Türkiye' de Aşağı Fırat' ın ve Dicle' nin güney yan kollarının uzun süreli akışları

Fırat & Dicle akarsu sisteminin, akış gözlem istasyonu kontrolunda olmayan kesimlerine ait su potansiyelinin kestiriminde yararlanmak amacıyla, Türkiye'de Aşağı Fırat'ın ve Dicle'nin güney yan kollarındaki istasyonlarda, 1964-1989 suyılları süresindeki eksik aylık akış verilerinin korelasyon ve regresyon analiziyle, 1937-1989 uzun süreli ortalama akışlara geçişin ise oranlama yaklaşımıyla kestirimi yapılmış; drenaj alanlarına bölünerek, birim akışlar belirlenmiştir. Aşağı Fırat yankollarında, 1,5 ila 3,5 1/s/$km^{2}$ mertebesinde, önemli pınar katkısı olanlarda 6 ila 21 1/s/$km^{2}$ değerlerine yükselen değerler bulunmuş; Birecik ve yan kollardaki istasyonların akışlarına, ara havzalardan 2 l/s/$km^{2}$ birim akış varsayımıyla gelecek akışlar da eklendiğinde Fırat'ın Türkiyeden kaynaklanan su potansiyelinin 1010$m^{3}$/s veye 32 $km^{3}$/yıl mertebesinde olduğu görülmüştür. Orta Dicle'nin güneyinde sağ sahildeki yan kollarda 3 ila 4 l/s/$km^{2}$, Orta Dicle'nin doğusunda, sol sahildeki yan kollarda kısmen pınar katkılı 14 ila 17 l/s/$km^{2}$, Büyük Zap'ta yüksek memba kesiminde 4 l/s/$km^{2}$ 'den başlayıp, mansaba doğru artarak kısmen pınar katkılı 16 l/s/$km^{2}$ mertebesinde, çok önemli pınar katkısı olan yan kollarında 30 l/s/$km^{2}$ değerlerine ulaşan birim akışlar belirlenmiş; Cizre, Girikhan ve Narlı istasyonlarının akışlarına, ara havzalardan 3 ila 17 l/s/$km^{2}$ birim akış varsayımıyla gelecek, akışlar da eklendiğinde, .Dicle'nin Türkıyeden kaynaklanan su potansiyelinin 760 $m^{3}$/s veya 24 $km^{3}$/yıl mertebesinde olduğu görülmüştür.

Long-term discharges of lower Euphrates and Tigris southern tributaries in Turkey

In order to assess the water potential of regions outside the control of stream-gaging stations in the Euphrates & Tigris system, missing monthly discharges during the 1964-1989 water years period at stations on southern tributaries of Lower Euphrates and Tigris in Turkey are estimated through correlation and regression analysis, the long-term mean discharges for the period of 1937-1989 are estimated through a proportionality approach; and, through dividing by the drainage areas, the unit discharges are obtained. These are at tributaries of Lower Euphrates in the range of 1.5 to 3.5 1/s/$km^{2}$, increasing to 6 to 21 1/s/$km^{2}$ where the contribution of springs were significant; and the water potential of Euphrates originating from Turkey amounts to about 1010 $m^{3}$/s or 32 $km^{3}$/year, when the discharges grom residual drainage areas, assuming a unit discharge of 2 1/s/$km^{2}$, are added to those at Birecik and at stations on the tributaries of Lower Euphrates. The unit discharges are in the range of 3 to 4 1/s/$km^{2}$ at tributaries on the right bank southwards of Middle Tigris, 14 to 17 1/s/$km^{2}$at tributaries on the left bank eastwards of Middle Tigris partially fed from springs, front 4 1/s/$km^{2}$ at upstream parts of Greater Zap increasing in the downstream direction to 16 1/s/$km^{2}$ partially fed from springs, and reaching even 30 1/s/$km^{2}$ where the contribution of springs are quite significant; the water potential of Tigris originating from Turkey amounts to about 760 $m^{3}$/s or 24$km^{3}$/year, when the discharges from residual drainage areas, assuming a unit discharge of 3 to 17 1/s/$km^{2}$, are added to those at Cizre, Girikhan and Narlı stations.

___