Olcay KOCATÜRK

MEHMED ŞEMSEDDİN EFENDİ'NİN EZHÂR-I ŞEMSÎ ADLI BURSALI ŞAİRLER TEZKİRESİ

Bu çalışma, genel tarih araştırmalarının ve Osmanlı şiirinin temel kaynaklarından biri olan tezkirelere odaklanmaktadır. Önce kısaca biyografi konusuna değinilecek, sonra da Osmanlı tezkire geleneğinin son örneklerinden olan Ezhâr-ı Şemsî ve onun yazarı Mehmed Şemseddin Efendi üzerinde durulacaktır. Şemseddin Ulusoy, Bursa kültürüne ve tarihine büyük hizmetleri olmuş ve Mısrî Dergâhında hizmet yürütmüş son şeyhtir. Elliden fazla eserinde Bursa’yı hece hece bütün yönleriyle anlatmıştır. Ezhâr-ı Şemsî onun Bursalı şairleri derlediği bir eserdir. Bu esere gerek Bursa’da doğan, gerek mezarı Bursa’da bulunan, gerekse belli bir süre Bursa’da yaşamış, yani Bursa’yla herhangi bir bağı bulunan bütün şairleri almıştır. Tezkirede şairler alfabe düzenine göre sıralanır. Mehmed Şemseddin Efendi’nin aktardığı bilgilerin önemli bir bölümü de doğrudan tanıklıklara dayanır. Zaman zaman da anlattığı şair hakkında veya Bursa’da unutulmaya yüz tutmuş kimi âdetlere, çehresi değişmiş mekânlara ve kaybolup gitmiş hatıralara dair ilgi çekici aktarımlarda bulunur. Bu tür eserler, hem sanat tarihi hem de şehir tarihi bakımından zengin malzeme içerir.

Anahtar Kelimeler:

Biyografi, tezkire, Osmanlı şiiri

PDF

___

AHATLI, Erdinç (2011). “Terceme”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 40. İstanbul: TDV Yayınları. 483-484.EFE, Mustafa (2018). Mehmed Şemseddin Ulusoy’un Eş’âr-ı Şemsî Adlı Dîvânı. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bursa.ENVER, Ali (2010). Semâhâne-i Edeb/Mevlevî Şairler. Haz. Tahir Hafızoğlu. İstanbul: İnsan Yayınları.HALKIN, Leon E. (2000). Tarih Tenkidinin Unsurları. Çev. Bahaeddin Yediyıldız. Ankara: TTK Yayınları.İbnü’l-Emin Mahmut Kemal İnal (2013). Son Asır Türk Şairleri/Kemâlü’ş-Şuarâ. 5. Haz. Ayşegül Celepoğlu. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.İPEKTEN Halûk (2002). Şair Tezkireleri. Ankara: Grafiker Yayınları.İSEN, Mustafa (2010). Tezkireden Biyografiye. İstanbul: Kapı Yayınları.JENKINS, Keith (1997). Tarihi Yeniden Düşünmek. Çev. Bahadır Sina Şener. Ankara: Dost Kitabevi.KARA, Mustafa (1991). “Bursalı Bir Tarihçi Mehmed Şemsettin (Ulusoy) Efendi”. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, (3): 99-105.KARA, Mustafa (2018). “Bursa’nın Son Tezkiresi: Ezhâr-ı Şemsî”. İpek Dili, (16): 4.KARA, Mustafa (2018). “Bursa Şairleri ve Şemseddin Ulusoy”. İpek Dili, (17): 4.KARA, Mustafa (2016). Şemseddin Ulusoy Saklı Tarihin Muhafızı. Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları.KOCATÜRK, Olcay (2019). “Niyâzî’nin Yolunda: Ezhâr-ı Şemsî ve Halvetî-Mısrî Miras”. Niyâzî-i Mısrî Dönemi ve Tesirleri Sempozyumu Bildirileri, Ed. Mustafa Efe-Olcay Kocatürk. Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları. 185-192.ULUSOY, Mehmed Şemseddin (1934). Ezhâr-ı Şemsî. Bursa: Mustafa Kara Özel Kütüphanesi-Fotokopi Nüsha.ULUSOY, Mehmed Şemseddin (1912). Gülzâr-ı Mısrî. Bursa: Mustafa Kara Özel Kütüphanesi-Fotokopi Nüsha.