Azerbaycan’da Pamuk Tarımının Geçmişi ve Bugünü

    Tarımı geliştirme açısından uygun koşullara sahip olan Azerbaycan’da pamuk tarımının geliştirilmesi iki yüz yıl önce başlatılmıştır. Sovyetler Döneminde Azerbaycan, Birliğin başlıca pamuk üreticilerinden birisine dönüşmüştür. Sulama şebekesinin genişletilmesi, tarım tekniklerinin geliştirilmesi ve bir takım verimli pamuk türlerinin yetiştirilmesi, pamuk üretiminin artırılması önemli rol oynamıştır. Sovyet Döneminde pamuk ekinleri tahıl alanlarının azaltılması sonucu genişletilmiş ve 1980 ortalarında Azerbaycan’da pamuk üretimi 700 bin tonu aşmıştır.Azerbaycan’da pamuğun temizlenmesi ile uğraşan tesislerin çok olmasına rağmen, pamuk lifinin büyük kısmı hazır ürün üretimi için diğer cumhuriyetlere gönedirilmekteydi. Sovyet döneminde pamuk alanlarının genişletilmesi ve üretimin artışı, beraberinde yanlış sulama teknikleri ve gübrelemeden kaynaklanan ciddi çevre sorunlarını da getirmiştir.Bağımsızlığın ilk yıllarında (1991-1995) ekonomideki kriz, pamuk üretimi dahil, tüm tarım alanlarında ciddi düşüşlere neden olmuştur. Sonraki yıllarda tahıl ve meyve-sebze alanında büyük ilerlemeler görülmesine rağmen pamuk tarımındaki gerileme önlenememiştir. Son yıllarda pamuk tarımının geliştirilmesi ile ilgili devlet tarafından bir takım tedbirler alınmaktadır. Söz konusu faaliyetler, ülkede pamuk tarımının geliştirilmesinde önemli adım olarak değerlendirilebilir.

The Past and Present of Cotton Cultivation in Azerbaijan

Development of cotton cultivation started about two hundred years ago in Azerbaijan, which has favourable natural conditions to develop the agriculture sector. During the soviet period, Azerbaijan became one of the main cotton producers in the USSR. Expansion of irrigation system, provision of land treatment and nurture of some productive cotton kinds played significant role in growth of cotton production.During the soviet period cotton sowing was expanded at the expense of reduction of fields of cereals and production of cotton in Azerbaijan in the middle 1980s was more than seven hundred thousand tons.In spite of that there were enough number of enterprises of primary processing of cotton in Azerbaijan, the major portion of seedless raw cotton was sent to other soviet republics to produce final products. Serious environmental problems arose also as a result of shortcomings in irrigation and fertilizing in parallel with expansion of cotton fields and growth of production. Economic crisis during the early years of independence (1991-1995) caused serious reduction of agricultural products, including cotton. Though the production of cereals, vegetables and fruit significantly increased during the subsequent years, it was not possible to stop decline of cotton growing. Some measures are taken for development of cotton growing by the state in recent years. These activities can be evaluated as a significant step in development of cotton growing.

___

  • Abbasov C., (2005), Azerbaycan Cumhuriyetinin İktisadi ve Sosyal Coğrafyası, BDÜ Yayınları, Bakü
  • Abbasov İ., (2013), Azerbaycan’ın ve dünya ülkelerinin tarımı,”Şerq-Gerb” Yayın Evi, Bakü,
  • Aliyev S. (2009), Azerbaycan’da Pamuk Tarımının ve Pamuklu Ürünlerin Tarihi, “ Tarih ve Onun Problemleri” Dergisi, No:1, 2009, Bakü, s.399-403.
  • Allahverdiyev N., (1991) Azerbaycan SSC’nin iktisadi ve sosyal coğrafyası, “Maarif” Yayınevi, Bakü
  • Azerbaycan Tarımı 20. Yüzyılın başlarında, http://kayzen.az, 21.03.2016
  • Azerbaycan tarımı 1980-1990 yıllarında, http://kayzen.az, 29.03.2016).
  • Gafarov T. ve d. (2008), Azerbaycan Tarihi, 7.cilt, “Elm“ Yayınevi, Bakü.
  • İsmayıl M.,ve d. (2007), Azerbaycan Tarihi, 4.cilt, “Elm” Yayın evi, Bakü
  • Ömerov, V, Azerbaycan SSC’de 1920-1940 yıllarında sanayileşme ve zorunlu kolhozlaşma. 26.11.2012, http://sesqazeti.az/az/news/analytics/322600.
  • Pamuk, http://www.agro.gov.az/btklk/texniki-bitkilr/pambq/, 12.04.2016
  • Pamuk Tarımı Gerilemeden Kurtulamıyor, http://www.movqe.az/53571.html, 22.03.2016.
  • Veliyev, M, (1993), Azerbaycan’ın fizik-coğrafi, etnoğrafik ve ekonomi etüdü, Bakü.
  • İnternet Kaynakları
  • http://www.stat.gov.az/source/agriculture/
  • http://wap.info.az/13532/ag-qizil-mesele-oldugu-kimi.html