Uluırmak Sulama Havzasında Sulanan Alanların Genişletilmesi İmkanları ve Suya Göre Üretim Planlaması Üzerine Bir Çalışma
Bu çalışmada, Uluırmak sulamasında mevcut durumdaki sulama yönetimi ve performans değerlerinin tespiti ile şebeke içinde fiilen sulanan alanların genişletilme imkanlarının araştırılması ve tarım işletmelerinin optimum üretim desenlerinin hesaplanması amaçlanmıştır. Çalışma 1995 yılında yapılmış olup, o dönemde yapılan çalışmanın sonuçları ile günümüz (2020) gerçekleşme verileri karşılaştırmalı olarak da incelenmiştir. Araştırmada kullanılan veriler bölgede yer alan, tabakalı örnekleme yöntemiyle belirlenen, toplam 72 adet işletme ile yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanan anketlerden elde edilen birincil verilerden oluşmuştur. Sulama havzasında mevcut durum ve sulanan alanların genişletilmesi durumlarına göre optimum üretim desenlerinin belirlenmesinde ise doğrusal programlama yöntemi kullanılmıştır. Bölgede ortalama işletme arazisi genişliği 74.42 dekar olup, bunun 47.75 dekarı sulu tarım alanından oluşmaktadır. İncelenen işletmelerde mevcut şartlara göre yapılan planlama sonrasında suluda en fazla 20.92 dekar ile buğday plana gelirken bunu sırasıyla şekerpancarı (9.87 da), ayçiçeği (5.89 da), fasulye (4.78 da ), yonca (2.78 da), sebze (2.89 da) ve arpa (1.12 da) izlemektedir. Ayrıca, planlı üretimde işletme başına 2.29 süt ineği (kültür melezi) ve 18.95 koyun plana gelmesi ile işletmenin toplam brüt karı % 51.33 artarak 445,4 TL’ye ulaşmaktadır. Sulama şebekesi içinde eksik yatırımların tamamlanarak fiilen sulanan arazilerin genişlemesi durumunda yapılan planlama ile sulanan araziler, %33.33 oranında artabilecek ve brüt kar mevcut duruma göre % 60.48 oranında artarak 472,4 TL’ye yükselecektir. Yapılan araştırmanın önemli sonuçlarından birisi de 47.75 dekar olan ortalama sulu tarla arazisi sulanan arazilerin genişlemesi ve planlı su kullanımı ile 64.20 dekara (% 34.45) yükselmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Üretim Planlaması, Oprtimizasyon, Sulama İşletmeciliği
A Study on Expansion Possibilities of Irrigated Areas in Uluırmak Irrigation Basin and Production Planning According to Water
In this study, it is aimed to determine the current irrigation management and performance data in Uluırmak irrigation, to investigate the possibilities of expanding the irrigated areas in the network, and to calculate the optimum production patterns of agricultural enterprises. This study was carried out in 1995 and the results of this study were comparatively reviewed between 1995 and 2020 years. The data used in the study consists of primary data obtained from the surveys conducted with face-to-face interviews with a total of 72 enterprises in the region, determined by stratified sampling method. Linear programming method was used to determine the optimum production patterns according to the current situation in the irrigation basin and the expansion of irrigated areas. The average width of the farmland in the region is 74.42 decares (da), 47.75 da of which is irrigated agricultural land. After the planning made in accordance with the current conditions in the enterprises examined, wheat came to the plan with a maximum of 20.92 da, respectively, sugar beet (9.87 da), sunflower (5.89 da), beans (4.78 da), alfalfa (2.78 da), vegetables (2.89 da), and barley (1.12 da). In addition, the total gross profit of the enterprise reaches 445.4 TL, with 2.29 dairy cows (cultural hybrid) and 18.95 sheep coming to the plan in planned production. In case of the completion of the missing investments in the irrigation network and the expansion of the irrigated lands, the irrigated lands will increase by 33.33% and the gross profit will increase by 60.48% compared to the current situation and reach 472.4 TL. One of the important results of the study is that the average irrigated field land, which is 47.75 da, has increased to 64.20 da (34.45%) with the expansion of irrigated lands and planned water use.
Keywords:
Production planning, optimization, irrigation management,
___
- Açıl AF, Demirci R (1984). Tarım Ekonomisi Dersleri, A.Ü.Ziraat Fakültesi Yayınları: 880, Ankara.
- Açıl AF (1976). Tarımsal Ürün Maliyetlerinin Hesaplanması Ve Memleketimizde Tarımsal Ürün Maliyetlerindeki Gelişmeler, A.Ü.Ziraat Fakültesi Yayınları: 665, II. Baskı. Ankara.
- Anonim (1976). DSİ Sulama Tesisleri İşletme Talimatı, DSİ Yayınları, Yayın No: 20, Ankara.
- Anonim (1992). DSİ İşletme Bakım Mühendisleri Semineri, DSİ Yayınları, Yayın No: 110, Ankara.
- Anonim (1992b), Turkey Irrigation Management and Investment Review, World Bank Discussion Draft. Number: 1
- Anonim (1993). Sulu Tarımda Etkin Çiftci Katılımı, KHGM Sulama Dairesi Bşk. Yayınları, Ankara.
- Anonim (1993b) Türkiyede Sulu Tarım Yatırımlarına İşletme ve Bakım Faaliyetlerine Çiftci Katılımı İnceleme Raporu, KHGM yayınları, Ankara.
- Anonim (1993c) Türkiyede Sulu Tarım Yatırımlarına ve İşletme, Bakım Faaliyetlerine Çiftci Katılımı, Ulusal Çalışma Grubu Dökümanları.
- Anonim (1993d). GAP Sulama Alanlarında Çiftci Örgütlenmesi ve Sulama Sistemi Yönetimi F. Ebert Vakfı Yay. Ankara.
- Anonim (1994). GAP MOM Study Management, Operation and Maintanance of GAP Irrigation Systems, Identification Report, Volum I Maintaks, Dolsar+Halcrow+ RWC Joint Venture Companies, Ankara.
- Anonim (1994a). DSİ İşletme Bakım Dairesi, 1993 yılı Üretim Sonuçları, Ankara.
- Anonim (1994b). 1994 Yılı Sulama ve Kurutma Tesisleri, İşletme, Bakım ve Yıllık Yatırım Ücret Tarifeleri, DSİ Basımevi, Ankara.
- Anonim (1994c). Toprak ve Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Bildirileri DSİ 40. Yıl Kutlamaları, DSİ yayınları, Ankara.
- Anonim (2021). Uluırmak Sulama Birliği Dokümanları.
- Cin S, Çakmak B (2017), Ankara Beypazarı Başören Sulama Kooperatifi’nde Sulama Performansının Değerlendirilmesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, ISSN: 1300-2910, E-ISSN: 2147-8848, (2017) 34 (2), 10-19, DOI:10.13002/jafag4221.
- Demir O (2010). Daphan Ovası Sulama Tesislerinden Yararlanan Tarım İşletmelerinin Fiziki ve Sosyo Ekonomik Kaynaklı İşletme Sorunları ve Çözüm Olanaklarının Belirlenmesi, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41 (1), 19-27, ISSN: 1300-9036.
- Erkuş A, Bülbül M, Kıral T, Açıl AF, Demirci R (1995). Tarım Ekonomisi, A.Ü.Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma Ve Geliştirme Vakfı Yayınları No: 5, Ankara.
- Erkuş A, Türker M (1994). Türkiye'de Sulama İşletmecilik Şekilleri, Çiftci ve Köy Dünyası, TZOB, S. 117-118, Ankara.
- Selek Z, Arslan C (2019). Entegre Su Kaynakları Yönetiminde WEAP Modelinin Kullanılması: Burdur Gölü Havzası Örneği, Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2019, 5(1): 54-64.
- Uçar Y, Kara M (2016). Arazi Toplulaştırmasının Su İletim ve Dağıtım Performansına Etkisi, KSÜ. Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(1), 2006.
- Uzunkaya K, Gül M (2017). Dinar Karakuyu Sulaması Sahası Tarımsal İşletmelerinin Doğrusal Programlama Yöntemi Kullanılarak Ürün Desenlerinin Planlanması, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt 21, Sayı 2, 388-396, 2017, DOI: 10.19113/sdufbed.96241.
- ISSN: 2146-7072
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Yayıncı: Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü
Sayıdaki Diğer Makaleler
Sema KALE ÇELİK, Büşra DEMİRBAŞ
Kil Bünyeli Bir Arazide Toprak Strüktürü ve Nem Sabitlerinin Tütün Atığı Uygulamasıyla Değişimi
Cafer Hakan YILMAZ, Halil AYTOP, Muhammet Raşit SÜNBÜL
Organik Atık ve Sentetik Düzenleyici Uygulamalarının Kıvam Limitleri Üzerine Etkisi
Zerrin CİVELEK, Nutullah ÖZDEMİR
Üç Besinli ve Mikrobesinli Gübrelerin Damla Sulama Sistemine Uygunluğu Üzerinde Çalışmalar