Evaluation of agricultural water use: A case study for Kızılırmak Basin

Su, yenilenebilir bir kaynak olmasına ragmen aynı zamanda sınırlı olan temel bir ihtiyaç maddesidir. Nüfus artısı ve sanayide görülen gelişme, su kullanımında sektörler arasında rekabete yol açmaktadır. Sektörler arasında su kullanımında en buyuk payı tarım sektörü almaktadır. Sulama sistemlerinin buyuk bir bolumu isletme ve bakım sorunları nedeniyle verimli çalışamamaktadır. Çiftçiler sulamayı genellikle fenolojik gözlemlere gore yapmakta, uygulanan sulama suyu miktarı ve sulama aralığı teknik bir kritere dayanmamaktadır. Su ücretlerinin kullanılan su miktarına gore alınmaması aşırı su kullanımına yol açmaktadır. Bilinçsiz sulamalar nedeni ile toprağın tuzlulasması ve aşırı su verilmesi sonucu her yıl belirli bir alan urun alınamaz hale gelmektedir. Bu acıdan toprak ve su kaynaklarının etkin kullanımı ve sulama sistemlerinde performansın değerlendirilmesi buyuk önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Kızılırmak Havzası Sulama Şebekelerinde 2003-2005 yıllarına ilişkin su kullanım performans göstergeleri belirlenmiş ve elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Araştırma alanındaki sulama şebekelerinde birim sulama alanına karşılık elde edilen gelir, sulanan birim alana karşılık elde edilen gelir, şebekeye alman birim sulama suyuna karşılık elde edilen gelir, tüketilen birim sulama suyuna karşılık elde 3 edilen gelir, su temini oranı ve sulama oranı değerleri sırasıyla 66-5550$/ha, 1095-7620$/ha, 0.03-1.17$/m, 3 0.28-2.18$/m, 0.8-9.7, %l-98 olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, sulama, sulama sistemleri, su yönetimi, su sağlama, su kullanımı, havza amenajmanı, havzalar

Tarımda su kullanımının değerlendirilmesi: Kızılırmak Havzası örneği

Water is not only a renewable source but also a limited substance. Population growth and development in industry bring about competition among the sectors of water use. Agriculture has the largest rate of water use among the sectors. Most of irrigation schemes cannot be operated efficiently due to management, operation and maintenance problems. ^Since the farmers irrigate crops based on physical observations of plants, applied irrigation water and irrigation interval are not based on any technical criteria. Also, since water fees cannot be calculated based on amount of water used, it leads excessive water use. A certain land area becomes unavailable for agricultural purposes due to soil salinity and excessive water use. For these reasons, the issues of efficient water use and irrigation performance evaluation are the most critical issues in water use evaluation studies. In this study, water use performance indicators in Kızılırmak Basin Irrigation Schemes for the years were 2003-2005 were determined; the results were discussed and evaluated. The water use efficiency indicators including output per unit command area, output per unit irrigated area, output per unit irrigation supply and output per unit water consumed, relative water supply and irrigation ratio were determined as 66- 3 3 5550 $/ha, 1095-7620 $/ha, 0.03-1.17 $/m, 0.28-2.18 $/m,0.8-9.7, %l-98, respectively.

Keywords:

Turkey, irrigation, irrigation systems, water management, water supply, water use, watershed management, watersheds,

PDF

___

Anonymous, 2004a. DSİ’ce İsletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri 2003 Yılı Degerlendirme Raporu, DSİ Gn. Md., İsletme ve Bakım Dairesi Baskanlıgı, Ankara.
Anonymous, 2004b. DSİ’ce İnsa Edilerek İsletmeye Acılan Sulama ve Kurutma Tesisleri 2003 Yıllı Mahsul Sayım Sonucları, DSİ Gn. Md., İsletme ve Bakım Dairesi Baskanlıgı, Ankara.
Anonymous, 2005a. DSİ’ce İsletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri 2004 Yılı Degerlendirme Raporu, DSİ Gn. Md., İsletme ve Bakım Dairesi Baskanlıgı, Ankara.
Anonymous, 2005b. DSİ’ce İnsa Edilerek İsletmeye Acılan Sulama ve Kurutma Tesisleri 2004 Yılı Mahsul Sayım Sonucları, DSİ Gn. Md. İsletme ve Bakım Dairesi Baskanlıgı, Ankara.
Anonymous, 2006. DSİ’ce İsletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri 2005 Yılı Degerlendirme Raporu, DSİ Gn. Md., İsletme ve Bakım Dairesi Baskanlıgı, Ankara.
Bandara, K.M.P.S. 2003. Monitoring irrigation performance in Sri Lanka with high-frequency satellite measurements during the dry season. Agricultural Water Management. 58: 159-170.
Beyribey, M., F.K.Sonmez, B.Cakmak ve M.Oguz, 1997a. Devlet sulama sebekelerinde aylık su temini oranının belirlenmesi. Ankara Univ. Tarım Bilimleri Dergisi. 3:33-37.
Beyribey, M., F.K.Sonmez, B.Cakmak ve M.Oguz, 1997b. Sulama sebekelerinde sistem performansının degerlendirilmesi. 6. Kulturteknik Kongresi Bildiriler Kitabı, Bursa, s.162-171.
Burt, C.M., Styles, S.W. 1998. Modern Water Control and Management Practices in Irrigation: Impact on Performance. AGR, IPTR ve ITRC Research Report. Preared for the World Bank Research Committee.
Cakmak, B., 2001. Konya sulama birliklerinde sulama performansının degerlendirilmesi. Ankara Univ. Tarım Bilimleri Dergisi.7:111-117.
Cakmak, B. 2002. Kızılırmak Havzası sulama birliklerinde sulama sistem performansının degerlendirmesi. KSU Fen ve Muhendislik Dergisi. 5:130-141.
Cakmak, B. 2003. Ceylanpınar İkicırcıp sulama birligi’nde sulama sistem performansının degerlendirilmesi. Harran Univ. Ziraat Fakultesi Dergisi. 7:1-9.
Cakmak, B., M.Beyribey, 2003. Sakarya Havzası sulamalarında sistem performansının degerlendirilmesi. Ankara Univ. Tarım Bilimleri Dergisi, 9:116-124.
Degirmenci, H. 2001. Devredilen sulama şebekelerinin karsılastırma gostergeleri ile degerlendirilmesi. Uludag Universitesi Ziraat Fakultesi Dergisi. 15:31-41.
Degirmenci, H. 2004. Kahramanmaras Bolgesinde bazı sulama sebekelerinin karsılastırma gostergeleri ile degerlendirilmesi. KSU Fen ve Muhendislik Dergisi. 7:104-110.
Gundogmus, E., B.Cakmak, H.Tanrıvermis, ve M.Turker, 2001. Turkiye’de sulama tesislerinin birlik ve kooperatiflere devri ve devir sonrası tesislerin isletmeciliginde yasanan sorunlar. 1.Ulusal Sulama Kongresi Bildiriler Kitabı., Antalya, s.82-91.
Kloezen, W.H. and C. Garces-Restrepo, 1998. Assessing Irrigation Performance with Comparative Indicators:The Case of the Alto Rio Lerma Irrigation Association, Mexico.International Water Management Institute, Research Report 22, Colombo, Sri Lanka.
Molden, D.J., R.Sakthivadiel, C.J.Perry, C.Fraiture, 1998. Indicators for Comparing The Performance Irrigated Agriculture. IWMI Research Report 20, Sri Lanka.
Sener, M., Yuksel, A.N. and Konukcu, F.2007. Evaluation of Hayrabolu Irrigation Scheme in Turkey using comparative performance indicators. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty. 4:43-54.
Ucan, K., 2000. Kahramanmaras Sulaması alanındaki ciftcilerin sulama ve drenaj problemleri. K.S.U. Fen ve Muhendislik Dergisi.3:83-94.
Vermillion, D.L. and C.Garces-Restrepo, 1996. Results of Management Turnover in Two Irrigation Distircts in Colombia. International Water Management Institute, Research report 4, Colombo, Sri Lanka.