KADIN ÇEVİRMENLERİN ÇEVİRİ GRUPLARI VE KOLEKTİF ÇEVİRİ ÇALIŞMALARI ARACILIĞIYLA TÜRKÇEDE FEMİNİST KADIN YAZARLAR VE ESERLERİ

Hem feminist hareketlerinin ortaya çıkışı hem de kadın çalışmalarının gelişiminde aktif bir mücadelenin parçası olan feminist söylemin kurucusu feminist kadın yazarların eserlerinin ve düşüncelerinin Türk yazınında yer bulmasında ve Türk okurlarca tanınmasında, kadın çevirmenlerin oluşturdukları çeviri grupları ve kolektif çevirileri çalışmaları çok önemli bir rol oynamıştır. Kadın çeviri grupları ve çeviri çalışmaları feminizmin Türkiye’de yayılmasına öncülük etmekle kalmamış, feminist söylemin çevirisine yönelik bir tartışma zeminin oluşmasına ve çeviri çalışmaların giderek artmasında da kapıları aralamışlardır. Bu çalışmada, kadın çevirmenlerin oluşturdukları çeviri grupları ve kolektif çeviri çalışmaları aracılığıyla feminist söylemin önde gelen feminist kadın yazarları ve eserleri konusunda erek okuru bilinçlendirme yönündeki adımları mercek altına alınmaktadır. Bu doğrultuda, kadın çevirmen grupları tarafından Türkçeye çevrilen ve çevirmenlerin ön sözünü içeren erek metinlerden bir bütünce oluşturulmuştur. Bir yan metin olan ön sözler1, çeviri sürecine ilişkin çeşitli bilgiler sunmaları açısından çeviribilimde betimleyici çalışmalar için çok zengin bir araştırma alanı oluşturmaktadırlar. Çalışmanın kuramsal çerçevesinde çeviribilimci Hans Vermeer’in “skopos kuramı” temel alınmakta ve öne sürmüş olduğu “skopos”, “iş”, “işveren”, “uzman” gibi kavramlardan yararlanılarak ön sözler incelenmektedir. Böylece kadın çeviri gruplarının kolektif çalışmaları aracılığıyla hem feminist çeviri çalışmalarına ilişkin süreçlerin farklı boyutlarına ışık tutulacağı ve farkındalık yaratılacağı hem de kadın çevirmenlerinin üstlendikleri rolün görünürlüğüne katkı sağlanacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Türkçede Feminist Söylem, Kadın Çevirmenler, Kolektif Çeviri Çalışmaları, Feminizm, Çeviri

PDF

___

Akbulut, Ayşe Nihal. “Çeviribilimde Bir Araştırma Gereci/Aracı Olarak Özbetimleme”. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi, c.1, s.1, 2010, ss. 1-20.
Donovan, Josephine. Feminist Teori Amerikan Feminizminin Entelektüel Gelenekleri. (Çev. Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek, Fevziye Sayılan). (6. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
Flotow, Luise Von. Translating in the ‘Era of Feminism. Ottawa: University of Ottawa Press, 1997.
Genette, Gerard. Paratexts, Thresholds of Interpretation. (Çev. J. E. Lewin). Cambridge CUP, 1997.
Göl, Damla. “Türkiye’de 1980 Dönemi Feminist Çeviri Hareketinin Kadın Çalışmaları Dizgesini Oluşturmadaki Rolü”. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı. İstanbul, 2015.
Kandiyoti, Deniz. Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar. (Çev. Aksu Bora, Fevziye Sayılan). İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
Mitchell, Juliet. Kadınlık Durumu. (Çev. Gülseli İnal, Gülnur Savran, Şirin Tekeli, Feraye Tınç, Şule Torun, Yaprak Zihnioğlu). İstanbul: Kadın Çevresi Yayınları, 1985.
____________. Kadınlar: En Uzun Devrim. (Çev. Gülseli İnal, Şirin Tekeli, Yaprak Zihnioğlu, Gülnur Acar-Savran, Feraye Tınç, Şule Torun). İstanbul: Agora Kitaplığı, 2006.
Scott, Joan W. Feminist Tarihin Peşinde. (Çev. Ayça Günaydın, Ayten Sönmez, Fahriye Dinçer, Öykü Tümer, Özlem Aslan). (Der. Fahriye Dinçer, Özlem Aslan). İstanbul: Bgst Yayınları, 2013.
Şengül, Mehmet Bakır. “Kadın Edebiyatı: Bir Varoluş Mücadelesi”. The Journal of Academic Social Science Studies. N: 44. (Spring II 2016). ss. 203-211.
Tahir Gürçağlar, Şehnaz. “What Texts Don’t Tell: The Use of Paratexts in Translation Research”. In Crosscultural Transgressions. Research Models in Translation Studies II: Historical and Ideological Issues, Theo Hermans (ed.), Manchester: St. Jerome, 2002, s. 44-60.
Taş, Gün. “Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri ve Dönüşümleri”. Akademik Hassasiyetler. c: 3, s: 5, 2016, s. 163-175.
Venuti, Lawrence. The Translator’s Invisibility: A History of Translation. Routledge: London, New York, 1995.
Vermeer, Hans J. “Translation Today: Old and New Problems”. Translation Studies: An Interdiscipline. (Ed.) Mary Snell-Hornby, Franz Pochhacker, Klaus Kindl. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins, 1994, s. 3-16.
_____________. “Skopos and Commission in Translational Action”. In (Eds).Lawrence Venuti (2000) The Translation Studies Reader. Routledge, Londra ve New York, 1989, s. 221-232.
_____________. Çeviride Skopos Kuramı (Çev. Ayşe Handan Konar), İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2008.
Zetkin, Clara. Clara Zetkin Seçme Yazılar. (Çev. Aysın Önen, Bahar Mucuk Demirtaş, Çiğdem Çidamlı, Gülnur Elçik, Hülya Osmanağaoğlu, Yaprak Zihnioğlu). (Der. Philip S. Foner). Ankara: NotaBene Yayınları, 2012.