Giresun ili Şebinkarahisar ilçesinde farklı topoğrafyalarda oluşmuş toprakların tarımsal özellikleri

Bu çalışma, Giresun ili Şebinkarahisar ilçesinde farklı topoğrafik özelliklere sahip alanlarda oluşmuş toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada toplam 14 adet yüzey toprak örneği (0-30 cm) kullanılmıştır. İncelenen topraklar C, CL, SCL ve SL tekstür sınıflarında bulunmuştur. Tamamı tuzsuz olarak sınıflandırılan toprakların büyük çoğunluğu hafif alkalin ve nötr toprak reaksiyonuna sahiptirler. Kireç kapsamları 0 ile % 38.44, organik madde içerikleri % 0.75 - 2.85 aralığındadır. Potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir ve bakır içerikleri bakımından toprakların eksik olduğu saptanmamıştır. Toplam azot, fosfor, çinko ve mangan açısından ise bazı topraklarda eksiklikler bulunmuştur. 970-1176 m yükselti grubu topraklarının ortalama pH, kireç, K, Mg ve Zn değerleri; 1278-1464 m yükseltilerdeki topraklarda da ortalama organik madde, toplam azot, P, Ca, Fe, Cu ve Mn değerleri daha yüksek bulunmuştur. Kireç için ortalama değer % 10-15 eğim grubunda fazla belirlenmiştir. Kuzey bakı grubundaki toprakların ortalama kireç, Mg, Fe ve Mn içerikleri, güney bakı grubundakilere göre daha yüksek saptanmıştır. Farklı yükselti değerlerindeki kireç varlığı değişkenliğinin, ana materyal çeşitliliği kaynaklı olabileceği düşünülmektedir. Dikmen Tepesi’nden Avutmuş Çayı'na kadar değişen yükselti değerlerinde ve bakı yönlerinde toprak özellikleri ve bitki besin elementleri bakımından önemli bir değişme saptanmamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Topoğrafik özellikler, toprak verimliliği, Şebinkarahisar, Giresun, yükselti-eğim-bakı

Agricultural characteristics of soils formed in different topographies in Şebinkarahisar district of Giresun province

This study was carried out in order to determine some physical and chemical properties of soils formed in areas with different topographic characteristics in Giresun province Şebinkarahisar district. A total of 14 surface soil samples (0-30 cm) were used in the study. The investigated soils were found in texture classes C, CL, SCL and SL. Most of the soils classified as completely salt-free have a slightly alkaline and neutral soil reaction. Lime content ranges from 0 to 38.44% and organic matter contents between 0.75 - 2.85%. Soils were not found to be deficient in terms of potassium, calcium, magnesium, iron and copper contents. In terms of total nitrogen, phosphorus, zinc and manganese, deficiencies were found in some soils. Average pH, lime, K, Mg and Zn values of 970-1176 m elevation group soils; average organic matter, total nitrogen, P, Ca, Fe, Cu and Mn values were found to be higher in soils at elevations of 1278-1464 m. The average value for lime was determined higher in the 10-15% slope group. The average lime, Mg, Fe and Mn contents of soils in the north aspect group were higher than those in the south aspect group. It is thought that the variability of lime presence in different elevation values may be due to the diversity of the parent material. No significant change has been detected in terms of soil properties and plant nutrients in varying elevation values and aspect directions from Dikmen Hill to Avutmuş Creek.

Keywords:

Topographic characteristics, soil fertility, elevation-slope-aspect, Şebinkarahisar, Giresun,

PDF

___

Akbaş B, 1991. 1/25.000 Ölçekli Sayısal Jeoloji Haritası, Giresun H 40 b-3 Paftası. Türkiye Jeoloji Veri Tabanı, Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Altan Z, 2010. Şebinkarahisar (Giresun) ve çevresinin erozyon riskinin coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Anonim, 1988. Türkiye gübreler ve gübreleme rehberi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Genel Yayın No: 151, Teknik Yayınlar No: T-59.
Anonim, 2018. Giresun Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü Verileri. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Giresun / Türkiye.
Anonymous, 1990. Micronutrient assessment at the country level: An international study. FAO Soils Bulletin (FAO) by Mikko Sillanpää, No: 63, Rome.
Anonymous, 1993. Soil survey manual. Soil Survey Division Staff, Soil Conservation Service, U.S. Department of Agriculture Handbook No: 18, Washington D.C., USA.
Atalay İ, 2014. Toprak, bitki ve çölleşme atlası. İnkılâp Kitabevi, Yayıncı ve Matbaa Sertifika No: 10614, İstanbul, 124 s.
Atmaca B, Nalbant H, 2018. Giresun ilinin Şebinkarahisar ilçesinde yer alan Avutmuş Çayı’nın batı kesimlerindeki bazı meyve bahçelerinin toprak özellikleri. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi. 6(2): 111-121.
Bouyoucos GJ, 1951. A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soils. Agronomy Journal. 43: 434-438.
Cangir C, Boyraz D, 2006. Jeoloji (Jeopedoloji). Baskı: Avcı Ofset (İstanbul), Tekirdağ, 253 s.
Ceryan Ş, 1990. Şebinkarahisar (Giresun) ve çevresinin kitle hareketleri açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Dengiz O, Erel A, Erkoçak A, Durmuş M, 2012. Kuşkonağı Havzası temel toprak özellikleri, sınıflandırılması ve haritalanması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 49(1): 71-82.
Dengiz O, Gülser C, 2014. Farklı fluviyal depozitler üzerinde oluşmuş toprakların dağılım alanlarının belirlenmesi ve sınıflaması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. 1(1): 9-17.
Dengiz O, Kibar M, Yüksel M, Kadıoğlu YK, Karaca S, Durak A, 2006. Farklı yöney, fizyografik ünite ve jeolojik birimler üzerinde oluşmuş toprakların oluşumları. Tarım Bilimleri Dergisi. 12(4): 349-356.
Fiantis D, Gusnidar, Malone B, Pallasser R, Ranst EV, Minasny B, 2017. Geochemical fingerprinting of volcanic soils used for wetland rice in West Sumatra, Indonesia. Geoderma Regional. 10: 48-63.
Follett RH, 1969. Zn, Fe, Mn, and Cu in Colorado soils. Ph.D. Dissertation, Colorado State University, USA.
Genç Z, Dengiz O, 2015. Madendere Havzasında fizyoğrafik faktörlerin ve bazı fiziko-kimyasal toprak özelliklerinin belirlenmesi ve haritalanması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. 2(1): 28-39.
Gürgen G, 1997. Şebinkarahisar-Alucra çevresinde volkanik şekiller. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 6: 149-161.
Jackson ML, 1958. Soil chemical analysis. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey, USA, p. 498.
Kacar B, 2009. Toprak analizleri (Genişletilmiş 2. Basım). Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Nobel Yayın No: 1387, Ankara, 467 s.
Karacan TNÇ, 2017. Yarı kurak iklim şartları altında ana materyalin bazı toprak özellikleri ve verimliliğine etkisinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Karaçal İ, 2008. Toprak verimliliği (1. Basım). Nobel Yayın No: 1335, Ankara, 222 s.
Karakaya N, 1998. Şebinkarahisar (Giresun) yöresi magmatik kayaçların, mineralleşmelerin mineralojik-petrografik ve jeokimyasal özelliklerinin incelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Karataş R, Çömez A, Güner ŞT, 2016. Eskişehir Orman Bölge Müdürlüğü Sedir (Cedrus libani A. Rich.) Ağaçlandırma Alanlarında Karbon Stoklarının Belirlenmesi. Proje Sonuç Raporu, ESK-13 (6310) / 2012-2015, T.C. Orman Genel Müdürlüğü, Orman Toprak ve Ekoloji Araştırmaları Enstitüsü Müdürlüğü, Eskişehir, 41 s.
Kellogg CE, 1952. Our garden soils. New York: The Macmillan Company, p. 232.
Keskin İ, 2006. Şebinkarahisar (Giresun) yöresindeki kaya şevlerinin duraylılığının kinematik analizi ve yapısal yaklaşım. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
Ketin İ, 1966. Anadolu’nun tektonik birlikleri. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 66: 20-34.
Kurnaz A, 2009. Trabzon ilinin ve Şebinkarahisar ilçesinin doğal radyoaktivite düzeylerinin belirlenmesi ve yıllık etkin doz eşdeğerleri. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Lindsay WL, Norvell WA, 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Science Society of America Journal. 42(3): 421-428.
Müftüoğlu NM, Türkmen C, Çıkılı Y, 2014. Toprak ve bitkide verimlilik analizleri (2.Basım). Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., Yayın No: 994, Gıda, Tarım ve Hayvancılık No: 009, Ankara, 218 s.
Nalbant H, Atmaca B, 2018. Some agricultural characteristics of soils in eastern-northeastern slopes of a volcanic cone: Şebinkarahisar Dikmen Hill (Giresun, Turkey) example. Academic Journal of Agriculture. 7(1): 55-66.
Olsen SR, Cole CV, Watanabe FS, Dean LA, 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. U.S. Department of Agriculture Circular No. 939, Washington, D.C., p. 19.
Prus T, Zupančıč N, Grčman H, 2015. Soil of the lower valley of the Dragonja river (Slovenia). Acta Agriculturae Slovenica. 105(1): 61-72.
QGIS Development Team, 2019. QGIS geographic information system. Open Source Geospatial Foundation Project. Available from URL: http://qgis.osgeo.org
Richards LA, 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. United States Department of Agriculture Handbook No: 60, U.S. Government Printing Office, Washington D.C., p. 160.
Sağlam MT, 2008. Toprak ve suyun kimyasal analiz yöntemleri (Dördüncü Baskı). Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 2, Ders Kitabı No: 2, Tekirdağ, 154 s.
Sağlam MT, Cangir C, Bahtiyar M, Tok HH, 1993. Toprak bilimi. Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Yayınları, Tekirdağ, 6-38 s.
Susam T, Oğuz İ, 2006. CBS ile Tokat ili arazi varlığının eğim ve bakı özelliklerinin tespiti ve tarımsal açıdan irdelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 23(1): 67-74.
Tunçay T, Dengiz O, 2017. Yarı nemli ılıman iklim koşullarında farklı eğim ve farklı arazi örtüsü altında toprak gelişimi ve agregat stabilitesi değişimi. Toprak Su Dergisi. 6(1): 36-43.
USGS, 2019. DEM data (SRTM 1 Arc-Second Global/~30 meters). Available from URL: https://earthexplorer.usgs.gov/
Ülgen N, Yurtsever N, 1995. Türkiye gübre ve gübreleme rehberi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 209, Teknik Yayınlar No: T.66, Ankara.
Yılmaz A, Okay AI, Bilgiç T, 1985. Yukarı Kelkit Çayı Yöresi ve Güneyinin Temel Jeoloji Özellikleri ve Sonuç Raporu. MTA Genel Müdürlüğü, Rapor No: 7777, Ankara, 207 s.
Yılmaz G, 2006. Şehir coğrafyası açısından Şebinkarahisar. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yilmaz I, 2010. The effect of the sampling strategies on the landslide susceptibility mapping by conditional probability and artificial neural networks. Environmental Earth Sciences. 60(3): 505-519.
Yilmaz I, Keskin I, 2009. GIS based statistical and physical approaches to landslide susceptibility mapping (Sebinkarahisar, Turkey). Bulletin of Engineering Geology and the Environment. 68(4): 459-471.
Yüksel M, 2003. Farklı yükseklik, iklim ve ana materyaller üzerinde oluşmuş toprakların fiziksel, kimyasal ve minerolojik özellikleri. Tarım Bilimleri Dergisi. 9(3): 365-369.
Yürüdür E, 1998. Şebinkarahisar ve çevresinin coğrafi etüdü. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış), Erzurum.
Zhang Z, Hu B, Hu G, 2014. Spatial heterogeneity of soil chemical properties in a subtropical karst forest, Southwest China. The Scientific World Journal. Volume 2014, Article ID 473651, 9 pages.
Zheng Y, Weng Q, Zheng Y, 2017. A hybrid approach for three-dimensional building reconstruction in Indianapolis from LiDAR data. Remote Sensing. 9(4),310:24 pp.