AKTİFE DAYALI MENKUL KIYMETLER: TÜRKİYE VE DÜNYA UYGULAMASI

Küreselleşme ile birlikte son yıllarda finansal piyasalarda yaşanan gelişmeler beraberinde birtakım yenilikleri meydana getirmiştir. Finansal varlıkların menkul kıymetleştirilerek sermaye piyasalarındaki yatırımcılara satılması bu yeniliklerden en önemlisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Modern finans sisteminin önemli bir yeniliği olarak karşımıza çıkan menkul kıymetleştirme ile likit olmayan aktif kalemleri, likit hale dönüştürülmekte ve böylece finans piyasalarına ilave fon sağlanmaktadır. Finansal açıdan önemli bir yere sahip olan menkul kıymetleştirme, 1970’li yıllarda uluslararası finans piyasalarında meydana gelen değişimler neticesinde geleneksel bankacılığın yerine tercih edilen önemli bir olgu olarak ortaya çıkmıştır. İlk menkul kıymetleştirme uygulamaları, Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde mortgage kredilerinin menkul kıymetleştirilmesi ile başlamıştır. İlk ipotek dışı varlığa dayalı menkul kıymet uygulaması ise, 1985 yılında finansal kiralama sözleşmelerinden doğan alacakların menkul kıymetleştirilmesi ile olmuştur. Günümüzde otomobil kredileri, kredi kartı alacakları, finansal kiralamada ekipman (donanım) kiraları, öğrenci kredileri, ticari alacaklar, ihracat işlemelerinden doğan alacaklar menkul kıymetleştirilen diğer aktif varlık ürünleri arasında yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, yeni bir finansman tekniği olan menkul kıymetleştirme kavramının ve menkul kıymetleştirme işlemlerinden biri olan aktife dayalı menkul kıymetlerin Türkiye’deki ve dünyadaki uygulamalarının incelenmesidir. Bu kapsamda, menkul kıymetleştirmenin işlem gördüğü sermaye piyasalarının yapısı ve bu piyasalarda işlem gören menkul kıymetler hakkında genel olarak bilgi verilmiş, ardından menkul kıymetleştirmenin tanımı ve gelişimi ele alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise, menkul kıymetleştirme türlerinden biri olan aktife dayalı menkul kıymetleştirme işlemlerinin tanımı yapılarak, aktif menkul kıymetleştirmesinin Türkiye ve dünya uygulamaları literatür açısından incelenmiş, konu ile ilgili önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sermaye Piyasası, Menkul Kıymetleştirme, Aktife Dayalı Menkul Kıymetler

ASSET-BACKED SECURITIES: TURKEY AND WORLD APPLICATIONS

Along with globalization, developments that in financial markets have brought some recency in recent years. The most important of these recency is the securitization of financial assets and sale to investors in capital markets. Nonliquid asset items are converted into liquid with securitization so additional funding is provided to finance markets. Securitization, which has an important financial aspect, has emerged as a preferred phenomenon in place of traditional banking in the 1970s due to the changes taking place in the international financial markets. Initial securitization practices began with the securitization of mortgage loans in the United States. The first mortgage-backed securities application was the securitization of receivables arising from financial lease agreements in 1985. Today, automobile loans, credit card receivables, equipment leases in financial leasing, student loans, commercial receivables, other assets assets securitized receivables arising from export transactions are among the products. The aim of this study is analyzing securitization which a new funding technique and analyzing the applications of liquidity-based securitization which are one of the securitization transactions in Turkey and in the world. In this context; information are given about structuring of capital markets which securitization transactions, and in generally information are given about securitization traded in these market. Followed by definition and development of the securitization. In the last part of the study, the definition of asset-backed securities transactions which is one of the securitization types has been examined and the literature on Turkey and world applications of asset-backed securities has been examined and the related review and suggestion have been evaluated.

Keywords:

Capital Market, Securitization, Asset-Backed Securities,

PDF

___

Affinito, M.Tagliaferri, E. (2010): “Why Do (Or Did?) Banks Securitize Their Loans? Evidence From Italy”, Journal of Financial Stability, Cilt 6, Sayı 4, ss. 189-202.
Aksoy, A. Tanrıöven, C. (2013): Sermaye Piyasası Yatırım Araçları ve Analizi, 4. Baskı, Ankara: DetayYayıncılık. Atay, E. (2008) Innovations in mortgage banking and subprime meltdown:Could we have seen it coming? Uluslararası Finans Sempozyumu 2008, Istanbul.
Atay, E. Taşçı, C (2012 ) Securitization in The United States Of America and The European Union: Does It Work in Turkey? Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Haziran 2012 Cilt 14 Sayı 1 (23-44).
Aydın, N v.d. (2014) Finansal Yönetim, 4. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
Battaglia, F., Gallo, A. (2013): “Securitization and Systemic Risk: An Empirical Investigation On Italian Banks Over The Financial Crisis”, International Review of Financial Analysis, Cilt 30, ss. 274-286.
Babuşçu, Ş., Hazar, A. (2017): Meslek Yüksekokulları İçin Genel Bankacılık Bilgileri, 1. Basım, Ankara: Bankacılık Akademisi Yayınları.
Buchanan, B. G. (2017): “The Way We Live Now: Financialization and Securitization”, Research in International Business and Finance, Cilt 39, ss. 663-677.
Carbo-Valverde, S.Degryse, H.ve Rodriguez-Fernandez, F. (2015): “The Impact of Securitization on Credit Rationing: Empirical Evidence”, Journal of Financial Stability, Cilt 20, ss. 36-50.
Ceylan, A. ve Korkmaz, T. (2000): Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi, Bursa: Ekin Kitabevi.
CerasiI, V. Rochet, J. C. (2014): “Rethinking The Regulatory Treatment of Securitization”, Journal of Financial Stability, Cilt 10, ss. 20-31.
Cheng, M, Dhaliwal, D. S. ve Neamtiu, M.(2011): “Asset Securitization, Securitization Recourse, and Information Uncertainty”, The Accounting Review, Cilt 86, Sayı 2, ss. 541-568.
Coşkun, Y. (2010): “Risk Maps of Securities Firms (Aracı Kurumların Risk Haritası)”, Sermaye Piyasası Dergisi, Cilt 1, Sayı 3, 52-74.
Çabuk, A. (2009): Muhasebede Dönem Sonu İşlemleri, 4. Baskı, Bursa: Dora Yayıncılık.
Demirbağ,M.,v.d.(2016): “The Professional Service Firm (PSF) In A Globalised Economy: A Study of The Efficiency of Securities Firms In An Emerging Market”, International Business Review, Cilt 25, Sayı 5, ss. 1089-1102.
Doğru, H. (2007a): Menkul Kıymetleştirme ve Mortgage Genel ve Hukuki Esaslar, İstanbul: Doğru Hukuk Yayınları.
Doğru, H. (2007b): “Basel II ve IAS 39 Muhasebe Standardı Çerçevesinde Menkul Kıymetleştirme İşleminin Türkiye’de Banka ve Diğer Kaynak Şirketlerin Bilanço ve Sermaye Yeterliliği Yükümlülüklerine Etkileri”, Bankacılar Dergisi, Cilt 62, 44-58.
Ertem, Ü. (2015): Bankacılık ve Kambiyo İşlemleri, Ekin Yayınevi, Bursa.
Gülen, M. İ. (2017) Aktife Dayalı Menkul Kıymetler: Türkiye Ve Dünya Uygulaması, Yayınlanmamış Y.Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Günceler, B., Kesebir, M. (2018) Menkul Kıymetleştirme Banka Kredilerine Kıyasla Firmalar için Alternatif Fonlama Kaynağı Olabilir mi? Türkiye’de Hizmet Sağlayan Şirketlere Uygulanabilirliği Bakımından İncelenmesi ,International Journal Entrepreneurship and Management Inquiries ISSN: 2602 – 3970 Dönem Cilt: 2 Sayı: 3 .
Hepşen, A. (2005): Bir Finanslama Yöntemi Olarak Menkul Kıymetleştirme: İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetleştirme ve Türkiye Uygulaması, İstanbul Ticaret Odası, http://www.ito.org.tr/itoyayin/0000504.pdf, (Erişim Tarihi: 03/10/2018).
Hoshi, T. Kashyap,A.K. (2004). Japan’s financial crisis and economic stagnation. Journal of Economic Perspectives, 18 (1), 3-26. Kara, A., Marquez-Ibanez, D. ve Ongena, S. (2016): “Securitization and Lending Standards: Evidence From The European Wholesale Loan Market, Journal of Financial Stability, Cilt 26, 107-127.
Kiff, J. Mills, P. S. (2007): “Money for Nothing and Checks for Free: Recent Developments in U.S. Subprime Mortgage Markets”, IMF Working Papers, Sayı, 07/188, 1-18, https://ssrn.com/abstract=1006316, (Erişim Tarihi: 05/11/2018).
Konuralp, G. (2001): Sermaye Piyasaları Analizler, Kuramlar ve Portföy Yönetimi, İstanbul: Alfa Yayınları.
Moller, N, Goldwasser, S. (2011), Section 2(a)(iii) of the ISDA Master Agreement and Emerging Swaps Jurisprudence in the Shadow of Lehman Brothers, Journal of International Banking Law and Regulation, Sayı 7, 313-324.
Naude, W. (2009). The Financial Crisis of 2008 and the Developing Countries, United Nations University, UNU-WIDER, (United Nations University-World Institutions for Development Economics Research), Discussion Paper, 1, (January), 1-20.
Reinhart, C. M., Kenneth, S.R. (2008). Is the 2007 US Sub-Prime Financial Crisis So Different? An International Historical Comparison, The American Economic Review, 98 (2), (May), 339-344.
Sabuncuoğlu, Z., Tokol, T. (2009): Meslek Yüksekokulları İçin Genel İşletme, Bursa: Alfa Aktüel Basım Yay. Dağ. Ldt. Şti,.
Tantan, S. (1996): Menkul Kıymetleştirme: ABD Uygulamaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri, Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu, Yayın No:44,.
Telpner, J. (2003): “A Securitization Primer For First Time Issuers”, Global Securitisation and Structured Finance, Greenberg Taurig, 1-7.
Thomas, H. (2001): “Effects Of Asset Securitization On Seller Claimants”, Journal of Financial Intermediation, Cilt 10, Sayı 3-4, 306-330.
Trapp, R. Weib, G. N. (2016): “Derivatives Usage, Securitization, and The Crash Sensitivity of Bank Stocks”, Journal of Banking & Finance, Cilt 71, 183-205.
Tuncer, D. v.d. (2011) Genel İşletmecilik Bilgileri, 4. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Tüysüz, M. (2011): Sermaye Piyasası Hukukunda Varlığa/ İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetleştirme, Ankara: Yetkin Basımevi.
Uçak, N. (2000). Gelecekteki Nakit Akımlarına Dayalı Menkul Kıymetleştirme. Sermaye Piyasası Kurulu Yeterlik Etüdü. Ankara. http://www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/YayinGoster/447 Ünsalan, E. Şimşeker, B. (2011): Temel İşletmecilik Bilgileri, 5. Basım, Ankara: Detay Yayıncılık.
Vatansever, N. (2000). Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Uygulaması. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. C.1. S.1.
Yavaş A. (2005), A’dan Z’ye Mortgage. Konferans Sunumu, Türkiye Bankalar Birliği.
Yetgin, F. (2007) Mortgage sistemi: Türkiye (Teori-Uygulama). İstanbul: Dünya Gazetesi Kitaplığı Yayınları.
Wouters J, Sven V K. (2011), The EU’s Internal and External Regulatory Actions After the Outbreak of the 2008 Financial Crisis, Working Paper No.69, Leuven Centre for Global Governance Studies, Leuven Katholike Universiteit.