Cansunur AKŞAR, Tansu ALAVCI, M. Ehil TEKİN, Burcu TEKEŞ

6221

Cinsiyetçiliğin Sürücü Öfkesi ve Sürücü Öfke İfadesi ile İlişkisi

Bu araştırmada sürücülerin cinsiyetçilik düzeylerinin, sürücü öfke ve öfke ifadesi ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 18-54 yaş aralığındaki ehliyeti olan 27 kadın 132 erkek olmak üzere toplam 159 katılımcı oluşturmaktadır. Çalışmada Sürücü Öfke Ölçeği, Sürücü Öfke İfadesi Envanteri ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre, düşmanca cinsiyetçilik, sürücü öfkesinin alt boyutlarından trafikte saygısızlık/ kabalık içeren davranışlar, yavaş araç kullanımı ve trafikte karşılaşılan engeller boyutları ile pozitif yönde ilişkiliyken; korumacı cinsiyetçilik ile sürücü öfkesinin hiç bir alt boyutu arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Düşmanca cinsiyetçilik ve sürücü öfke ifadesi arasındaki ilişkilere bakıldığında, düşmanca cinsiyetçiliğin trafikte öfkenin sözel, bedenle ve araçla ifadeleri ile pozitif yönde ilişkili olduğu, bunun karşısında, korumacı cinsiyetçiliğin ise trafikte uyum sağlayıcı/yapıcı öfke ifadesi ile pozitif yönde ilişkili olduğu bulgulanmıştır. Bulgular ilgili literatür kapsamında tartışılmıştır. 
Anahtar Kelimeler:

düşmanca cinsiyetçilik, korumacı cinsiyetçilik, sürücü öfkesi, sürücü öfke ifadesi

The Relationship between Ambivalent Sexism, Driver Anger and Driver Anger Expression

In the present study, the relationship between sexism, driver anger and driver anger expression was investigated.  The sample consists of 159 driver license holder which includes 27 female and 132 male from 18 to 54 age. Data was collected by using Driving Anger Scale, Driver Anger Expression Inventory, and Ambivalent Sexism Inventory. According to the multiple linear regression analyses results, whereas benevolent sexism is not related to driver anger, hostile sexism is positively related to discourtesy, slow driving and traffic obstructions factors of driver anger. As per the same analyses results, it is also positively related to verbal and physical expression of driving anger and the role of the vehicle on aggressive expression factors of driver anger expression. On the other hand, benevolent sexism is positively related to adaptive/constructive expression of driver anger. The findings were discussed based on the related literature. 
Keywords:

hostile sexism, benevolent sexism, driver anger, driver anger expression,

PDF

___

  • Akbaş, B. (2011). Okul servis sürücülerinin stres durumları ile trafikteki öfke ve saldırganlık seviyelerinin trafik cezası almalarıyla ilişkisi: Ankara ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara
  • Allport, G. W. (1962). Prejudice: Is it societal or personal? The Journal of Social Issues. 18(2).
  • Alptekin, D. (2014). Çelişik duygularda toplumsal cinsiyet ayrımcılığı sorgusu: Üniversite gençliğinin cinsiyet algısına dair bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 203–211.
  • Ayan, S. (2014). Cinsiyetçilik: Çelişik duygulu cinsiyetçilik. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 36(2), 147–156.
  • Aydın-Tükeltürk, Ş. ve Şahin-Perçin, N. (2008). Turizm sektöründe çalışan kadınların karşılaştıkları kariyer engelleri ve cam tavan sendromu: Cam tavanı kırmaya yönelik stratejiler. Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 113–128.
  • Berger, M. L. (1986). Women drivers!: The emergence of folklore and stereotypic opinions concerning feminine automotive behavior. In Women's Studies International Forum, 9(3), 257–263.
  • Cohrs, J. C., Moschner, B., Maes, J. ve Kielmann, S. (2005). The motivational bases of right-wing authoritarianism and social dominance orientation: Relations to values and attitudes in the aftermath of September 11, 2001. Personality and Social Psychology Bulletin, 31(10), 1425–1434.
  • Deffenbacher, J. L., Stephens, A. N. ve Sullman, M. J. (2016). Driving anger as a psychological construct: Twenty years of research using the Driving Anger Scale. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 42(2), 236–247.
  • Deffenbacher, J. L. (2016). A review of interventions for the reduction of driving anger. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 42(2), 411–421.
  • Deffenbacher, J. L., Lynch, R. S., Oetting, E. R. ve Swaim, R.C. (2002). The driving anger expression inventory: A measure of how. Behaviour Research and Therapy, 40(6), 717–737.
  • Deffenbacher, J. L., Oetting, E. R. ve Lynch, R. S. (1994). Development of a driving anger scale. Psychological Reports, 74(1), 83–91.
  • Dönmez, A. (1990). Kadınlar kadınlara karşı önyargılı mı? Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 33(1-2).
  • Erkurt, A. (2015). Çelişik duygulu cinsiyetçilik, yetkecilik ve sosyal baskınlık yönelimi açısından bir inceleme (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Eşiyok, B., Yasak, Y. ve Korkusuz, İ. (2007). Trafikte öfke ifadesi: Sürücü öfke ifadesi envanteri'nin geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2), 1–13.
  • Glendon, A. I., Dorn, L., Davies, D. R., Matthews, G. ve Taylor, R. G. (1996). Age and gender differences in perceived accident likelihood and driver competences. Risk Analysis, 16(6), 755–762.
  • Glick, P. ve Fiske, S. T. (1996). The ambivalent sexism inventory: Differentiating hostile and benevolent sexism. Journal of Personality and Social Psychology, 70(3), 491–512.
  • Glick, P. ve Fiske, S. T. (2001). An ambivalent alliance: Hostile and benevolent sexism as complementary justifications for gender inequality. American Psychologist, 56(2), 109–118.
  • Glick, P., Fiske, S. T., Mladinic, A., Saiz, J. L., Abrams, D., Masser, B., Adetoun, B., Osagie, J. E., Akande, A., Alao, A., Brunner, B., Willemsen, T. M., Chipeta, K., Dardenne, B., Dijksterhuis, A., Wigboldus, D., Eckes, T., Six-Materna, I., Expósito, F., Moya, M., Foddy, M., Kim, H., Lameiras, M., Sotelo, M. J., Mucchi-Faina, A., Romani, M., Sakallı, N., Udegbe, B.,Yamamoto, M., Ui, M., Ferreira, M. C. ve López, W. L. (2000). Beyond prejudice as simple antipathy: Hostile and benevolent sexism across cultures. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 763–775.
  • González-Iglesias, B., Gómez-Fraguela, J. A. ve Luengo-Martín, M. Á. (2012). Driving anger and traffic violations: Gender differences. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 15(4), 404–412.
  • Granie, M. A. ve Papafava, E. (2011). Gender stereotypes associated with vehicle driving among French preadolescents and adolescents. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 14(5), 341–353.
  • Haje, B. E. ve Symbaluk, D. G. (2014). Personal and social determinants of aggressive and dangerous driving. Canadian Journal of Family and Youth/Le Journal Canadien de Famille et de la Jeunesse, 6(1), 59–88.
  • Jovanovic, D., Lipovac, K., Stanojevic, P. ve Stanojevic, D. (2011). The effects of personality traits on driving-related anger and aggressive behaviour in traffic among Serbian drivers. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 14(1), 43–53.
  • Kökdemir, H. (2004, Şubat). Öfke ve öfke kontrolü. Pivolka, 12, 7–10.
  • Li, F., Yao, X. ve Li, Y. (2014). Driving anger in China: Psychometric properties of the Driving Anger Scale (DAS) and its relationship with aggressive driving. Personality and Individual Differences, 68, 130–135.
  • Nesbit, S. M., Conger, J. C. ve Conger, A. J. (2007). A quantitative review of the relationship between anger and aggressive driving. 12(2), 156–176.
  • Okutan, N. ve Büyükşahin-Sunal, A. (2011). Eşcinsellere yönelik tutumlar: Cinsiyetçilik, romantik ilişkilerle ilgili kalıp yargılar ve yetişkin bağlanma biçemleri açısından bir değerlendirme. Türk Psikoloji Yazıları, 14(27), 69–77.
  • Özkan, T. ve Lajunen, T. (2005). Why are there sex differences in risky driving? The relationship between sex and gender role on aggressive driving, traffic offences and accident involvement among youth Turkish drivers. Aggressive Behavior, 31(6), 547–558.
  • Özmen, A. (2004). Seçim Kuramına ve Gerçeklik Terapisine Dayalı Öfkeyle Başa Çıkma Eğitim Programının ve Etkileşim Grubu Uygulamasının Üniversite Öğrencilerinin Öfkeyle Başa Çıkma Becerileri Üzerindeki Etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Russell, B. L. ve Trigg, K. Y. (2004). Tolerance of sexual harassment: An examination of gender differences, ambivalent sexism, social dominance, and gender roles. Sex Roles, 50(7), 565–573.
  • Sakallı-Uğurlu, N. (2002). Çelişik duygulu cinsiyetçilik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 47–58.
  • Sidanius, J., Pratto, F. ve Brief, D. (1995). Group dominance and the political psychology of gender: A cross-cultural comparison. Political Psychology, 16(2), 381–396.
  • Skinner, A. L., Stevenson, M. C. ve Camillus, J. C. (2015). Ambivalent sexism in context: Hostile and benevolent sexism moderate bias against female drivers. Basic and Applied Social Psychology, 37(1), 56–67.
  • Sohu. (2008). Survey results: 60 percentage of motorcar owners experienced ‘‘road rage’’. http://auto.sohu.com/20080513/n256816082.shtml adresinden alındı.
  • Soysal, A. Ş., Can, H. ve Kılıç, K. M. (2009). Üniversite öğrencilerinde a tipi davranış örüntüsü ile öfke ifadesi arasındaki ilişkinin analizi ve cinsiyetler açısından karşılaştırılması. Klinik Psikiyatri, 12, 61–67.
  • Starner, T. M. ve Peter, R. M. (2004). Anger expression and blood pressure in adolescents. The Journal of School Nursing, 20(6), 335–342.
  • Stoller, R. J. (1968). Sex and gender: The development of masculinity and femininity. London: Karnac Books.
  • Sullman, M. J., Grasb, M. E., Cunillb, M., Planes, M., ve Font-Mayolas, S. (2007). Driving anger in Spain. Personality and Individual Differences, 42(4), 701–713.
  • Sullman, M. J., Paxion, J. ve Stephens, A. N. (2017). Gender roles, sex and the expression of driving anger. Accident Analysis and Prevention, 106, 23–30.
  • Sullman, M. J. ve Stephens, A. N. (2013). A comparison of the driving anger scale and the propensity for angry driving scale. Accident Analysis and Prevention, 58, 88–96.
  • Sullman, M. J., Stephens, A. N. ve Yong, M. (2014). Driving anger in Malaysia. Accident Analysis and Prevention, 71, 1–9.
  • Sümer, N. ve Özkan, T. (2002). Sürücü davranışları, becerileri, bazı kişilik özellikleri ve psikolojik belirtilerin trafik kazalarındaki rolleri. Türk Psikoloji Dergisi, 17(50), 1–22.
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2017, Mayıs 7). Ulaştırma Verileri. Türkiye İstatistik Kurumu: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=89&locale=tr adresinden alındı.
  • Türk Dil Kurumu. (2006, Eylül 26). Öfke tanımı. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.59136d318854d7.82489701
  • Yasak, Y., Batıgün, D. A. ve Eşiyok, B. (2016). Trafik ve stres: stres ile trafikte öfke ifadesi arasındaki ilişkide sürücü öfke düşüncelerinin aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 31(78), 13–71.
  • Yasak, Y. ve Eşiyok, B. (2009). Anger amongst Turkish drivers: Driving Anger Scale and its adapted, long and its adapted, long and short version. Safety Science, 47(1), 138–144.
  • Yasak Y., Eşiyok B., Başbulut A. Z. ve Korkusuz, I. (2005) Trafikte öfke: Sürücü Öfke Ölçeği’nin (SÖÖ) geçerlik ve güvenirliği. Trafik ve Yol Güvenliği 3. Ulusal Kongresi, 4-6 Mayıs, Gazi Üniv. Ankara.
  • Wickens, C. M., Mann, R. E., Stoduto, G., Lalomiteanu, A. ve Smart, R. G. (2011). Age group differences in self-reported aggressive driving perpetration andvictimization. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 14(5), 400–412.
Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2667-8071
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2018
  • Yayıncı: Türker ÖZKAN
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Cinsiyetçiliğin Sürücü Öfkesi ve Sürücü Öfke İfadesi ile İlişkisi

Cansunur AKŞAR, Tansu ALAVCI, M. Ehil TEKİN, Burcu TEKEŞ

Sürücü Eğitmenlerinin İş Doyumu, İş Stresi, Tükenmişliği ve Kazaları: Sürücü Davranışlarının Aracı Rolü

Gaye SOLMAZER, Bahar ÖZ, Timo LAJUNEN, Türker ÖZKAN

Türkiye’de Yaya Tutumları ve Yaya Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Gizem SERİN, Cansu ÖZ, Bahar ÖZ, Timo LAJUNEN

Profesyonel Sürücülerde Mesleki Stres ve Sapkın Sürücü Davranışları İlişkisinde Tükenmişlik Seviyesinin Aracı Rolü

Gizem FINDIK, Timo LAJUNEN, Türker ÖZKAN

Türkiye Örnekleminde Yaşlı ve Genç Sürücüler için Öz-Düzenleyici Davranışların Taktiksel ve Stratejik Dağılımı

Derya AZIK, Türker ÖZKAN