Yün elyaf inceliği ve varyasyonunun kompakt eğirmede eğirme stabilitesi ve iplik özelikleri üzerindeki etkisi

Dünya taranmış yün kapasitesinin yakl. % 30' u Batı Avrupa' da kuruludur. Bu yüzden de yün bu coğrafyada önemli bir yer işgal etmektedir. Yünün fiyatı genellikle ortalama elyaf inceliği ve ştapel uzunluğu tarafından belirlenmektedir. Taranmış yün ne kadar ince olursa fiyatı da o oranda yüksek olmaktadır. Yalnız bu yükseliş doğru orantının üzerinde gerçekleşmektedir. Elyaf uzunluğu yanında onun varyasyon katsıyısı da büyük önem taşımaktadır. Burada elyaf içinde bulunan az da olsa kaba lifler taranmış yünde eğirme prosesini ve kumaşın optik görünümünü negatif yönde etkileyen faktörleri oluşturmaktadır. Bu açıdan bakıldığında yukarıda anılan yün elyafı özellikleri, eğirme stabilitesini ve iplik kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu araştırmanın amacı, kompakt sisteme sahip yüksek verimli ring eğirmede, günümüzde alışılagelmiş yüksek elyaf inceliği varyasyon katsayısına sahip partilerden kalite ve verimlilikten ödün vermeden iplik elde edilip edilemiyeceğinin araştırılmasıdır. Kompakt eğirme sisteminin kullanılmasıyla elyaf inceliğinden bağımsız olarak iplik kalitesinde, konvansiyonel eğirmeye kıyasla aşağıdaki kalite iyileştirmeleri sağlanmıştır: - Tüylenme azalmıştır (Zweigle S3-değeri) - iplik mukavemeti yakl. % 10 dolayında artmıştır. - iplik elastikiyeti % yakl. 20 oranında, artmıştır - ipliğin iş gücü yakl. % 25 yükselmiştir. - Daha düşük Uster CV değerleri, daha az ince ve kalın yerler elde edilmiştir. Çalışma tutumu ve iplik değerlerini etkilemeden kompakt eğirme sistemi ile örn. büküm katsayısı, konvansiyonel eğirme ile kıyaslandığında am 10 -15 dolayında düşürülebilmiş, iğ devri ise 1000 dldak. dolayında yükseltilebilmiştir. Yüksek elyaf inceliği varyasyon katsayısına sahip, bu araştırmada kullanılan (CV elyaf inceliği % 19,2 ve 22,0 ve ortalama lif inceliği 19 $\mu m$) partide ve kompakt eğirmede bu partinin iplik kalitesi, imperfeksiyon değerleri, dinamometrik değerleri üzerindeki etkisi ortadan kaldırılabilmiştir. Eğirme sisteminden bağımsız olarak ikinci tarama uygulamasıyla neps oranı yarıya düşürülebilmiştir. Bunun dışında tek taramalı ve kompakt eğrilmiş iplikte konvansiyonel ve çift taranmış iplikte elde edilen değerlere ulaşılabilmiştir. İlave olarak taranmış yünde kaba elyaf oranını hızlı bir şekilde belirlemek üzere bir test yöntemi geliştirilmiştir. Araştırma sırasında merkezkaç kuvveti yardımıyla rahatsız edici yabancı maddelerin taranmış yünden uzaklaştırılabileceği görülmüştür. Çalışmalar sırasında "Kaba elyaf tanımlaması üzerinde bir terminoloji araştırması yapılıp, taranmış yünün kalitesinin belirlenmesi amacıyla bir "standart" oluşturulmasının yararlı olacağı kanısına varılmıştır.