Mekanik Hasar Düzeyinin Domatesin Solunum ve Kuru Madde Miktarı Üzerine Etkisi

Bu araştırmanın temel amacı, domates meyvesinde ortam sıcaklığı ve hasat sonrası oluşan mekanik hasar düzeylerine bağlı solunum oranını ve kuru madde kayıplarını belirlemektir. Bu amaçla statik bir ölçme yöntemi kullanılarak hasara ve ortam sıcaklığına bağlı olarak CO2 üretim miktarları belirlenmiştir. Ayrıca denemeler sonucunda üründe oluşan toplam ağırlık kayıpları ve meyve eti sertliğinde oluşan değişimler de saptanmıştır. Araştırmada bitkisel materyal olarak hasat sonrasında solunum hızında yükselme olan (klimakterik) ürünlerden birisi olan domates kullanılmıştır. Denemeler 2 farklı ortam sıcaklığı (2±2, 22±2) ve 5 farklı zedelenme düzeyi (sağlam, 1 cm2 alanında kabuğu soyulmuş, 10, 20, 30 cm yükseklikten darbe testi uygulanmış örnekler) koşullarında gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre çarptırma yüksekliği arttıkça zedelenme hacimleri artmıştır. Hem oda sıcaklığı koşulunda hem de soğuk hava koşulundaki hasarsız domates örneklerinin CO2 üretim miktarları, solunum oranları ve kuru madde kaybı diğer örneklerinkine kıyasla oldukça düşük olduğu saptanmıştır. Ortam sıcaklığının yükselmesi ile bu değerlerde de oldukça büyük bir artış olmuştur. Kabuğu soyulmuş olan örneklerin hem oda koşullarında hem de soğuk ortam koşullarında solunum oranlarının ve kuru madde kayıplarının diğer örneklerinkine kıyasla çok daha yüksek olduğu bunu sırasıyla 30 cm yükseklikten, 20 cm yükseklikten ve 10 cm yükseklikten darbe testi uygulanmış örneklerin takip ettiği saptanmıştır. Ağırlık kayıpları göz önünde bulundurulduğunda, tüm deneme materyallerinde ölçümler öncesi ve sonrası arasında en büyük ağırlık kayıplarının da diğer tüm sonuçlara paralel olarak kabuğu soyulan meyvelerde olduğu görülmektedir. Hem ortam sıcaklığının hem de zedelenme düzeylerinin solunum oranı üzerine etkilerinin 0,01 düzeyinde önemli olduğu saptanmıştır. Mekanik hasar uygulanan ve kabuğu soyulan ürünlerde meyve eti sertliğinin önemli oranda düştüğü saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mekanik zedelenme, Domates, Solunum oranı, CO2 üretimi, Kuru madde kaybı

The Effect of Mechanical Damage Level on the Amount of Respiration and Dry Matter of Tomato

Basic aims of this research are determination of effects of medium temperature and mechanical damage that can be occurred due to postharvest processes of CO2 production amount of tomato by using static measurement method and calculation of respiration rate and dry matter loss by using CO2 production results and finally determination of necessary data to guess shelf life of these products. In addition to these, total weight losses and changes in hardness of fruits were also determined. As a plant material tomato that have high respiration rate after harvesting namely climateric fruits was selected. Experiments were performed in conditions that 2 different temperature (2±2, 22±2) and 5 different damage levels (not damaged, peeled of skin into 1 cm2 area, impacted from 10, 20 and 30 cm drop heights). According to results increasing of impact height increased bruising volume values. Either in room condition or in cool air condition CO2 production amount, respiration rate and dry matter loss values of undamaged tomato samples were found rather lower compared to peeled and damaged samples. Increasing of medium temperature highly increased these values. Either in room condition or in cool air condition respiration rate and dry matter loss of peeled samples were found rather higher compared to others. Samples impacted from 30 cm, 20 cm and 10 cm were followed this samples, respectively. Considering the weight losses, it is seen that the maximum weight losses in all tested materials before and after measurements were found in peeled fruits in parallel with all other results. It was determined that the effects of either medium temperature or bruising levels on the respiration rate were found significant at 0,01 importance level. It was determined that fruit hardness of peeled and impacted from different heights rather decreased after experiments.

Keywords:

Mechanical damage, Tomato, Respiration rate, CO2 production, Dry matter loss,

PDF

___

Abbott, J. A., Lu, R. (1996). Anisotropic mechanical properties of apples. Transactions of the ASAE, 39 (4): 1451-1459.
Aktas, T., Polat R., Atay, U. (2008). Mechanical properties and bruise susceptibility of tomatoes related to impact direction and drop-height. The Philippine Agricultural Scientist. 91(2): 180-186.
Anonim (2020). Ürün kalitesi ve depolama ömrü üzerine etkili hasat sonrası faktörler,
(https://www.sorhocam.com/konu.asp?sid=1124&meyve-ve-sebzelerin-muhafazasi.html/). (Erişim tarihi: 23.03.2020).
Boyette M. D., Estes, E.A., Mainland, C. M., Cline, W. O. (1993). Postharvest Handling and Cooling of Blueberries. Publication No. AG 413-7. Raleigh, N.C.: North Carolina State University, Cooperative Extension Service.
Chen, P., Ruiz, M., Lu, F., Kader, A. A. (1987). Study of impact and compression damage on asion pears. Transaction of the ASAE. 30(4): 1193-1197.
Esguerra, E. B., Rolle, R. (2018). Post-harvest Management of Tomato for Quality and Safety Assurance. Guidance for horticultural supply chain stakeholders. Food and Agriculture Organization of The United Nations. Rome.
Greenhill, W. L. (1959). The respiration drift on harvested pasture plants during drying. Journal of the Science of Food and Agriculture. 10: 495-501.
Işık, E. (2002). Ürün İşleme Makinaları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notu No: 92, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü, Bursa. s. 50-56.
Kraus, T. J., Muck, R. E., Koegel, R. G. (1999). Effect of maceration on repiration of alfalfa. Transactions of the ASAE. 42(1): 5-10.
Melvin, J. F., Simpson, B. (1963). Chemical changes and respiratory drift during the air drying of ryegrass. Journal of the Science of Food and Agriculture. 14: 228-234.
Nelson, C. W., Mohsenin, N. N. (1968). Maximum allowable static and dynamic loads and effect of temperature for mechanical injury in apples. Journal of Agricultural Engineering Research. 13(4): 305-317.
Saltveit, M. E., Gross, K. C., Wang, C. Y., Saltveit, M. (2007). Respiratory Metabolism. In Agricultural handbook number 66: The commercial storage of fruits, vegetables, and florist and nursery stocks. US Dept. Agr., Washington, DC.
Simpson, B. (1961). Effect of crushing on the respiratory drift of pasture plants during drying. Journal of the Science of Food and Agriculture. 12: 706-712.
Tetteh, M. K., Prussia, S. E., NeSmith, D. S., Verma, B. P., Aggarwal, D. (2004). Modeling blueberry firmness and mass loss during cooling delays and storage. Transactions of the ASAE.47(4): 1121-1127.
Topping, A. J., Luton, M. T. (1986). Cultivar differences in the bruising of english apples. Journal of Horticultural Science. 61(1):9-13.
Vursavuş, K., Özgüven, F. (2000). Çarpma durumunda elmanın fiziko-geometrik özelliklerinin mekanik zedelenme üzerindeki etkisinin araştırılması. Tarımsal Mekanizasyon 19. Ulusal Kongresi (1-2 Haziran 2000, Erzurum) Bildirileri, 489-494.
Yurtlu, Y. B., Erdoğan, D. (2005). Domates çeşitlerinde depolama süresinin bazı mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi . 11(2) 201-206.