İslam Öncesi Şiirin Dört Büyük Şairlerinde Retorik İmge İstatistiksel Bir İnceleme

Bu araştırma, İslam öncesi dönemin en büyük şairleri olan Imruu’l-Kays, Zuhayr, en-Nabiğa ve el-A´şa'yı ele almaktadır. Çalışmamız, "benzetme, istiare ve kinâye" çeşitleriyle birlikte beyânî imgeye dayanan sanatsal tasvîrin oranını ve serbest dilsel betimlemeye dayanan tasviri tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bunu ölçmek için, beyânî belâğat sanatlarında zikredilen şairler arasındaki ince farklar kapsamlı bir istatistiğe tabi tutulacaktır. Bu ise söz konusu sanatlar ve dalları arasındaki farkların tespiti için dört şair arasında dengeli bir karşılaştırma yapılmasının yanı sıra tek tek şairlerin nezdindeki belâğî sanatın ve bunların dallarının oranlarının mukayese edilmesi ile gerçekleştirilecektir. Böylece her bir şair nezdindeki beyan sanatının bireysel özellikleri ve dört şair arasındaki ortak noktalar ortaya çıkacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Belagat, Beyâni Sanatlar, İslam öncesi dönemin Şiiri, İstatistiksel çalışma

A Rhetorical Image of the Biggest Poets of the Pre-Islamic Poetry

This research is aimed to study the works of four fathers of pre-Islamic poetry, namely, Imra' ul-Qais, Zuhair, Al-Nabigha Al-Dhubyani and Al-A'sha, and highlight the role of the aesthetic image in sparking off the poetic scenes. The researcher sought to examine the aesthetic image including simile, metaphors and metonymy as materialized in the works of these four poets. The research benefits from conducting a comprehensive census that shows the subtle differences of the “rhetorical graphic” arts among the poets surveyed, by measuring the proportion of each rhetorical art of each poet, and the proportion of its subdivisions. In addition to making a comparison between the four poets to know the differences in the percentage of those arts and its affiliated branches, and thus the individual characteristics of each poet's science of rhetoric are manifested, and the common features among the four poets.

Keywords:

Poetic image, Comparison between poets, Pre-Islamic poetry, Rhetorical statistics,

PDF

___

Abdülmuttalib, Muhammed. (1994). el-Belâğatü ve’l-uslûbiyye, 1. baskı, Mektebetü Lübnân en-Nâşirûn.
el-A‘şâ (1950). Dîvânü’l-E‘şâ el-kebîr. thk. Muhammed Hüseyin, 1. Baskı, Mısır: Matbaatü’l-Âdâb bi’l-Cemâmîz.
el-Askerî, Ebû Hilâl. (h. 1419). Kitâbü’s-sınâ‘ateyn. Thk. Ali Muhammed Bicâvî-Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm, Beyrût: el-Mektebetü’l-Asriyye.
el-Batal, Ali. (1980). es-Sûretü’l-fenniyye fi’ş-şi‘ri’l-‘Arabî hattâ âhiri karni’l-hicrî. 1. baskı , Kahire: Dârü’l-Endülüs.
el-Cumhî, Muhammed b. Abdisselâm. (1980). Tabakâtü fuhuli’ş-şu‘arâ. Thk. Mahmûd Muhammed Şâkir, 1. baskı, Cidde: Darü’l-Medenî.
Dayf, Şevkî. (1964). Târîhü’l-edebi’l-‘arabî-el-Asrü’l-Câhiliyye. 11. baskı. Kâhire: Dârü’l-Me‘ârif.
ed-Dîneverî, İbn Kuteybe. eş-Şi‘r ve’ş-Şü‘arâ. thk. ve şerh. Ahmed Şâkir, 2. baskı, Mısır: Dârü’l-Me‘ârif.
Ferrûh, Ömer. (1981). Târîhü’l-edebi’l-‘Arabî-el-Edebü’l-Kadîm. 4. baskı, Lübnân: Dârü’l-İlm li’l-Melâyîn.
el-Haccâcî, Hemdân (1974). Hayât ve âsârü’ş-şâiri’l-Endülüs İbn Hafâce. Cezâyir: eş Şirketü’l-Vataniyye li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘.
Heyetü’l-Mevsû‘atü’l-‘Arabiyye, el-Mevsû‘atü’l-‘Arabiyye, Dimaşk.
İbn Ebî Sülemî, Züheyr. (h. 1323). Dîvânü Züheyr b. Ebî Sülemî bi şerhi’l-A‘lem eş-Şenetmarî, Der. Muhammed Bedrüddîn en-Na‘sânî, 1. baskı, Mısır: el-Matba‘atü’l-Hamîdiyye.
el-Kayravânî, İbn Raşîk. (1972). el-‘Umde fî mehâsini’ş-şi‘ri ve adâbih. Thk. Muhamed Muhyiddîn Abdilhamîd, 4. baskı, Beyrût: Dârü’l-Cîl.
el-Kindî, İmrüü’l-Kays. (1969). Dîvânü İmrii’l-Kays. Thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm, 3. Baskı, Mısr: Darü’l-Me‘ârif. Masluh, Sa‘d (2003). el-Belâğatü’l-‘Arabiyye ve’l-uslûbiyyetü’l-lisâniyye-Âfâkun cedide. 1. baskı, Câmi‘atü Kuveyt. Mekkî, El-Tâhir Ahmed. (1979). İmrüü’l-Kays hayâtühü ve şi‘ruhu. 4. Baskı, Mısır: Dârü’l-Me‘ârif.
el-Müberrid, Muhammed b. Yezîd Ebu’l-‘Abbâs. (1997). el-Kâmil fi’l-lüğa ve’l-edeb. Thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm, 3. baskı, Kâhire: Dârü’l-Fikri’l-‘Arabî.
en-Nâbiğatü’z-Zebyânî. (1985). Dîvânü’z-Zebyânî. Thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm, 2. baskı, Mısır: Dârü’l-Me‘ârif.
en-Nas, İhsân. (1985). Züheyr b. Ebî Sülemî, 2. baskı, Dimaşk, Dârü’l-Fikr.
Tırâblûsî, Muhammed el-Hâdî. (1981). Hasâisü’l-uslûb fi’ş-Şevkiyyât. Menşûrâtü’l-Câmi‘atü’t-Tûnûsiyye.
eş-Şâyib, Ahmed. (1994). Usûlü’n-nakdi’l-edebî. 1. baskı, Kâhire: Mektebetü’n-Nahdati’l-Mısriyye.