

AUDIENCE OF THE SAFAVID AMBASSADOR SHAH-KULU IN EDIRNE PALACE IN 1568

Shah Kulu Khan, the ruler of Nakhichevan and Revan with the title of Safavid ambassador, came to Istanbul to congratulate Sultan Selim II’s enthronement and condolence for Suleiman the Magnificent in 1567. The delegation stayed in Istanbul for three days and then came to Edirne due to the fact that Selim II was in Edirne for wintering. The acceptance of Shah Kulu and accompanying delegation took place in Saray-ı Cedid-i Amire. The delegation stayed in Edirne until they were accepted and returned to audience. Shah Kulu’s visitation has very important role in terms of determining the Ottoman–Safavid relations during Selim II period. With this visit, the Safavid Emperor Shah Tahmasb tried to influence the Ottoman Empire with the rich gifts he sent. In response to this, the Ottoman Empire tried to entertain the ambassador delegation in the best way. With this visit of the ambassador delegation, the Amasya treaty made during the Suleiman the Magnificent period was re-approved and the peace between Ottoman and Safavid was continued during the reign of Selim II.

Keywords:

Selim II, Shah Tahmasb, Shah Kulu Khan, Ottoman, Safavid,

PDF

___

7 Numaralı Mühimme Defteri (975-976/1567-1569), C. I, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara 1998, Hüküm No: 176, 280, 281, 378, 379, 415, 424, 549, 579, 619, 733, 744, 745, 746, 747, 756, 823, 833, 843, 844, 845, 925, 927, 1156.
7 Numaralı Mühimme Defteri (975-976/1567-1569), C. II, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara1998, Hüküm No: 1231, 1233, 1292, 1788, 1789, 1805, 1806, 1933.
7 Numaralı Mühimme Defteri (975-976/1567-1569), C. III, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara1998, Hüküm No: 1984.
Akım, Pınar, II. Selim Dönemi Elçi Kabulleri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2013.
Arıcak, Sinem, “Gifts in Motion: Ottoman-Safavid Cultural Exchange, 1501-1618”, University of Minnesota, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2012.
BOA, A. DVNSMHM.d., 7/1092, 17 Şevval 975 (15 Nisan 1578)
Çağman, Filiz, “Şahnâme-i Selim Han ve Minyatürleri”, Journal of Art History, S. 5, Ocak 1973, s. 411-442.
Çetin, Firdevs, “Osmanlı-Safevi Rekabetinin Osmanlı Resmî İdeolojisine Etkisi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 2, Aralık 2011, s. 12-28.
Çiftçi, Hilal, Osmanlı-Safevi İlişkilerinin Diplomatik Dili, Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çankırı 2015.
Dağlar, Mehmet, “Ulama sultan-ı Tekelü ve Osmanlı Devleti’ne ilticası” Vakanüvis- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, Mart 2016, s. 180-189.
Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C. II, Türkiye Yayınevi, İstanbul 1972.
Düzbakar, Ömer, “ XV-XVIII. Yüzyıllarda Osmanlı Devleti'nde Elçilik Geleneği ve Elçi İaşelerinin Karşılanmasında Bursa’nın Yeri”, Uluslararası Sosyal Araştırmaları Dergisi, S. 2/6, 2009, s. 182-194.
Emecen, Feridun M., “Kanuni Süleyman Devri”, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, C. X, Çağ Yayınları, İstanbul 1989.
Emecen, Feridun M., “Selim II”, DİA, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2009, s. 414-418.
Emecen, Feridun M., “Süleyman I”, DİA, C. XXXVIII, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul 2010, s. 62-74.
Eyice, Semavi, “Elçi Hanı”, DİA, C. XI, İstanbul 1995, Diyanet Yayınevi, s. 15-18.
Feridun Ahmed Bey, Nüzhet-i Esrârü'l-Ahyâr der-Ahbâr-ı Sefer-i Sigetvar, Yay. Haz. Ahmet Aslantürk-Günhan Börekçi, Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul 2012.
Feridun Bey, Münşeat Mecmuası, C. II, İstanbul 1274.
Gökbilgin, M. Tayyip, Kanuni sultan Süleyman, Yay. Hazl. Sabri Can Sannav, Kronik Kitap, İstanbul 2019.
Hamidreza Mohammednejad, Osmanlı-Safevi İlişkileri (1501-1576), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2015.
Hammer-Prugstall, Joseph Von, Büyük Osmanlı Tarihi, C. VI, Üçdal Neşriyat 2015, s. 225.
İpşirli, Mehmet, “Elçi”, DİA, C. XI, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul 1995, s. 3-15.
Kılıç, Dündar Ali, “Osmanlı Saray Törenlerinin Üsküdar’a Yansıması”, Üsküdar Sempozyumu, 23-25 Mayıs 2003, s. 90-96.
Kılıç, Dündar Ali, İmparatorluk Seremonisi, Tarih düşünce Kitapları, İstanbul 2004.
Kılıç, Remzi, Kanuni Devri Osmanlı İran Münasebetleri (1520-1566), IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2006.
Kılıç, Remzi, Osmanlı-İran Siyasî Anlaşmaları, Tez Yayınları, İstanbul 2001.
Kütükoğlu, Bekir Osmanlı-İran Siyasi Münasebetleri (1578-1612), İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul 1993.
Kütükoğlu, Mübahat, “XVII. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Fevkalade Elçilerin Ağırlanması”, Türk Kültürü Araştırmaları, Prof. Dr. Ercüment Kuran’a Armağan, XXVII/1-2, Ankara 1989, s. 199-231.
Mansuroğlu, Mecdud, “Elçi”, İA, C. IV, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1964, s. 231.
Sak, İzzet, “1136-1141 Yılları Arasında İstanbul'a Gelen İran Elçilerinin Bazı Masrafları”, Selçuk Üniversitesi, EdebiyatFakültesi Dergisi, 2006, S. 16, s. 117- 161.
Selânikî Mustafa Efendi, Tarih-i Selânikî, C. I, (Yay. Haz. Mehmet İpşirli), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1999.
Şeker, Mehmet, “Hilʻat”, DİA, C. XVIII, İstanbul 1998, s. 22-25.
Topaktaş, Hacer, “Osmanlı Diplomasisinde “Tayinat” Sisteminin Uygulanışı ve Kaldırılışı (1794) Üzerine Bazı Tespitler”, Akademik İncelemeler Dergisi, C.X, S. 1, 2015, s. 31-49.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1998, s. 276.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C. II, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2011.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C. III/I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2011.
Ünyay Açıkgöz, Fatma “XVII. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Hediye ve Hediyeleşme (Padişahlara Sunulan ve Padişahların Verdiği Hediyeler Üzerine Bir Araştırma)”, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2012.
Yıldırım, İbrahim, Edirne Sarayı’nda ve Topkapı Sarayı’nda Minyatürlere Yansıyan Elçi Kabul Sahnelerindeki Osmanlı Devleti’nin Diplomatik Gücü, Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. I, S. 1, 2012, s. 76-287.
Yıldırım, İbrahim, Osmanlı Devleti’nde Elçi Kabulleri, Kitap Yayınevi, İstanbul 2014.