ENGELLİLERİN SOSYAL DIŞLANMA ALGILARININ BAZI SOSYODEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ
Bu araştırmada farklı yaş gruplarında bulunan engelli bireylerin sosyal dışlanma düzeylerinin, bazı sosyo-demografik
değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, araştırmacı tarafından hazırlanan 6 soruluk demografik bilgi
(cinsiyet, medeni durum, yaş grupları, yerleşim yeri, eğitim düzeyi ve ekonomik düzey) formu ve Bayram ve diğerleri (2010)
tarafından Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılan 35 maddelik 4 alt boyuttan oluşan “Sosyal Dışlanma Ölçeği”
kullanılmıştır. Cinsiyet değişkenine göre, tüm alt boyutlarda; yaş gruplarında, sosyal katılımcılık ve kültürel entegrasyon
boyutlarında; medeni durum değişkenine göre, maddi yoksunluk, kurumlardan ve yardımlardan faydalanabilme, sosyal
katılımcılık; yerleşim yerine göre, kurumlardan ve yardımlardan faydalanabilme ve sosyal katılımcılık; eğitim değişkenine göre,
uygun ev ve güvenli çevre ile sosyal katılımcılık; sosyoekonomik duruma göre, maddi yoksunluk, kurumlardan ve yardımlardan
faydalanabilme, uygun ev ve güvenli çevre, kültürel entegrasyon boyutlarında engellilerin sosyal dışlanma düzeylerinin
istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılaştığı bulgularına ulaşılmıştır.
___
- 1. Bayram, N. Sam, N. Aytaç, S. ve Aytaç, M. (2010). Yaşam tatmini ve sosyal dışlanma. "İş, Güç"
Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 12(3), 81-92.
- 2. Besiri, A. (2009). Yoksulluk ekseninde engellilerin eğitimi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 83, 353-
374.
- 3. Beşirli, H. Koçancı, M. Bakır, A. Özdemir, Z. ve Gülle, Y. (2016). Sosyal Konut Uygulamaları ve
Yoksulluğun Yönetimi Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- 4. Bucuka, Y. (2017). Dini sosyalleşme ve sosyal dışlanma ekseninde engellilik (Bingöl ili örneği)
(Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- 5. Can, A. (2014). Spss ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: PEGEM Akademi
Yayınevi.
- 6. Çaha, H. (2016). Engellilerin toplumsal hayata katılmasına yönelik politikalar: Türkiye, ABD ve
Japonya örnekleri. İnsan ve Toplum Dergisi, 5(10), 123-150.
- 7. Çakır, Ö. (2002). Sosyal dışlanma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3),
83-104.
- 8. Darıyemez, M. (2012). Sosyal dışlanma bağlamında engellilerin çalışma hayatından soyutlanması:
Antalya ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- 9. Durduran, Y. (2009). Engelli çocukların engellilikleri dışındaki sağlık sorunları ve sağlık hizmetinden
yararlanma durumları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- 10. Elwan, A. (1999). Poverty and disability. Washington: World Bank.
- 11. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2017). Engelli Bakım Hizmetleri. Erişim Tarihi:
02.01.2019. https://eyh.aile.gov.tr/yayin-ve-kaynaklar.
- 12. Erdoğan, B. ve Köten, E. (2014). Engelli gençler, sosyal dışlanma ve internet. İstanbul: İstanbul
Gelişim Üniversitesi Yayınları.
- 13. Ergüden A.D. (2008). Sosyal dışlanma açısından bedensel engelli bireylerin yaşantılarının
incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- 14. Ertan, L. (2017). Zihinsel engelli çocuğa sahip ana babalarda sosyal kaygı ve algılanan sosyal destek
(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- 15. Eurostat Statistics Explained. (2017). Erişim Tarihi: 20.12.2019.
http://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/
index.php/Disability_statistics__health#Basic_activity_difficulties:_Lifting_and_carryin
g_difficulties_affected_ affected_5.C2.A0.25_of_people_in_the_EU.
- 16. Genç, Y. (2015). Engellilerin sosyal sorunları ve beklentileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi,
35(2), 65-92.
- 17. Genç, Y. ve Çat G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler
Dergisi, 8(1), 363-393.
79
- 18. Kalkan, E. (2018). Fiziksel engelli bireylerde öz yeterlilik, öfke ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki
(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
- 19. Karakan, B. (2018). Türkiye’de sosyal dışlanma ve dezavantajlı gruplar: engelliler üzerine tanımlayıcı
bir çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- 20. Karip, S. (2016). Engelli bireylerin sağlık hizmetlerine ulaşılabilirlik düzeylerinin belirlenmesi: Konya
örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- 21. Koca, C. (2010). Engelsiz şehir tasarım raporu, http://www.devturkiye.org/Projeler/Engelsiz-Sehir-
Planlamasi/Engelsiz-Sehir-Tasarim-Raporu/?phpMyAdmin=rljdgPQ20IOfLkB3PkJ1V2hi3ya/, Erişim
Tarihi: 07.09.2018.
- 22. Manevi Temelli Sosyal Hizmetler. Sosyal dışlanma riski bulunan gruplar. Erişim Tarihi: 28.10.2018.
http://www.manevisosyalhizmet.com/?p=306.
- 23. Özbulut, M. ve Sayar Ö. (2009). Bir sosyal dışlanma fotoğrafı, Aile ve Toplum Dergisi, 11(5), 59-76.
- 24. Özgökçeler, S. (2007). Sosyal dışlanma sorunsalı ve engellilerin sosyal politikası bağlamında
değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
- 25. Özgökçeler, S. ve Bıçkı, D. (2010). Özürlülerin sosyal dışlanma boyutları: Bursa ve Çanakkale
örneklerinden yansıyanlar, Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, Denizli.
- 26. Özürlüler İdaresi Başkanlığı. (2002). Türkiye Özürlüler Araştırması. Erişim Tarihi: 20.09.2018.
https://kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0014899.pdf.
- 27. Sapancalı, F. (2005). Avrupa Birliği’nde sosyal dışlanma sorunu ve mücadele yöntemleri. Çalışma ve
Toplum Dergisi, 3, 51-106.
- 28. Sarıgül, A. (2016). Bedensel engellilerde sosyal dışlanma Ağrı ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek
Lisans Tezi). Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- 29. Tartanoğlu, Ş. (2010). Sosyal dışlanma: küreselleşme perspektifinden bir kavramsallaştırma çabası,
Sosyoloji Konferansları, (42), 1-13.
- 30. Türkiye İstatistik Kurumu. (2011). Nüfus ve Konut Araştırması. Erişim Tarihi: 11.01.2019.
https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/2618/nufus-ve-konut-arastirmasi-engellilik-arastirmasonuclari.
pdf.
- 31. 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanun, (2005), T.C. Resmi Gazete, 25868, 7 Temmuz 2005.