Türk Savunma Sanayinde Bütüncül Durumsal Farkındalık; Türk Yabancı Askeri Satışlar Sistemi

Soğuk savaş döneminden beri savunma sanayii ülkelerin dış politikalarının belirlenmesinde en önemli araçlardan birisi olarak kullanılmaktadır. Savunma sanayiinde gelişmiş ülkeler bu nedenle askeri dış satış sistemini kurarak bu enstrümanı etkin olarak kullanmaktadır. Türk Savunma Sanayii’nin ihraç potansiyeli son yıllarda oldukça artmıştır. Ancak Türk Savunma Sanayii ürünlerinin dış ülkelere ihracını koordine eden, sürekliliğini sağlayan bütüncül, etkili sorumlulukların net olarak belirlendiği bir yapı bulunmamaktadır. Bu nedenle makalede Türk Savunma Sanayii dış alım ve satış sisteminin hukuki yönünü, teorik yapısını aktörlerini bütüncül bir yaklaşım ile incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada daha çok nitel araştırma metodu kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda; Türk Savunma Sanayii’nin dış alım ve satış sistemi, bazı yabancı ülkelerin dış askeri satış sistemleri de incelenerek, Türkiye’nin şu anda dış askeri satışları yapmasına rağmen, bu mekanizmanın belirli bir sistem ve yapıya uygun olarak yapılamadığı, sürecin bütüncül, süreklilik sağlayan bir yapıda olmadığı bulgularına ulaşılmıştır. Özellikle savunma sanayiinde dünyada belirli bir yere gelen ülkelerin bu süreç için ayrı bir sistem ve yapı oluşturdukları görülmüştür. Sonuç olarak Türk Savunma Sanayii’nde; dış politikada kullanılabilecek, sürekli, devlet garantili bir yapının kurulması gerektiği sonucuna ulaşılmış ve bu yapının da hangi özelliklerde olması gerektiği ile ilgili bir model geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türk Savunma Sanayi, Dış Politika, Dış Askeri Satışlar, Bütüncül, Süreklilik

Holistic Situational Awareness in the Turkish Defense Industry; Turkish Foreign Military Sales System

Since the Cold War period, the defense industry has been used as one of the most important tools in determining the foreign policies of countries. For this reason, developed countries in the defense industry have used this instrument effectively by establishing the military foreign sales system. The export potential of the Turkish Defense Industry has increased considerably in recent years. However, there is no structure that coordinates the export of Turkish Defense Industry products to foreign countries and ensures its survivability, where holistic and effective responsibilities are clearly defined. In this context, It aimed to examine the legal aspect of the Turkish Defense Industry foreign purchase and sales system, its theoretical structure, actors with a holistic approach. More The qualitative research methods were used more than the others in the study. As a result of the study; By examining the foreign purchase and sales system of Turkish Defense Industries and the foreign military sales systems of some foreign countries, although Turkey is currently making foreign military sales, this mechanism could not be made in accordance with a certain system and structure. It has been founded that it has not been aproached with holistic and continuous structure to this process. Especially in the defense industry, it has been seen that the countries that come to a certain level in the world have created a separate system and structure for this process. As a result, in the Turkish Defense Industry; It was concluded that a continuous, state-guaranteed structure that could be used in foreign policy should be established and a model was developed regarding the features that this structure should have.

Keywords:

Turkish Defense Industry, Foreign Policy, Foreign Military Sales, Holistic, Continuity,

PDF

___

Akyar M.S (2019), New period in Turkey’s relationship with sub saharan Africa: re-loading. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 4(8), Retreived from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/786822
Cleveland William L, Bunton Martin (2009), A History of Modern Middle East (Dördüncü Baskı), Philadelphia: Westview Press,
Dervişoğlu F.M. (2007), Türkiye’nin Havacılık Efsanesi: Nuri Demirağ, İstanbul: Ötüken Neşriyat
Fukuyama F. (2021), Turkish drone success..., Midle East Monitor, Retreived from: https://www.middleeastmonitor.com/20210413-turkey-drone-success-has-elevated-it-in-the-world-says-fukuyama/
Fearon J.D. ve Hansen B.T. (2018), The arms trade, international alignments, and international conflict, s.2, Retreived from: https://econ2017.sites.olt.ubc.ca/files/2018/09/The-arms-trade-international-alignments-and-international-conflict.pdf
Kalyon L. (2009), Truman Doktrini Üzerine Bir Analiz. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 6(11), 9-11, Retreived from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/84525
Keohane R.D. ve Nye J.S. Jr. (2011), Power of Interdependence (Dördüncü Baskı), ABD: Longman (Pearson)
Karaköse N. (2019), Afrika Grupları Komutanı, Kafkas İslam Ordusu Komutanı, Sütlüce Fabrikası’nın Sahibi Nuri Paşa (Killigil), İstanbul: Ötüken Neşriyat
Linklater A., Burchill S., Devetak R., Donnelly J., Paterson M., Reus-Smit C., TRUE J. (2005), Theory of International Relations (Dördüncü Baskı), New York: Palgrave Macmillan,
Nash P (2000), The Other Missiles of October ;,Eisenhower, Kennedy, and the Jupiters, 1957-196, London: The Unıversıty of North Carolina Press,
North O.L ve Novak W (1991), Under Fire, An American Story, New York: HarperCollins
Oral A. (2012), Şakir Zümre: İlk Silah Fabrikatörü, İstanbul: Demkar Yayınevi
Oran B. (2008), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt:1 (1919-1980), İstanbul: İletişim Yayınları
Walth S.M. (1987), The Origin of Alliances, London: Cornell Iniversity Press,
Yahuda M. (1996), The International Politics of Asia Pasific; 1945-1995, Routledge: New York
Almanya Silahlı Kuvvetler İşbirliği Ofisi (2022), Erişim Adresi: https://www.bundeswehr.de/en/organization/equipment/organization/baainbw
ASELSAN (2022), Aselsan’ın Kuruluşu, Erişim Adresi https://www.aselsan.com.tr/tr/hakkimizda/tarihce
Cumhuriyet (2019), ATAK’a Motor Engeli (2019, 15 Temmuz), Retrevied from: https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ataka-motor-engeli-1489255
DAPA, Güney Kore Savunma Tedarik İdaresi (2022), Retrevied from: http://www.dapa.go.kr/dapa_en/sub.do?menuId=412
DESA, İngiltere Savunma Teçhizat Satış Otoritesi (2022), Retrevied from: https://www.gov.uk/government/groups/defence-equipment-sales-authority#about-desa
DGA, Fransa Genel Silahlanma İdaresi (2022), Retrevied from: https://www.defense.gouv.fr/dga/nous-connaitre/presentation-direction-generale-larmement
DefenseNews (2022), ASELSAN ilk 100 şirkette 49ncu, Erişim Adresi: https://people.defensenews.com/top-100/
Defenceturk (2020), Kanada Silah Ambargosuna Rağmen Türkiye’ye İHA Optiklerinin Satışlarını Onayladı (2020, 18 Haziran), https://www.defenceturk.net/kanada-silah-ambargosuna-ragmen-turkiyeye-iha-optiklerinin-satisini-onayladi
LEOBEN, Leopar Kullanan Ülkeler Grubu (2022), Retrevied from: https://dict.leo.org/myleo/register.php?lp=ende&lang=de
NATO NSPA Tedarik Ajansı (2022), Retrevied from: https://www.nspa.nato.int/
Notesfrompoland (2022, 15 Haziran), Polonya’nın Ukrayna’ya askeri yardımı, Retrevied from: https://notesfrompoland.com/2022/06/15/poland-has-given-ukraine-military-aid-worth-at-least-1-7bn-expects-allies-to-help-fill-the-gaps/
OCCAR (2022), s.1, Retrevied from http://www.occar.int/about-us Rosoboronexport, Rusya Askeri İthalat ve İhracat Şirketi (2022), Retrevied from: http://roe.ru/eng/rosoboronexport/status/
Milli Savunma Bakanlığı (2022) MSB Tedarik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, https://www.msb.gov.tr/Tedarik/icerik/tedarik-hizmetleri-genel-mudurlugu
Milli Savunma Bakanlığı (2022), MSB Uluslararası Tedarik İşleri Daire Başkanlığı, Erişim Adresi: https://www.msb.gov.tr/Tedarik/icerik/tedarik-hizmetleri-genel-mudurlugu
Savunma Sanayii Başkanlığı (2022), Uluslararası İşbirliği Dairesi, Erişim Adresi: https://www.ssb.gov.tr/WebSite/contentlist.aspx?PageID=42&LangID=1
Savunma SanayiST (02 Aralık 2022), Savunma Sanayinde Rekor Kırıldı, Erişim Adresi: https://www.savunmasanayist.com/turk-savunma-Sanayinden-kasim-ayinda-ihracat-rekoru/
SİPRİ 2021 Yılı Raporu (2021), Türkiye Raporu, Erişim Adresi: https://www.sipri.org/databases/national-reports/Turkey
Shin A. (2019) Washington Post, When oliver North ..., Retrevied from https://www.washingtonpost.com/lifestyle/magazine/when-oliver-north-avoided-prison-time-for-his-role-in-the-iran-contra-scandal/2018/06/22/c327bc6e-634c-11e8-99d2-0d678ec08c2f_story.html
US Congress (2022), US National Defense Authorization Act, Retrevied from: https://www.congress.gov/event/117th-congress/house-event/114816?s=1&r=7
US Defense Security Cooperation Agency (2022) Yeşil Kitap (Green Book) FMS Referans Kitabı, Retrevied from: https://www.dsca.mil/resources/publications
US Department of Treasury (2022), ABD CAATSA Yasası, Retrevied from: https://home.treasury.gov/policy-issues/financial-sanctions/sanctions-programs-and-country-information/countering-americas-adversaries-through-sanctions-act-related-sanctions
T.C. Cumhurbaşkanlığı 2022 Yılı Kalkınma Planı (2021, Savunma Sanayi Yerlilik Oranı, 164, Erişim Adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/2022_Yili_Cumhurbaskanligi_Yillik_Programi.pdf,
T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi (2022), SSM’nın SSB’na Dönüşmesi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Nu:7, Erişim Adresi https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.7.pdf
T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi (2004), 5201 Sayılı Harp Araç ve Gereçleri İle Silâh, Mühimmat ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Kanun, Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5201.pdf
T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi (2022), 3212 Sayılı Silahlı Kuvvetler İhtiyaç Fazlası Mal Ve Hizmetlerinin Satış, Hibe, Devir ve Elden Çıkarılması; Diğer Devletler Adına Yurt Dışı Ve Yurt İçi Alımların Yapılması ve Eğitim Görecek Yabancı Personel Hakkındaki Kanun, Erişim Adresi:
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3212&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakvı (2022), Savunma Sanayi Tarihçesi ve TSKGV’nın Kurulması, Erişim Adresi: https://www.tskgv.org.tr/tr/hakkimizda/tarihce