Diyarbakır ve Mardin’deki Medreselerin Arapça’ya Olan Etkisi

Başlangıçta Fars kökenli Sibeveyhi (ö.796), Rum kökenli İbn Cinnî (ö.1002), Cürcanî (ö.1413) ve Fîruzâbâdi (ö.1414) gibi Arap olmayanlar, Arap dili kurallarını belirlemiş ve bu kuralların kökleşmesine katkıda bulunmuşlardır. Arapça’nın yayılmasında katkısı olan Arap olmayanlardan bir grup ise Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki medreselerde eğitim veren Kürt alimlerdir. Bu çalışmamızda Diyarbakır ve Mardin’deki medreselerin ve alimlerin Arapça’nın ilim talep eden öğrencilerin gönüllerinde ve akıllarında yerleşmesi için gösterdikleri çabalardan bir kısmını ele alacağız. Bununla birlikte bu medreselerin tarihine, eğitim-öğretim metoduna, meşhur olanlarına ve önündeki zorluklara değineceğiz.

Anahtar Kelimeler:

medrese, ünlü medreseler, Doğu Medreseleri, Kürt Medreseleri, Medresede Eğitim

The Impact of Madrasahs in Mardin and Diyarbakir on the Arabic Language

The beginning of Non-Arabs such as Sibawayh (d.796) of Persian origin, Ibn Jana (d.1002) of Greek origin, Jurjanî (d.1413) and Fîruzâbâdi (d.1414) determined the rules of the Arabic language and contributed to the establishment of these rules. A group of non-Arabs who contributed to the spread of Arabic were Kurdish scholars who tought in madrasahs in the Eastern and Southeastern Anatolia Region of Turkey. In this study, we will discuss some of the efforts of madrasahs and scholars in Diyarbakır and Mardin for Arabic to be settled in the hearts and minds of students who demand knowledge. In addition, we will touch on the history of these madrasas, their teaching methods, and the difficulties they face.

Keywords:

Madrasa, Famous Madrasas, Eastern Madrasas, Kurdish Madrasas, Education in Madrasas,

PDF

___

el-Hamevî, Y. (1977). Mu’cemü’l-Büldân. Beyrut: Dârü Sâdir.
es-Siirdi, H. (2020). el-Kafiyetül Kübra, İnceleme ve Tahkik: Aslam Jankır. Ankara: Sonçağ Akademi.
Gemi, A. (2015). Ta’limü’l-lugati’l-Arabiyye Fî Türkiya-Nizamü’l-ketâtîb, Dubai: Kitâbü’l-mü’temer li’l-meclisi’d-düvelî li’l-lugati’l-Arabiyye.
Kırkız, M. ve Jankır, A. (2017). المدارس القديمة ودورها في تعليم العربية للناطقين بغيرها Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi , Cilt: 4 , Sayı 1, 43-60.
Ruhanî, B. M. (2003). Târihu Meşahir-i Kürd, Tahran.
Ziriklî, H. (2002). el-Aʿlâm, Beyrut: Dârü’l-ilm li’l-melâyîn.