Hasan ÖZGÜNAY, Mehmet Mete MUTLU, Çiğdem KILIÇARİSLAN, Aykan YUMURTAŞ

BASİT ASİT VE METAL KOMPLEKS BOYARMADDELERİN ÇEŞİTLİ TABAKLAMA MADDELERİ İLE TABAKLANMIŞ DERİLER ÜZERİNE BOYAMA ÖZELLİKLERİ

Deri üretiminde kullanılan tabaklama maddeleri, derinin kullanım alanına ve deriden beklenen özelliklere göre değişebilmektedir. Farklı türdeki tabaklama maddeleri kollagenin farklı grupları ile reaksiyona girdiğinden, bu ileriki işlem basamaklarında kullanılacak kimyasal maddeler için mevcut reaktif gruplarda değişime sebep olur. Basit asit boyarmaddeler, genellikle tabaklama türü gözönüne alınmaksızın, deri endüstrisinde en yaygın kullanılan boyarmaddelerdir. Bu noktadan hareketle, farklı tabaklama maddeleri ile tabaklanmış derilerin basit asit boyarmaddelerle boyandıklarında verdikleri tüketim ve haslık özellikleri araştırılmıştır. Denemeler için, mineral tabaklama maddelerinden krom ve alüminyum, bitkisel tabaklama maddelerinden ise tara, gambir ve valeks seçilmiştir. Basit asit boyarmaddeler, mineral tabaklanmış derilerin boyanmasında iyi tüketim ve haslık değerleri verirlerken bitkisel tabaklanmış derilerde değerler daha düşük bulunmuştur. Alternatif olarak 1:1 metal kompleks boyarmaddeler ile çalışılmış ve denemeler sonucunda hem mineral hem de bitkisel tabaklanmış derilerde oldukça iyi tüketim ve haslık değerleri elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Asit boyarmaddeler, Metal kompleks boyarmaddeler, Deri boyama, Tabaklama

DYEING PROPERTIES OF SIMPLE ACID AND METAL-COMPLEX DYESTUFFS ON THE LEATHERS TANNED WITH VARIOUS TANNING MATERIALS

Tanning materials used for production of leathers may vary according to the properties required and the field of use. Since different tanning materials react with different reactive groups of the collagen, this results changes in the reactive groups available for the chemicals that will be used in further processes. Simple acid dyes are the most common used dyestuffs in the leather industry, generally without considering the type of tanning. Starting from this point, it has been investigated the consumption and fastness properties of the simple acid dyes on the leathers tanned with various tanning materials. Chromium and aluminium from mineral tanning materials; tara, gambier and valonea from vegetable ones were selected for the trials. Simple acid dyes gave good consumption and fastness values for dyeing of mineral tanned leathers however the values for vegetable tanned leathers were relatively bad. 1:1 metal complex dyes were tried as an alternative, and the results of the trials were rather good for both the mineral and vegetable tanned leathers

Keywords:

Acid dyes, Metal-complex dyes, Leather dyeing, Tanning,

PDF

___

1. Harmancıoğlu, M., 1998, Deri Kimyası, E.Ü. Ziraat Fakültesi, Bornova, İzmir, p.281.
2. Daniels, R., Landmann, W., 2006, “Charge and Fixation”, Back to Basics, World Trades Publishing, p.15.
3. Demir, A., Öktem, T., Seventekin N., 2008, “The Effect of UV absorbers on light fastness of reactive dyed cotton fabrics”, Tekstil ve Konfeksiyon, No:2, p.213.
4. Tremlett, R.J., 1999, “Dyes and Dyeing”, Leather Technologists Pocket Book, The Society of Leather Technologists and Chemists, Chapter 7, p.101.
5. John, G., 1996, Possible Defects in Leather Production, ISBN 3-00-001555-8, p.119
6. Otto, G., 1978, “Mechanism of Leather Dyeing”, The Chemistry and Technology of Leather, Vol.3, Chapter 32, p.16-44.
7. ASTM Test Method D5053, 2004, “Colorfastness of Crocking of Leather”.
8. Puntener, A.G., 1998, “Risk assessment of leather dyestuffs”, Journal of The Society of Leather Technologists and Chemists, Vol.82(1),pp:1-4.