BALKAN SAVAŞLARINDA EDİRNE'NİN İŞGALİ VE GERİ ALINIŞININ RUS GAZETELERİNE YANSIMASI

1908 Bosna-Hersek krizini kendi siyasi tahakkümüne çevirmek isteyen Rusya, 1908-1912 yılları arasında bölge üzerinde değişik siyasi birlikler kurmaya çalışmış, bu yönde Balkanlarda birliğe değil de, bölge halklarını daha çok ayrımcılığa yönelten bir tutum sergilemiştir. Bilhassa Balkan Ortodoks ve Slav halklarını Osmanlı Devleti aleyhinde bir birlik oluşturması için destekleyen Rusya, bu fikrinde başarılı olmuş, Birinci Dünya Savaşı'nın provası olarak da görülen Balkan Savaşlarının fitilini ateşlemiştir. Balkan Savaşları sırasında Rus gazete ve dergilerinde Balkan Ortodoks ve Slavlarına her türlü maddi ve manevi yardımın yapılması yönünde yazılar kaleme alınmıştır. Rus gazeteler Novoe vremya, Peterburgskaya gazeta, Moskovskie (Moskovskiya) vedemosti, Peterburgskie (Peterburgskiya) vedemosti, Den gibi önemli gazeteler, Balkan Savaşları devam ederken yazıların yanında karikatürlere de sütunlarında yer vermişlerdir. 26 Mart 1913'te Edirne'nin düşmesi Rus gazetelerinde bayram havası estirmiştir. Diğer yönden I. Balkan Savaşları sonrası Balkan Ortodoks ve Slav devletlerinin kendi aralarında anlaşmazlığa düşmesi Rusya'nın iki asırdır hayal ettiği ve gerçekleşmesi için Avrupalı devletlerle savaşı dahi göze aldığı Balkan Birliği çökmüştür. II. Balkan Savaşı'nı iyi değerlendiren Türkiye'nin (Rus gazetelerinde bu şekilde geçtiği için Osmanlı Devleti ifadesi kullanılmamıştır) Edirne'yi geri alması, Rus gazetelerinin matem havasına bürünmesine sebep olmuştur. Çalışmada zikredilen bu yayın organlarının, Edirne'nin işgalini ve Türkiye'nin Edirne'yi geri alışını okuyucularına karikatürler yoluyla nasıl değerlendirdiği üzerinde durulacaktır

THE REFLECTIONS OF OCCUPATION AND WITHDRAWAL OF EDIRNE TO RUSSIAN NEWSPAPERS IN BALKAN WARS Hasan DEMİROĞLU

Russia that wanted to result to the 1908 Bosnia-Herzegovina crisis for its own political domination tried to establish different political unity on the region between the years 1908-1912. In this goal, it attituded that led to more discrimination to the region peoples, not in the Balkan unity. Russia supporting the Balkan Orthodox and Slavic peoples to form a union againt the Ottoman Empire achieved in this idea and caused the Balkan wars that was seen as proof of Great War. In the Russian magazine and newspapers, the articles were written in terms of making all kinds of material and spiritual assistance to the Balkan Orthodox and Slavic peoples during Balkan wars. Important Russian newspapers like Novoe Vremya, Peterburgskaya Gazeta, Moskovskie (Moskovskiya) Vedemosti, Peterburgskie (Peterburgskiya) Vedemosti, Den gave place to the cartoons in their columns with articles while the Balkan wars continuing. The fall of Edirne led to great happiness in Russian newspapers on 26th March 1913. In the other way, with the result of disagreement among the Balkan Orthodox and Slavic peoples, the Balkan Unity that Russia had imagined for two centuries and fought with European states for the realization of that idea collapsed. With the Second Balkan War, the retrieval of Edirne by Turkey (Due to that Turkey used in Russian newspapers, the term of Ottoman was not used) caused the bereavement in the Russian newspapers. In this study, it will be focused on how the occupation and withdrawal of Edirne was evaluated in Russian newspapers by means of cartoons

PDF

___

Fond 400, Opis 3, Delo 1391.
Fond 400, Opis 3, Delo 1433.
Araştırma Eserleri ve Makaleler “Andrianopol, obratno”, Den, 9 (22) Temmuz 2013, s. 2.
“Agoniya turetskoy armii”, Peterburgskie vedemosti, 24 Ekim (6 Kasım) 1912, s. 1.
Aksakov, İ. S., Slavyanskiy Vopros 1860-1886, Moskova 1886.
Aksenova, E. P., A. N. Pıpin o slavyanstve, Moskova 2006.
Başmakova, A. A., Balkanskiya Reçi, Peterburg 1909.
Botkin, S. P., Pisma iz Bolgarii, 1877, Peterburg 1893.
Clementis, Vladimir, ‘Panslavism’ Past and Present, London 1943.
Çukalas, Konstantin, Yunanistan Dosyası, trc. Şeyla, Ağustos 1970, s. 16-17.
Demiroğlu, Hasan,“Rusya’nın Balkan Siyaseti: Ortodoks Birliği ve Panislavizm
(1856-1912)”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2009, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
_______________, “Birinci Balkan Savaşı Başlarında Makedonya’da Yunan Mezalimini Gösteren Örnek Bir Arşiv Vesikası”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, cilt 3, sayı 5, Ocak 2013, s. 43-56.
“Rus Kamuoyunda Balkan Savaşları”, Uluslararası Balkan Sempozyumu Balkan Savaşlarının 100. Yılı 11-13 Mayıs 2012 Bildiriler Kitabı, İstanbul 2012, s. 616-635.
Drujic, Jelena Milojkovic, Panslavism and National İdentity in Russia and in the Balkans 1830-1880: İmages of the Self and Others, NY 1994.
Fadner, Frank, Seventy Years of Pan-Slavism in Rusiia, Karamzin to Danilevskii 1800-1870, Georgetown 1962.
Frantsuzova, O. A., Politiçeskiy panslavizm i idei vseslavyanstva v Çehii v pervoy polovine XIX v., Moskova 2005.
Galkin, İ. S., Balkanskie stranı v 1870-1914 godah, Moskova 1950.
Geşov, İ. E., Balkanskiy soyuz vospominaniya i dokumentı, Petrograd 1915.
Gordon, Thomas, F. R. S., History of The Greek Revolution, Edinbourg-London 1932, 504-508 s.
Grot, K. Ya., Ob izuçenii slavyanstva, Peterburg 1901.
Helmreich, E. C., The Diplomacy of the Balkan Wars 1912-1913, New York 1938.
İustin, Prp. (Popoviç), Tayno Rossii i Slavyanstva, (Sırpçadan trc. L. N. Danilenko), Peterburg 1997.
Jankovic, B. M., The Balkans in International Relations, Londra 1988, s. 119-125.
“K padeniyu adrianopolya”, Moskovskie vedemosti, 17 (30) Mart 1913, s. 1.
Kamenskiy, Z. A., Filosofiya Slavyanofilov: İvan Kireyevskiy i Aleksey Homyakov, Peterburg 2003.
Kohn, Hans, Panislavizm ve Rus Milliyetçiliği, terc. Agâh Oktay Güner, 3. Baskı, İstanbul 1993.
Koşutiç, R., Serbkiy narod i anneksiya Bosnii i Gertsegovinı, Peterburg 1908.
Kozmenko, İ. V., “Rossiya i osvobojdenie Bolgarii”, Russko-turetskaya voyna 1877- 1878 gg. i balkanı, (hazırlayan İ. İ. Rostunov), Moskova 1978.
Kurat, Akdes Nimet, “Panslavizm”, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, cilt XI, sayı 2-4, Ankara 1953, s. 241-278.
Lavrov, P. A., Balkanskiy soyuz i perejivaemıy im kriziz, Petrozavodsk 1914.
Lisovskiy, N. M., Bibliografiya russkoy periodiçeskoy peçatı 1703-1900 gg., Petrograd 1915.
Martinenko, A. K., Russko-Bolgarskie Otnoşeniya v 1894-1902 gg, Kiev 1967.
Miller, A. F., Kratkaya istoriya Turtsii, Moskova 1948.
Miller, William, The Ottoman Empire and its Successors 1801-1927, Londra 1966.
Milyukov, P., Balkanskiy krizis i politika A. P. İzvolskago, Peterburg 1910.
“Padenie Adrianopolya”, Novoe vremya, 14 (27) Mart 1913, s. 3.
“Padenie Adrianopolya”, Moskovskie vedemosti, 14 (27) Mart 1913, s. 1.
Petrosyan, Yu. A., Osmanskaya imperiya, mogulestvo i gibel, Moskova 1990.
Petrovich, Michael Boro, The Emergence of Russian Panslavism 1856-1870, New York 1956.
Pıpin, A. N. Panslavizm v proşlom i nastoyaşem, Peterburg 1878-1913, tıpkıbasım Moskova 2002.
Poglubko, K. A., “Revolyutsionnıe volneniya sredi bolgar, obuçavşihsya Nikolaevskom Pansione (60-70-e godı XIX v.)”, Slavyane i Rossiya, Moskova 1972, s. 164-171.
Prokudin, B. A., İdeya slavyanskogo edinstva v politiçeskoy mısli Rossii XIX veka, Moskova 2007.
“Protiv kresta za polumesyats”, Novoe vremya, 16 Şubat (1 Mart) 1913, s. 2.
“Rossiya i Aziatskaya Turtsiya”, Novoe vremya, 18 (31) Mayıs 1913, s. 4.
Russkiy orel na balkanah Russko-turetskaya voyna 1877-1878 gg. Glazami ee uçastnikov. Zapiski i vospominaniya, (hazırlayanlar N. V. İlina-L. Ya. Saet), Moskova 2011.
Russko-turetskaya voyna 1877-1878, Moskova 1977.
“Skutari vzyato”, Novoe vremya, 11 (25) Nisan 1913, s. 3.
Şpilkova, V. İ., Mladoturetskaya revolyutsiya 1908-1909 gg., Moskova 1977.
Ştiglitsa, A. N. Rossiya i Slavyanstvo, Peterburg 1907.
Tsimbaev, N. İ., “Osvobojdenie Bolgarii i Russkoe Obşestvo”, Rossiya i Osvobojdenie Bolgarii, Moskova 1982, s. 176-177.
“Turki v Adrianopole”, Peterburgskie vedemosti, 10 (23) Temmuz 1913, s. 2.
Yıldırım, Bülent, Bulgaristan’daki Ermeni Komitelerinin Osmanlı Devleti Aleyhine Faaliyetleri (1890-1918), Ankara 2014.