Kamuda Çalışan Kadın Sosyal Çalışmacıların Mobbinge Maruz Kalma Durumlarının İncelenmesi

İş yerinde psikolojik şiddet olarak kabul edilen mobbing bireyin üretkenliğini ve motivasyonunu düşürebilmekte ve yaşam doyumunu etkileyebilmektedir. Özellikle kadınların çalışma yaşamında cinsiyet ayırımcılığına bağlı mobbinge maruz kaldıkları ve bu durumun kadınları farklı açılardan olumsuz etkilediği bilinmektedir. Bu araştırmanın temel amacı; Türkiye'de kamuda çalışan kadın sosyal çalışmacıların çalıştıkları kamu kurum ve kuruluşlarında mobbinge maruz kalma durumlarının incelenmesidir. Araştırmaya, 100 kadın sosyal çalışmacı katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında Sosyo Demografik Bilgi Formu ve Duygusal Taciz Ölçeği kullanılmıştır. Veriler Sperman Rho Korelasyonu, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H testi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmaya katılan kadınların yaş ortalaması 32.1’dir. Araştırma sonucunda kadınların yaşları ve meslekte çalışma süreleri arttıkça mobbinge daha az maruz kaldıkları tespit edilmiştir. Ayrıca mobbinge maruz kalanların çoğunlukla bekâr kadınlar, çalıştıkları kurumdan memnun olmayanlar, meslektaşları ve amirleriyle iletişim sorunu yaşayanlar ve mesleki performanslarını gerçekleştirmeyi engelleyen durumlarla karşılaşanlar olduğu görülmüştür. Özellikle toplumdaki dezavantajlı bireylerle çalışan bir meslek grubu olan sosyal çalışmacıların mesleki performanslarının gerek müracaatçılar gerekse toplum açısından önemli olduğu ve özellikle kadın sosyal çalışmacıların bu konuda daha hassas olduğu düşünülmektedir. Bu çalışma ile kadın sosyal çalışmacıların işyerinde maruz kaldıkları mobbingin belirlenerek, sosyal çalışmacılarda farkındalığın artırılması, muhtemel mobbing risklerinin tespit edilmesi ve gerekli önlemlerin alınarak mobbing yaşama olasılığının azaltılmasına katkıda bulunulacağı düşünülmektedir.

Analysis of Mobbing Exposure of Female Social Workers Working in the Public Service

Mobbing, which is considered as psychological violence in the workplace, can reduce the productivity and motivation of the individual and affect life satisfaction. It is known that especially women are exposed to mobbing due to gender discrimination in working life and this situation affects women negatively from different aspects. The aim of this study is to examine the exposure of female social workers to mobbing in public institutions and organizations in Turkey. 100 female social workers participated in the research. Socio-Demographic Information Form and Psychological Mobbing Scale were used to collect the research data. Data were analyzed using the Sperman Rho Correlation, Mann Whitney U and Kruskal Wallis H test. Within the scope of the research, female social workers were reached through an online survey. The average age of the women participating in the study is 32.1 years. As a result of the research, it has been determined that women are less exposed to mobbing as their age and working time in the profession increase. In addition, it has been observed that those who are exposed to mobbing are mostly single women, those who are not satisfied with the institution they work for, those who have communication problems with their colleagues and superiors, and those who encounter situations that prevent them from performing their professional performance. It is thought that the professional performance of social workers, who are a professional group working with disadvantaged individuals in the society, is important for both the clients and the society, and especially female social workers are more sensitive in this regard. With this study, it is thought that by determining the mobbing that female social workers are exposed to in the workplace, increasing the awareness of social workers, determining the possible risks of mobbing and taking the necessary precautions will contribute to reducing the possibility of experiencing mobbing.

PDF

___

Acar, A. B. ve Dündar, G. (2008). İşyerinde psikolojik yıldırmaya (mobbing) maruz kalma sıklığı ile demografik özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37 (2), 111-120.
Alparslan, A. M., Bozkurt, Ö.Ç. ve Özgöz, A. (2015). İşletmelerde cinsiyet ayrımcılığı ve kadın çalışanların sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (1), 66-81.
Arsan, T. (2008). İşyerinde psikolojik taciz olgusu. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Asunakutlu, T. ve Safran, B. (2006). Örgütlerde yıldırma uygulamaları (mobbing) ve çatışma arasındaki ilişki. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6 (11), 110-129.
Aydoğan, Z. (2010). Okullarda öğretmen-yönetici ilişkilerinde yıldırma (mobbing) ve etkileri (Kâğıthane ilçesi örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
Aytaç, S. ve Dursun, S. (2013). Çalışma hayatında kadına yönelik şiddet: Sağlık sektöründe bir uygulama. Journal of Istanbul University Law Faculty, 71 (1), 67-78.
Baş, N. ve Oral, E. T. (2012). Mobbing davranışı ve kişilik özellikleriyle ilişkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (21), 11-24.
Beycan, B. (2014). İşyerindeki psikolojik tacizin (mobbing) kadın çalışanlar üzerindeki etkisi. Uzmanlık Tezi. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
Bulut, S. (2011). TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yayınları 6, Mobbing Alt Komisyonu, İş Yerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri.
Cemaloğlu, N. (2007). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri ile Yıldırma Arasındaki İlişki. H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87
Çivilidağ, A. (2011). Üniversitelerdeki öğretim elemanlarının psikolojik taciz (mobbing), iş doyumu ve algılanan sosyal destek düzeyleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1), 35-46.
Demir, M. (2011). İş yaşamında ayrımcılık: Turizm sektörü örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 760-84.
Demirçivi, B. M. (2008). Otel işletmelerinde yıldırma eylemlerinin işgören verimliliğine etkisi ve insan kaynakları yönetimi açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Divincová, A. ve Siváková, B. (2014). Mobbing at work place and its impact on employee performance. Human Resources Management & Ergonomics, 8 (2), 20-34.
Einarsen, S. ve Raknes, B. I. (1997). Harassment in the Workplace and the Victimization of Men, Violence and Victims, 12, 247-263.
Emiroğlu, Ö. (2011). Rehber öğretmenlerin algıladığı yıldırma davranışlarının incelenmesi (Gaziantep ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
Ertek, S. Ş. (2009). Yıldırma ve yıldırma mağduru öğretmenler üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
Fettahlıoğlu, Ö. O. (2008). Örgütlerde psikolojik şiddet (mobbing): Üniversitelerde bir uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Fışkın G., Söyük S.. (2012). Mobbing davranışı ve İstanbul ili Ana Çocuk Sağlığı Merkezlerinde sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. 10. Ulusal Sağlık Kuruluşları Yönetimi Kongresi Bildiri Kitabı, ss.50-58, Mardin.
Gökçe, A. T. (2012). Mobbing: İş yerinde yıldırma özel ve resmi ilköğretim okulu öğretmen ve yöneticileri üzerinde yapılan bir araştırma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 272-286.
Gökdemir, D. (2016). Sağlık çalışanlarında mobbing algısının iş tatmini üzerindeki etkisi: Kamu hastanesinde bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
Gözüm, P. (2017). Mobbing algısı ile motivasyon ilişkisi: Erzurum ve Ankara illerinde bazı kamu ve özel kurum çalışanları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Gül, H. (2009). İş sağlığında önemli bir psikososyal risk: Mobbing-psikolojik yıldırma. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8 (6), 515-20.
Işık, E. (2007). İşletmelerde mobbing uygulamaları ile iş stresi ilişkisine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Işıkhan, V. (1999). Sosyal hizmet kuruluşları ve stres. Erişim tarihi, 30.03.2018. http://www.vedatisikhan.com/wp-content/uploads/2017/04/4.4.sh_kuruluslari_ve_stres.pdf
Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
Karavardar, G. (2009). Psikolojik yıldırma ile bazı kişilik özellikleri arasındaki ilişki. E-Journal of New World Sciences Academy Social Sciences, 3C0044, 5 (3), 212-233.
Karslıoğlu, G. (2011). İşyerinde mobbing (psikolojik taciz) ve çalışan motivasyonu üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Kartal, M. ve Çoban, O. (2018). Emek piyasasında kadın çalışanlara yönelik cinsiyet ayrımcılığı: Kahramanmaraş tekstil sektörü örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 67-81.
Karyağdı, A. (2007). Örgütlerde yıldırma (mobbing) ve bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Kocaoğlu, M. (2007). Mobbing (İşyerinde psikolojik taciz, yıldırma) uygulamaları ve motivasyon arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Konaklı, T. (2011). Üniversitelerde yıldırma ve kültürel değerlerin yıldırma ile başa çıkma yaklaşımlarına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
Köktan, M. ve Yıldırım, F. (2018). Toplumsal cinsiyet temelli şiddete ve ayrımcılığa karşı sosyal hizmet perspektifinden kadınların güçlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (58), 717-723.
Leymann, H. ve Gustafsson, A. (1996). Mobbing at work and the development of post-traumatic stres disorders. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 251-75.
Ocak, S. (2008). Öğretmenlerin duygusal taciz (mobbing)’e ilişkin algıları (Edirne ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversites, Edirne.
Özmete, E. ve Laleoğlu, A. (2013). İnsani hizmet örgütlerinde sosyal çalışmacıların karşılaştıkları mobbing davranışları ile iş tatmini ve sağlık sorunları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24 (2), 23-44.
Öztürk, U. C. ve Cevher, E. (2016). Mobbing sendromunda örgüt kültürü virüs mü aşımı?: Örgüt kültürü ve mobbing ilişkisi. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (2), 0-0.
Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılığın analizi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 10 (4), 1217-230.
Reichert, E. (2003). Work place mobbing: A New frontier for the social work profession. Professional Development: The International Journal of Continuing Social Work Education, 5 (3), 4-12.
Sabuncuoğlu, E. T. (2007). Eğitim, Örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Ege Akademik Bakış, 7 (2), 613-628.
Sönmezışık, S. (2011). Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Psikolojik Yıldırmaya İlişkin Algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Tekin, H. H. (2013). Hastanede çalışan hemşirelerin mobbinge maruz kalma durumları ve stres durumlarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Tınaz, P. (2006). İşyerinde psikolojik taciz (psikolojik şiddet). İstanbul: Beta Yayınları, 1. Baskı.
Urhan, B. ve Etiler, N. (2011). Sağlık sektöründe kadın emeğinin toplumsal cinsiyet açısından analizi. Çalışma ve Toplum, 2 (29), 191-15.
Yaman, E. (2009). Yönetim psikolojisi açısından işyerinde psikoşiddet. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yıldırım, A. ve Yıldırım, D. (2007). Mobbing in the work place by peers and managers: Mobbing experienced by nurses working in health care facilities in Turkey andits effect on nurses. Journal Of Clinical Nursing, 16 (8), 1444-1453.