Pınar BIÇAKSIZ

6424

Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ve Sürücü Davranışları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Sürücülük bağlamında kişilik özelliklerini inceleyen çalışmalar yaygın olduğu halde Karanlık Üçlü (narsisizm, Makyavelizm ve psikopati) kişilik özelliklerinin bu bağlamda araştırıldığı çalışmalar kısıtlıdır. Bu çalışmada alanyazında ilk kez Karanlık Üçlü kişilik özellikleri ile Sürücü Davranışları Anketi (Reason ve diğerleri, 1990) ile ölçülmüş olan sürücü davranışları boyutları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. En az 3000 km araç kullanmış olan 18 - 65 yaş arası toplam 222 sürücü internet üzerinden çalışma anketini doldurmuştur. Korelasyon analizi sonuçları genel olarak beklenen örüntüyü doğrulamış olup Karanlık Üçlü kişilik özelliklerinin olumsuz sürücülük boyutlarından saldırgan ihlaller, sıradan ihlaller, hatalar ve ihmaller ile pozitif yönlü ilişkili olduğu gözlenmiştir. Ayrıca çoklu regresyon analizi sonuçları, Karanlık Üçlü kişilik özellikleri arasında sürücü davranışlarının en güçlü yordayıcısının narsisizm olduğunu göstermiştir. Narsisizm, saldırgan ihlaller dışında tüm sürücü davranışı boyutlarıyla yürütülen regresyon analizlerinde istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler göstermiştir. Makyavelizm ise hem saldırgan hem de sıradan ihlalleri anlamlı olarak yordarken, psikopati hiçbir sürücü davranışı boyutuyla istatistiksel olarak anlamlı ilişki göstermemiştir.
Anahtar Kelimeler:

karanlık üçlü, sürücü davranışları, Sürücü Davranışları Anketi

Examination of the Links between the Dark Triad Personality Traits and Driver Behaviors

Although there are many studies investigating personality traits in the driving context, examination of the Dark Triad personality traits (narcissism, Machiavellianism, and psychopathy) in this context is relatively limited. In the current study, the relationship between Dark Triad personality traits and driver behaviors measured by the Driver Behavior Questionnaire (Reason et al., 1990) is examined for the first time in the literature. A total of 222 drivers between 18 and 65 years of age who has driven at least 3000 kms filled out the online questionnaire package. Correlation analyses yielded results confirming the expected pattern of positive associations between the Dark Triad traits and aggressive violations, ordinary violations, errors and lapses. In addition, multiple regression analyses results indicated that narcissism is the strongest predictor of driver behaviors among the Dark Triad personality traits. Narcissism yielded statistically significant associations with all the driver behavior dimensions except for aggressive violations in the regression analyses. Machiavellianism significantly predicted aggressive and ordinary violations; while psychopathy predicted none of the driver behavior dimensions significantly.
Keywords:

dark triad, driver behaviors, Driver Behavior Questionnaire,

PDF

___

  • Ball, L., Tully, R. ve Egan, V. (2018). The influence of impulsivity and the Dark Triad on self-reported aggressive driving behaviours. Accident Analysis and Prevention, 120, 130–138.
  • Bıçaksız, P. ve Özkan, T. (2016). Impulsivity and driver behaviors, offences and accident involvement: A systematic review. Transportation Research Part F: Psychology and Behaviour, 38, 194–223. doi:10.1016/j.trf.2015.06.001
  • Burtăverde, V., Chraif, M., Aniţei, M. ve Mihăil, T. (2016). The incremental validity of the dark triad in predicting driving aggression. Accident Analysis and Prevention, 96, 1–11.
  • Elander, J., West, R. ve French, D. (1993). Behavioral correlates of individual differences in road traffic crash risk: an examination of methods and findings. Psychological Bulletin, 113, 279–294.
  • Endriulaitiene, A., Šeibokaite, L., Zardeckaite-Matulaitiene, K., Markšaityte, R. ve Slavinskiene, J. (2018). Attitudes towards risky driving and Dark Triad personality traits in a group of learner drivers. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 56, 362–370.
  • Evans, L. (1996). Comments: The dominant role of driver behavior in traffic safety. American Journal of Public Health, 86(6), 784–786.
  • Hennessy, D. A. ve Wiesenthal, D. L. (2002). The relationship between driver aggression, vengeance, and violence. Violence and Victims, 17, 707–718.
  • Jakobwitz, S. ve Egan, V. (2006). The dark triad and normal personality traits. Personality & Individual Differences, 40(2), 331–339.
  • Jonah, B. A. (1997). Sensation seeking and risky driving: a review and synthesis of the literature. Accident Analysis and Prevention, 29, 651–665.
  • Jonason, P. K. ve Webster, G. D. (2010). The Dirty Dozen: A concise measure of the Dark Triad. Psychological Assessment, 22(2), 420-432.
  • Jones, D. N. ve Paulhus, D. L. (2014). Introducing the short dark triad (SD3) a brief measure of dark personality traits. Assessment, 21, 28–41.
  • Lajunen, T. (1997). Personality Factors, Driving Style, and Traffic Safety. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). University of Helsinki, Helsinki
  • Lewin, I. (1982). Driver training: A perceptual-motor skill approach. Ergonomics, 25, 917–924.
  • Li, F., Li, C., Long, Y., Zhan, C. ve Hennessy, D. A. (2004). Reliability and validity of aggressive driving measures in China. Traffic Injury Prevention, 5, 349–355.
  • Malesza, M. ve Ostaszewski, P. (2016). The utility of the Dark Triad model in the prediction of the self-reported and behavioral risk-taking behaviors among adolescents. Personality & Individual Differences, 90, 7–11.
  • Monteiro, R. P., Coelho, G. L. H., Hanel, P. H. P., Pimentel, C. E. ve Gouveia, V. V. (2018). Personality, dangerous driving, and involvement in accidents: Testing a contextual mediated model. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 58, 106–114.
  • Morf, C. C. ve Rhodewalt, F. (2001). Unraveling the paradoxes of narcissism: A Dynamic self-regulatory processing model. Psychological Inquiry, 12, 177–196.
  • Näätänen, R. ve Summala, H. (1976). Road User Behavior and Traffic Accidents. North-Holland/American Elsevier: Amsterdam/New York.
  • Özkan, T. ve Lajunen, T. (2004). Kültür, güvenlik kültürü, Türkiye ve Avrupa`da trafik güvenligi. Proje Numarası: SBB-3023, Haziran 2004, Ankara, Türkiye.
  • Özkan, T. ve Lajunen, T. (2005). A new addition to DBQ: Positive driver behaviour scale. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 8, 355–368. doi:10.1016/j.trf.2005.04.018
  • Özsoy, E., Rauthmann, J. F., Jonason, P. K. ve Ardıç, K. (2017). Reliability and validity of the Turkish versions of Dark Triad Dirty Dozen (DTDD-T), Short Dark Triad (SD3- T), and Single Item Narcissism Scale (SINS-T). Personality and Individual Differences 117(2017), 11–14.
  • Paulhus, D. L. ve Williams, K. M. (2002). The Dark Triad of personality: Narcissism, Machiavellianism, and psychopathy. Journal of Research in Personality, 36, 556–563.
  • Reason, J.T. (1990). Human Error. Cambridge University Press: New York.
  • Reason, J. T., Manstead, A. S. R., Stradling, S., Baxter, J. ve Campbell, K. (1990). Errors and violations on the road: A real distinction? Ergonomics, 33, 1351–1332.
  • Rumar, K. (1985). Human Behaviour and Traffic Safety. In (Eds.) L. Evans and R. C.
  • Sümer, N., Tümer, B., Ergin, U. ve Şahin, S. M. (2019). Dark personality and road crashes: mediating role of driver vengeance and violations. In: The 10th International Driving Symposium (DA2019), the Eldorado Hotel in Santa Fe, New Mexico.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2016). Karayolu trafik kaza istatistikleri, 2015. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21611
  • West, R., Elander, J. ve French, D. (1993). Mild social deviance, Type-A behavior pattern and decision-making style as predictors of self-reported driving style and traffic risk. British Journal of Psychology, 84, 207–219.
  • World Health Organization (2018). Global status report on road safety 2018. https://www.who.int/violence_injury_prevention/road_safety_status/2018/en/ “Dünya Sağlık Örgütü (2018). Yol güvenliği küresel durum raporu 2018”.
Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2667-8071
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2018
  • Yayıncı: Türker ÖZKAN
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Sürücü Demografik Özelliklerinin Trafikte Kaçınma Davranışı ile İlişkisi

Özgün ÖZKAN, Bahar ÖZ

Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ve Sürücü Davranışları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Pınar BIÇAKSIZ

Trafik Ortamında Cinsiyet Rollerinin Sürücü Davranışları ve Sürüş Becerileriyle İlişkisi

İbrahim ÖZTÜRK, Gizem FINDIK, Türker ÖZKAN

Trafik Sıkışıklığının Azaltılmasında Ulaşım Çözümlerinin Etkisi

Mustafa ILICALI, Süleyman SARAÇ