ENGELLİLERİN SOSYAL DIŞLANMA ALGILARININ BAZI SOSYODEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Bu araştırmada farklı yaş gruplarında bulunan engelli bireylerin sosyal dışlanma düzeylerinin, bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, araştırmacı tarafından hazırlanan 6 soruluk demografik bilgi (cinsiyet, medeni durum, yaş grupları, yerleşim yeri, eğitim düzeyi ve ekonomik düzey) formu ve Bayram ve diğerleri (2010) tarafından Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılan 35 maddelik 4 alt boyuttan oluşan “Sosyal Dışlanma Ölçeği” kullanılmıştır. Cinsiyet değişkenine göre, tüm alt boyutlarda; yaş gruplarında, sosyal katılımcılık ve kültürel entegrasyon boyutlarında; medeni durum değişkenine göre, maddi yoksunluk, kurumlardan ve yardımlardan faydalanabilme, sosyal katılımcılık; yerleşim yerine göre, kurumlardan ve yardımlardan faydalanabilme ve sosyal katılımcılık; eğitim değişkenine göre, uygun ev ve güvenli çevre ile sosyal katılımcılık; sosyoekonomik duruma göre, maddi yoksunluk, kurumlardan ve yardımlardan faydalanabilme, uygun ev ve güvenli çevre, kültürel entegrasyon boyutlarında engellilerin sosyal dışlanma düzeylerinin istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaştığı bulgularına ulaşılmıştır.

___

  • 1. Bayram, N. Sam, N. Aytaç, S. ve Aytaç, M. (2010). Yaşam tatmini ve sosyal dışlanma. "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12(3), 81-92.
  • 2. Besiri, A. (2009). Yoksulluk ekseninde engellilerin eğitimi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 83, 353- 374.
  • 3. Beşirli, H. Koçancı, M. Bakır, A. Özdemir, Z. ve Gülle, Y. (2016). Sosyal Konut Uygulamaları ve Yoksulluğun Yönetimi Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • 4. Bucuka, Y. (2017). Dini sosyalleşme ve sosyal dışlanma ekseninde engellilik (Bingöl ili örneği) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • 5. Can, A. (2014). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: PEGEM Akademi Yayınevi.
  • 6. Çaha, H. (2016). Engellilerin toplumsal hayata katılmasına yönelik politikalar: Türkiye, ABD ve Japonya örnekleri. İnsan ve Toplum Dergisi, 5(10), 123-150.
  • 7. Çakır, Ö. (2002). Sosyal dışlanma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), 83-104.
  • 8. Darıyemez, M. (2012). Sosyal dışlanma bağlamında engellilerin çalışma hayatından soyutlanması: Antalya ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • 9. Durduran, Y. (2009). Engelli çocukların engellilikleri dışındaki sağlık sorunları ve sağlık hizmetinden yararlanma durumları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • 10. Elwan, A. (1999). Poverty and disability. Washington: World Bank.
  • 11. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2017). Engelli Bakım Hizmetleri. Erişim Tarihi: 02.01.2019. https://eyh.aile.gov.tr/yayin-ve-kaynaklar.
  • 12. Erdoğan, B. ve Köten, E. (2014). Engelli gençler, sosyal dışlanma ve internet. İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları.
  • 13. Ergüden A.D. (2008). Sosyal dışlanma açısından bedensel engelli bireylerin yaşantılarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • 14. Ertan, L. (2017). Zihinsel engelli çocuğa sahip ana babalarda sosyal kaygı ve algılanan sosyal destek (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • 15. Eurostat Statistics Explained. (2017). Erişim Tarihi: 20.12.2019. http://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/ index.php/Disability_statistics__health#Basic_activity_difficulties:_Lifting_and_carryin g_difficulties_affected_ affected_5.C2.A0.25_of_people_in_the_EU.
  • 16. Genç, Y. (2015). Engellilerin sosyal sorunları ve beklentileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 35(2), 65-92.
  • 17. Genç, Y. ve Çat G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-393. 79
  • 18. Kalkan, E. (2018). Fiziksel engelli bireylerde öz yeterlilik, öfke ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
  • 19. Karakan, B. (2018). Türkiye’de sosyal dışlanma ve dezavantajlı gruplar: engelliler üzerine tanımlayıcı bir çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • 20. Karip, S. (2016). Engelli bireylerin sağlık hizmetlerine ulaşılabilirlik düzeylerinin belirlenmesi: Konya örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • 21. Koca, C. (2010). Engelsiz şehir tasarım raporu, http://www.devturkiye.org/Projeler/Engelsiz-Sehir- Planlamasi/Engelsiz-Sehir-Tasarim-Raporu/?phpMyAdmin=rljdgPQ20IOfLkB3PkJ1V2hi3ya/, Erişim Tarihi: 07.09.2018.
  • 22. Manevi Temelli Sosyal Hizmetler. Sosyal dışlanma riski bulunan gruplar. Erişim Tarihi: 28.10.2018. http://www.manevisosyalhizmet.com/?p=306.
  • 23. Özbulut, M. ve Sayar Ö. (2009). Bir sosyal dışlanma fotoğrafı, Aile ve Toplum Dergisi, 11(5), 59-76.
  • 24. Özgökçeler, S. (2007). Sosyal dışlanma sorunsalı ve engellilerin sosyal politikası bağlamında değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • 25. Özgökçeler, S. ve Bıçkı, D. (2010). Özürlülerin sosyal dışlanma boyutları: Bursa ve Çanakkale örneklerinden yansıyanlar, Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, Denizli.
  • 26. Özürlüler İdaresi Başkanlığı. (2002). Türkiye Özürlüler Araştırması. Erişim Tarihi: 20.09.2018. https://kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0014899.pdf.
  • 27. Sapancalı, F. (2005). Avrupa Birliği’nde sosyal dışlanma sorunu ve mücadele yöntemleri. Çalışma ve Toplum Dergisi, 3, 51-106.
  • 28. Sarıgül, A. (2016). Bedensel engellilerde sosyal dışlanma Ağrı ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • 29. Tartanoğlu, Ş. (2010). Sosyal dışlanma: küreselleşme perspektifinden bir kavramsallaştırma çabası, Sosyoloji Konferansları, (42), 1-13.
  • 30. Türkiye İstatistik Kurumu. (2011). Nüfus ve Konut Araştırması. Erişim Tarihi: 11.01.2019. https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/2618/nufus-ve-konut-arastirmasi-engellilik-arastirmasonuclari. pdf.
  • 31. 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanun, (2005), T.C. Resmi Gazete, 25868, 7 Temmuz 2005.