MİTOLOJİNİN SİNEMADA MODERN YORUMU: “NERDESİN BE BİRADER?” ve “KUTSAL GEYİĞİN ÖLÜMÜ” FİLMLERİNDE ÇAĞDAŞ ODYSSEUS ve AGAMEMNON HİKÂYELERİ

Mitoloji, eski toplumların doğaya, insan ilişkilerine, tarihsel olaylara ve dine dair inanış ve düşünüşlerini içeren söylemsel bir pratik olarak tanımlanmaktadır. Her kültürün ve ulusun kendi efsaneleri, tanrıları, kahramanları, canavarları ve mucizeleri mitolojik anlatılarda yer almaktadır. İnsanın kendi varlığını ve dünyayı anlamlandırmasında yol gösterici olma niteliği taşıyan bu mitolojik anlatılar edebiyat, resim, tiyatro, heykel, müzik ve sinema gibi alanlarda yeniden üretilerek günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Mitolojiyi ilham kaynağı olarak sıklıkla kullanan sinemada genel eğilim, mitolojik öyküyü birebir uyarlayarak epik-fantastik film türü içinde sunmaktır. Bunun yanı sıra mitolojiye modern yorum getirme çabası taşıyan anlatılar da bulunmaktadır. Ancak mitolojiyi referans alırken hangi yöntem tercih edilirse edilsin, mitolojik metnin iyi/kötü, doğru/yanlış, adalet ve ahlak gibi kavramlar hakkındaki ideolojik alt-metinleri değişmemektedir. Çalışmada amaçlanan; sinemada mitolojinin modern yorumları ve mitolojik metin arasındaki ilişkiyi sadakat ve farklılık bağlamında inceleyerek, yeniden yorumlamanın ideolojik ve kültürel göndermelerini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda Nerdesin Be Birader? (2000, yön. Joel&Ethan Coen) ve Kutsal Geyiğin Ölümü (2017, yön. Yorgos Lanthimos) filmleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mitoloji, Sinema, İdeoloji

MODERN INTERPRETATION OF MYTHOLOGY IN CINEMA: MODERN ODYSSEUS and AGAMEMNON STORIES IN THE “O BROTHER, WHERE ART THOU?” and “THE KILLING OF A SACRED DEER” MOVIES

Mythology is defined as a discursive practice which involves the beliefs and thoughts of ancient societies on nature, human relations, historical events and religion. Each culture and nation has its own myths, gods, heroes, monsters, and miracles in mythological narratives. These mythological narratives, which are the guiding lights of man's own existence and the meaning of the world, are reproduced in the fields of literature, painting, theater, sculpture, music and cinema and continue to survive until today. The general trend in cinema, which often uses mythology as an inspiration source, is to adapt the mythological story and present it in an epic-fantasy film genre. Furthermore, there are various forms of narratives which pave the way to creating modern interpretation of mythology. Nonetheless, even though the preferred methods of using mythological references vary, the ideological subtexts of the mythological texts which hold concepts such as good/bad, right/wrong, justice and morality at their core remain the same. The object of this study is to analyse the relationship between the modern interpretations of mythology in cinema and the mythological text in relation to the concepts of loyalty and difference in order to reveal the ideological and cultural implications of reinterpretation. Within this frame, the movies O Brother, Where Art Thou? (2000, Joel & Ethan Coen) and The Killing of a Sacred Deer (2017, Yorgos Lanthimos) are explored as case studies. Despite the fact that the movies in question are different in terms of style, atmosphere and story, both movies manifest common points in terms of ideological associations.

Keywords:

Mythology, Ideology, Cinema,

PDF

___

Barthes, R. (1998). Çağdaş Söylenler, (Çev. T. Yücel), İstanbul: Metis Yayınları.
Bayat, F. (2005). Mitolojiye Giriş, Çorum: Karam Yayınları.
Bonnard, A. (2004). Antik Yunan Uygarlığı I: İlyada’dan Parthenon’a, (Çev. K. Kurtgözü), İstanbul: Evrensel Basım.
Campbell, J. ve Moyers, B. (2007). Mitolojinin Gücü Kutsal Kitaplardan Hollywood Filmlerine Mitoloji ve Hikâyeler, (Çev. Z. Yaman), İstanbul: MediaCat Yayınları.
Coleman J.A. (2007). The Dictionary of Mythology: An A-Z of Themes, Legends and Heroes, London: Arcturus.
Çoban, B. (2003). Söylem, İdeoloji ve Eylem: İktidar ve Muhalefet Arasındaki Mücadeleyi Çözümleme Denemesi, Editör B. Çoban, Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji, (pp. 245-284). İstanbul: Su Yayınevi.
Eliade, M. (2001). Mitlerin Özellikleri, (Çev. S. Rifat), İstanbul: Om.
Erhat, A. (2004). Mitoloji Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, (Çev. S. İrvan), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Hansen, W. (2018). Yunan ve Roma Mitolojisi, (Çev. Ü.H. Yolsal), İstanbul: Say Yayınları.
Homeros (2008). İlyada, (Çev. A. Erhat ve A. Kadir), İstanbul: Can Yayınları.
Homeros (2008). Odysseia, (Çev. A. Erhat ve A. Kadir), İstanbul: Can Yayınları.
Levi-Strauss, C. (2013). Mit ve Anlam, (Çev. G. Y. Demir), İstanbul: İthaki.
Levi-Strauss, C. (1955). The structural study of myth. The Journal of American Folklore. 68(270), 428-444.
Rosenberg, D. (2003). Dünya Mitolojisi Büyük Destan ve Söylenceler Antolojisi, İstanbul: İmge Kitabevi.
Sepetçi, T. (2016). Levi-Strauss ve Roland Barthes’ın yaklaşımıyla “God Of War III” oyununun mitsel çözümlemesi. TRT Akademi, Cilt 01, Sayı 02, Temmuz 2016 Dijital Medya Sayısı, 488-507.